This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the pubHc domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge thafs often difficult to discover.
Marks, notations and other marginaha present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
pubHsher to a Hbrary and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize pubHc domain materials and make them widely accessible. PubHc domain books belong to the
pubHc and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at http : //books . google . com/|
Antiquitatum botanicarum
specimen primum
Kurt Polycarp Joachim Sprengel
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
//
Digitized by
Google
ANTIQUITATUM
BOTANICARUM
t
$ P E^ J M E N P R I M U M^
A V C T O RE
C U R T I O S P R E N O £ L I O,
MEDICINAE DOCTORE,
PROFESSORE PUBLICO ORDINARIO MEDICINAE ET BOTA-
NICES IN UNIVERSITATE LITERARUM HALENSI; ADSESSORE FA-
-CULTATIS MEDICAE; DIRECTORE SOCIETATIS SYDENHAMIANAE;
PRAEFECTO HORTI BOTANICI ACADEMICI; ACADEMIAE IMPERIA-
LIS NATURAE CURIOSORUM ET SOCIETATIS NATURAE CURIOSO;^
RUM HALENSIS SODALI; SOCIETATIS MEDICORUM ET CHIRUROa
RUM HELVETICAE MEMBRO HONORIS CAUSSA NOMINATO;
SOCXETATI SCIENTIARUM GOTTINGENSI LITERARtJM
COMMERCIO CONIUNCTO.
/;
ACCEDVKT TABUIliAB IX AEKEAE*
L I P S I A E ,
IMPENSIS BIBLIOPOLII SCHAFERIANL
cIoIdccxcviii.
i -
Digitized by
Google
f '» f
r ' ^ 1 w-l ili i-' /. . i . ^ , ( :
I j
-. ' V -r-.V-*»*--*» -^-
I ; . ,
^t .; \ ■ . J :% t
•Ui "'
'.Jil'-' } t' 1 I.'. ♦•'...■. ■ .-.!■■'• i' ■ " . < ^
Digitized by
Googk
IN.CLYT-O
N A TI <0,NI S F R A N C O - G A L L I G A E
S O D A H T I O ,
A»
•LITERAS.EXQRNAiNDAS A;1MPXIFICA:N.P^AS(5U:|2
PUBLICA AUCTORITATE INSTITUTO
S^CRUM HOC ^SPECIMEN VULT
A tJ C T O R.
Digitized by
Google
I 1 r
i 1 -^; 7 'J
* I i T "T '"" ^.'" '*" *"" <• ' ^ • *
, n ; , .
i .
i ' V
.; r : j . T 1
4 ti ^'
. ■ V
I ; . .
Digitized by
Google
I
t
INCLYTO
N A TI 0,N I S F R A N.C O - G A L,L I G A E
SODALITIO,
A»
•LITERAS.EXORNANDAS AMPJLIFICANP^AS^UIS
PUBLICA AUCTORITATE INSTITUTO
S^^CRUM HOC ^SPECIMEN VVLT
A tJ C T O R.
Digitized by
Google
w :;i M / (' ' • / \ A i • ^.] yX^JTj /
' f r
i . • I .' 1 .; . ■- / ■;; ;tj •;
> .1 i.' * j\ • \
Digitized by
Goagle i
'^f
■^
^^^^^
^T
»«*r-
—
l ■ 1 '}
1
• ■ ■ V '
* *' \ i"*. *■"
\ • '^ • . *
1 v"^
rv.
.^
.»V . \^V'' '\
*. V- * ^^
■ ' • , .
\
V»
^ M.
. \ •
' \^v "'
■ .. ;\*» ^
V y. -^^.- . .
*^
LECTURIS AUCTOR.
., ^*. ; k : ■
\v':-v .- • ■;••'■■ .^.
EqiiidefH iantd^rhihi fumefefpiritus npn aufinij ut fatis eopptora-
tdhahehni c/arijjlmisque, armvrnentl^ \flufiratii^ , q-uaecunque de'^
piantis 'veterurln. iri hocce cbrhmentariplp disput^i* Etenim ixete-^
resj quos laterentnotae conjlanter plantis immorantes ^ adeo oh-
fcure pierumque de iis memorarunt Jut ^ qui et Graece etA^^hice
liiculenter fciat\, amhigere tamenfaepljfime d^heat y' quictfonent
nomina pTantarurii G^raeca aat Arabica j a^l^^uae reshi^^ "i^pcf:
bui d!efi^)ientiirl ' y ' '
l.otjQopuli3 ad ffuos rationesporHfi^j^^qt^i in hpGj{uai,orum
genere 'verfdti funt^ appellerenCurJ aiios deterruerunt,, vie ai^
tejn magis etinm exciLarunt^ ut eo circumjpectius agerem, quo
Jirmius conceptum viderenv animis phiJologprum ap coinpri^ien-
fiim^&erWoruSii quofunidam li f^im npn rpyp de plantis^^
ifiinsvbieyes cc^iimeifiorarunt ^ yelutde^re iR/vuljgiis ^per^vhlgix^ci
tbqUufitiit^s tti^etpruriiua adhucfupprfuit^lw^ aufemah-
iijutyfiqiiict recte video-^ priniant praehuit occafionem BAUHlJSi
audacia^ qui homonyma plantarum ex 'veterihus colligens^ fme
adlqlis ulJis argumejitis^fuo potijfimiim arhitria^fentenUaTrv^rO'-
niliicidndit de plantis anliquo)ruTni J^ius ^uriauctoritate^irreiitij,
qfiiJe^^cd chhfcfipferujitsr ipfius' iisdtciwn^cerlp.cerlhis hahitum,
tcm^fe^a*c^ihfdienterfefimi(ifunt»'^ *^' '' ^ ^] ^, , ^
PrihiiferiiSAL MASll fulg^iitijfimum in gcniurn^ rnpiori fiiidio
hancfe doctrifiam^ agitare coepit ^ immenfae omnino lecti^lii^J^'\
Digitized by
Google
VI
gela?hc6jUhiuQns7.e qua uheriores aiihuc ac, Jac^iores rn6tere ifrU"
ct^s licerety fi plantarum ipfiarurn ^ cognitio, ipfi Antima fuiffft,
atquefiin co/ntnittendis^int^rfis compar^disque^verbis etirebus^s
in difciplinae.ipfins compofitipne tamfelixfuiffetj quam in , cqa*
cervandis {juibusvis ^veterum Ipcis. Neque tarnen a^ minus iffiTnqr^
talis efi gloriae certus^ plurimumque mchuiusviri laboribusde"
bere^ grqti^s prdfitedr.\ ^* ^* . 1 . K
;Superiqrem ,autem SALM^^IO kabeo iOLAUM .CIELSIUM^
quem omnigenaefere eruditU4uUiif^6aJi>au/lum prppefpntemnorni-
nare rnaUemyl^enirnplantas^tqrboresin^ cpdiceJEbraeorumfacro
. obnnqs ila expofuit atque iUufira^vit^ , ut^ ingenium magis, an eru*
'ditionemmirafi nos oporteats.pmriino ^qmbiguum hqbeam.^^Quan'-
tuhi otei^onfumferim irl^eo opere tegendp ,ac pertegendo^ qimm^
que prA:^fentiJ^ih inde comrnpda ihfiiidii rnei rcUionem niqnai^e^
fints^iiivishauctfacilecredet.
'tTiviuSque autem <t^iri .exemplum ignicutos fimitis /virtutisjifi
mefuscitqiktjUt "veflimis ipfprupi eos perfequ^rer. ,Q]Uqdfi enirn
db A/i duumi}itis. discejjeris ^ , edc innumera ^omnino ^q^qtcfrufn^ co^
pia > qui rem herb,qriam illuflrarunt ^ neminem fere ^memini
antiquitates eius docrinae efxcotere. ^Eten^m jiDj^NSQNii ,et
SCOPOLIt {ann. fiijl. itdturilJ^.J conata Jexponendi fynonymxL
plantarum apud atttiquqs y th&niorqtu hqud ddeo digr),q videntur.
Pturirriumyero tucisafferrejit his tenebris lyqriqr^ni^^q^^c^tO'^
rurfv^ qiU inter, Gr:qecos Arabasque, ertiinent 3 , monumenta^ 0^^^^
temporum Hobis iniiiria^ incuria^^ \ fionUnum ful^raxit j^ . Qum
quious dutem muttarum plantartim expofitiones iam deper^iifiP
funt. ' ' . . ..... r ^
. Invideo Arabibus .Graecisque pofteriqribu^sM^GONiS Pqr^.
thaginenjis . opiis ,de re ^ ru/lica ^ quods Punico . idiomqte , exara^ ^
iiirn s ,ac per duodetrigintq votdrqina . diffufum s , Senqtus Rofna-
nus intdi^num fermonern^erti iufferqt; DlONYSlUS,deinde Uti^
cenjis graece int^rpretqtus . erat , ac DIOPHANES tandern Bithy-
niusfeoc epitomis ciirjcumfcripferat. Uttimus fere^ qui eo ut:ebatur^
fui^ DHIaMdDIN jebn BEITHAR^ de quo pojiea pauca dicemus. ,
Digitized by
Google
VII
- . Utfrtey^ PXf^ k^.s Cary&Us ex fcX:&la pnma dpgnMtica > ^i.
{mi<5u7ify<fr e^a^^rmn^fupereffeni^ qume Wkebplmifiene tufiorid^
pu^titaj:um(cp7nparare <i((^nfUeruru',fveteris ^^ ^qitnti^tjue^feg^e contr^
^it Nlc.f!fDkl^nterpt^^ l-
• ••'•"« • •' . '•-■ . ' *• ^ ' . ■*' f ■ . ''*■
XJtinam KiCA ND RI Georgiea > M^M^S II y fqui fdiolac Smyr^
naeaej. poft^ HBRp P MiiJuMs^au^tov fkU,^jHher W9fi <pwS>j uti^
fiart^;iOJ^jdI\^^^
CR4TE UAB RhizdtQmi tft ^^ifU^WEI^ £1.1 L meijiudio fer-
yhn'^ maxime Laetar.r > l^ramjfofipJU* euim iUa^y^ quurt^^ Viennde
)^e0^rel,[f.yeyetiiJto/DlbS(C(^^^ :
^' ■*> ■
\^f^ctoJiini'edri^reli^^
cina^vitj fuffiderenbbisne/fuetm RitLASiicpisra mufto
ifiagis ilhi/iratafint. - S^fufficfqttt^^iahmiim opus efi. ^ - ^ >
InterArabasrqnbifuei^tidinvisnon nikH alienosiabkibcfiudi<^
rum^genere 'j ex^iteruiit plures ^ • quor^im labore res herbaria ex-
cu/tafdi^, Ji twti^fet^e^qit^tkis^^^^C^^ ^^ftFioy^^ r/-
c-E NNA pau^isque aiiis i •i^ obUt>i,orki penitm '^^rdditifutiVs^l mo^
Huinbnta ctruminUbr^Hisexteri%ptU(i>^r^fs^^ in^mnata
tbrripbfi edaci linq^untiir.-
Felicem CELSIVm'^ ^ui abu l FAiihi Schikt^dtkitae op^
de re heridria uti pbtuit! NunqiUifnenim fatetur^fine eiut libri
aUxiliofe 'velm^iinUm ^vil cdlamiim^ad fi:irpes biblicds trdctandas ^
nfidmolitumfuiffe.Exfidt-autemid opusin'bibliotkeca Parifina.
Multoties ciiatur d ^»j^»it0 dithqlze^Afdbibus AB vhanifam
el Ddinttri^*qui^ixijfe feciilo nono ineunte , ac de re ' kerbdfia
optim e corrihtefitdtus fuijfe dicitur. ' At vefo j ' ubi demum ' opus
etiis wri exfiat?
Latet inbibliothecd Efcurialenfi Uber iledgricultura', au-
^areAbu SecharjakJdhidfi^^EBNALFAMWfpdlenfU^quem le*
g^Ul^eASIRIUS^'
Digitized by
Google
VJ#T
Mcl:um Ucea^ ^ v^iiiifiSriam\nsimra/^M, corhpl^Vttferthr > ut'W
pra^tatUiM'm.a.j4jnUi^r^^^ pra^adpere f^g\M'Vi&tHs 'Dht^i:^
EDDiNAbdallahEDN BEiTHAR^^Afdin^a^mfp^niis^ quifecula
decimo tertio^pojiquam, Plinii exemplo, dd perfectam pljfinta^
rum co^itiehemfibi ^"o^ttparafldam ^ tohirk Muhdmmedanorum
imperii^^^/tii^rHis^i^^ 'Aegybti Archiater
fuit^^deindei^ero a Wtaiifqi Tktm€tJoiy1^at^kum Alkamel,
fummis honoribus exceptus^ ad Veziri dignitatem evectus ejt.
Ojws dpfim, tjUod in iibU^et^is>Pdtifitia} ^fcurialenfi et Lei-
deufi .lateA^' infcribitur O oi^l^i^cti o ^triagha m edicarH.^n t o-
rum fi mp licium^ cojnfiiet>titkr aiHefii uberHmam plAntamrfi
potiffimum hifloriam, quae non ex Diqfcoride folo , more^aio-
ruSr^'e$ifjsri^a\efitr»fddS^ t(u£e h^itttot^f^s^mtcral^
adfunc£isfywnymts\f^inii;^HiA^ ffix^c^urriebc p^6iS^'d\
quem Cj^sii.fpiir^terpretata^s^^ tuthe^T-^fiiitiMiis^p^^^p
fecti bikUothecae Efcurialenfis ^ ac PO$TELLl, BOCHAhJTI ^t
^ Hoe aiptenH eodi^e uta^fi>^nd&frUi p^fftM^ miopinie/tj cu-
iusfioompotefrifitri unquan^corittgerit'^ ^DeiUrniH 4)6td^vocOjJ
meprofj3feriorera4^emiv.emarbitYorfutu^^ vl^'
Ex horto botanico -ticademiae Halenfis ^ Calend*^ ^ril.^
Digitized by
Google — ..
ANTIQUITATUM BQTANICARUM
SPECIMENPRIMUM.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
J
C A P U T L
D E V I O L I S A N T I q U O R U M.
L ^ioy^ lAihdYtoy* Viola odorata.
^i optio mihi fuiilet atque poteflas, ordinem eorum , de qulbusin hoc
fpecimine disputatur, Itatuendi , opportunius nihil mihi accidere po-
tuiffet, quam li licuiffet earum plantarum praemittere disquifitionem ,
quae et eruditionem nOn vulgarem et aciem ingenii et rei botani-
cae intimam cognitionem deliderant. Eteiiim legem, quam Thebani^s
poeta fanxit :
^hqxoiAivov S* ffyou TtqosoiTfcv
Xg^ de/Aiv rfihocxfyh>i
ecquls npn obfervaverit , quiliteris quaedam raandaturus eft? Aliiun
autem feriem fuadebant aliae inftituti mei rationes , atque earum po-
tifiimum plantarum expofitio praeferenda effe videbatur , quae ,
quam aliena fit a veteribus fcriptoribus fyfi;ematica plantarum finitio ,
quamque multa faepe vegetabilia uno infigniverint nomine, docet.
Cuius quidem rei exemplum afferunt luculentiffmium violae , qua-
rum varia occurrunt gener^^apud veteres eodem nomine infignita.
Si quis itaque roi lot Graecorum crederet ubique unicum dunta:xat ge-
lius fignare , is vehemehter errare mihi videtur.
A 2
Digitized by
GQogle
4 c A p u T r.
AntiquilTimis autem temporibus roov iojv nomine celebrabantur
npud Graecos viOLAE ocloratae^ quas fignificanter quoque fjieAolvtx
appellare confuerunt. Imo Alexandrini raro quodam connubio Afuxo/bv
ro juiA^v dixerunt : auctor enim libri de natura muliebri contra uteri
cancrum hevKoiev ^l^ocv rov lAiKuvos iv oim adhibet ^).
hfsXocvt» autem feu nigrae appellabantur violae, vel ob foliorum,
vel ob petalorum coroUae colorem. lUud arbitratur salmasius^),
qui eam ob rationem pofuifle veteres discrimen inter^hevKoloc et/jieXocvtx
autupiat. Alienum etiamhaudquaquam ab ufu loquendi apud veteres,
foliorum colorein , qiii profunde viridis eft , nigrum vocare : sic myr-
Tvs pu/la j iLEX iiigra dicitur 3): magis tamen petalorum color epi-
theton id defideraile videtur, cum in vetuflilfimis Graecorum monu-
mentis pullus et fufcus color cum violis comparetur *)♦ Ita OdylT.
A. i35. ' ,
Kvrocq e7s ux/ro)
rjKecKoctyi rerocvv^o , loSveCph elgos r/fiv^u.
Quod V s s I u s noster optime ita vertit :
Aher dariiber
lag die Spindel gqfireckt^ mit ^violenfarbiger IVoUe.
Explicat hunc locum eustathius ita, ut ad finiilitudinem cum violis
et cum atra nube (vicpos) refpiciat..
HES lODus hefieoc Ttovfov^ mare wolaceum^ dicit (Theog. v. 844.)>
quod HES YCHius exponit lv rZ cqScQotj 7rog(pvgovv xo^ /^ehocvoc.
>'*i- p iND ARus Euttdnen dicit hBo^C^xov (ol. VI. vf 56.), cirros Jiaben-
-leitifufcos : ita apud hesychium occurrit }o(ihe(poc^os de nigricantibus
palpebris et kyXrivfj de pupilia nigricante.
I) HippocR. op. p. 570. ed. Foes,
H) Homonym hyl. iatr. c. 2^. p. 25.
3) SAJ MAS. Plin. exercit, p. G74.
*) *?ovff!^ff9 ri t*A dicit haaaglid£6 Tareniinus Geopon. lib. XI. c. 22* p. 828. ed. Niclat.
8. Li^li, 1781.
Digitized by
Google
^E VI0I.1S AXTIQUORtJM. 5
. ^ 3.
Longe alieni itaque a veritate, qiii^ ut SERVitrs<jrammaticus, rl
/ev Graecorum cum i;^cc/>i/o virgilii aut vccKlvB(k) confundunt. Ete-
nim varia occurrunt in veteribiis poetis loca , quibus apte diftingui-
tur utrumque plantarum genus. Ita theocritus (id. X, 28*)
Kocf ro 7ov /jLshuv ivr) y.o^ oi y^otTrrd vocKivBo^ ,
«AA' e/ATrm^ iv rols ^iscpoivois r« Tr^oiroc /^eyovrocft
iprequeviRGiLius(^ecI. X. Sg.)
Et riigrae Diolaefunt et "vaccinia nigra*
Facit huc quoque viTRUVii locus , ubi filis Attici colorem imitari
quosdam ait , qui violam aridam iri vas coniectam ad ignem confer-
vefcere faciant , e vacciriiis vero purpureum confici colorem 4).
Multo longius autem a veritate recedit marcell. virgilius, qiii
lafminum credit violis comprehendi, quum coeruleus color nuUi conr
veniat violae , fed lafmino. Equidem ne lafminum quidem vidi coe-
ruleo colore diftinctum , fed violas plures coguofco eo colore in-
fignes 5). .
lam vero confulamus defcriptionem rov fJieKavlov apud veteres.
THEOPHRASTus id et «y^/flv habct et^^ffov, quorumilludvioLAM ca-
hinam\ hoc veroviOLAM oJor^/^A//^ ipfam conftituere videtur, co-
lore tamen haudquaquam utrumque dillerre aocet : frutefcere et prae-
ftantiflimo odore celebrari : fuavijrimo inprimis odore et ccK^ccri» infi-
gnes effe eas violas , quae circa Cyrenen nafcantur. Radiculis copiolis
eam herbam eile inftructam,, fohis latis>, terrae incumbeiitibus et pa-
rumper carnofis^ qua^e perpetuo vireant. Floi em proferre dupUcem,
alterum alteri innatum , licut et rofas et lilia : cpiod quidem , meo
■s
4) Arcliitecr. llb. VII. c. 14. p. 147. €^. Laet.^C£, dodon. fUrp. biHor. pemjLt. U. lib. I. €. i.
p. 15/. (f )1. Antveip. 1G16.) «
5) Coiif. fiAuz^rjBLsii herbar. pagj 139. (fol. jBajU. i554.) -
Digitized by
Google
C A P U T
arbitrio , de luxurie floris intelligendum. Per totum fere annum flo-
rere, cum cultura acceflerit ^).
5.
DioficORinES folia minora hederae foliis et tenuiora habet , cau-
liculum ex media radice prodeuntem, cui flofculus infideat fuaviflimo
odor6praeditus,purpureus: nafci in umbrofis *) et falebrofis locis7).
Eadem, quae theophrastus et dioscorides habent, repetit fere
PLiNiusS): repetunt Arabes plerique, nomine <^^i fe^i ^*^^ {Be*
nefedfch feu Benefsedfch ) id infignientes 9). Solus ferme ABnoHiATi-
PHus addit , in Aegypto fuaviflime olentes nafci violas, e quibus ta-
men incolae oleum parare nefciant *°). Ita et nofiris temporibns
FORSKALEVs viOLAM odorom iu Aegypto frequentem invenit ").
Eodem vero nomine ^MJbj incolae Arabiae felicis Irin quamdapi
infigniunt et Tageten "): veteres quoque Arabes , qui Hifpaniam
occupabant, Chryfanthemum '3). Jd nomen transiit apud recentiores
Graecos in Mm^r, tefte ipfo forsk.aleo '4).
6.
Quodfi autem in nomen ipfiim Jev inquirimus , lufifle et poetas
et grammaticos in exponendo eo obfervamus. Et kicander quidem
inde nomen deduxit, quod lonides Nymphae, quae ad fontem flumi-
6) thbophrasJt. liifl. plant. lib. I. c. i5. p. x6. c. 21. p. 23. Ub. VL c. 6. p. laS. 117. o 7.
p. 139. ~ De caufl*. pluit. Jib. L c. i5. p. 317. ed. HBxzf s.
*) W^kiVMit 1. 'K9\v9nkit.
7) DioftconiD. lib. IV. c. 122. p. 289. ed. Sarraccn,
8) PLIN. lib. XXI. c- IX. p. 244. ed. Harduin,
9) \viCKNN. lib. II. p. 140. ed. Arah. fol. Rom. 1^9^ Deficit id Capitulum In plerisrpie Ver-
lionibus. — shrap i qN fiifiplic. aggreg. c. 141. f. 142. b. (^d. liugd. 4. i5io.) ^ Mfis us iiai^
plic. f. 55- d. (ed. Vener. fol. X j/46.) , j:»
10 ) Memofab. Aegypt. lib . I. c. 2. p. 32. ed. PauU
11) FORSRAL. flor. Aegj-pt. Arab. p. XXXIV.
12) Ib. p. CIII. CXX.
x3) CAsiR. bibliotb. Efcurial. vol. I. p. 334.
14 ) Ib. flor.Conllanlinopol. p. XXXIU.
Digitized by
Google
\
»b VlOtXS ANTIQtrOAUM. '7
ziis Cytheri in Elide colebantnr '5)^ primum hmicflorem loni, Garget-
tis , qui eo deduxerat coloniam Athenienfem , largitae fuerint ^^ ).
En vero nicandri verfus, quos fervavit nobis athbnaeus:
*AAA« roc fxsv fnfm^oio rs Kocf d^ouoc (pvrsvotf
ciyBff ^ocovlfidt' yi\f\ ys fjtsv locas Sicaoc^
i5%fov r?, %ft»(r« Tf (pvf\if *) €i <r Z Ttarqos siSe, .
**) Zsvocr 'lo0viocifs vvfA(pocf ^i(pos ocyvov iwi->
Htaociots TtobhocToci h) KXrigotai c^s^uv*
Hvvae yoc^ %Xct;v, nv ie fjterpccvijiivos nvhMMafftv y
- A^<P€fS Kocf hvB^ov iSv iTrhvvocro yvloov
i(T7re(loiS vvi4<poc4(Ttf ^oceviieaaf wxjivdofif^
Mire depravatas foediflimeque inquinatas nicandri reliquias,
quas antiqui librarii iam expofitu fatis difficiles habebant, ita intelli-
gendas duco , ut duplex violarum genus ftatuatur : alterum «^fcv, alte-
rum autem aureum (xfvaZ iotnU). Haec quidem differentia poffet
omnino afftDni inter violarum alterum genus , Gheiranthorum , de qui-
bus deinde fermo erit, fi(w%^ov pallorem aut albidum colorem expri*
meret, cum omnino cognofcerent veteres duplicem Cheiranthorum
fpeciem, annuam alteram, alteram Cheiri.
Qui quidem fignificatus non vtdgarem omnino habet aucforitatem*
BOMEKus enim, cum Alexandri metum et pallorem, quem Menelai
afpectus excitaverat, exprimere conatur, dicit,
2%fcV ri i4t¥ eJhe 7r«j«c»^'7),
quod V o s s 1 1 s bene vertit J
Und Bldjp umzog ihm die JVangen*
i5> PAVftAM. Kb. VI. c %%, p. 116. e<f. Fac^
^ 16) ATHBir. lib. XV. p. G81. ed. CaTaub.
•) 1- ii Zfi9t iii^^oif CASAiTE. aut A uiru hmit scaligba, uti HoiiERrs II. y. i58»
17) JU. y. 35.
Digitized by
Google
8 ^ C A P U T
pi:a.to diferte exponit hunc colorem, ro 60%fcvi hevKcZ PuvB^ ^^uiypt^-
\ov ^^). Ata apud veteres auctores pallim metuentiuin pallor ^'/^qorYi^ di-
cutQri9\
Uberius autem explicat galenus colorem «%pcv his verbis :*'E^i
ii ro dx^h X^ZjJLOi Kocr ^Kv\Betoiv rotovrov t cJovtiZ^^ KOi ro rrig' KxKoviAsvyjs^
&7^^/"<r • - Koc} ylyverocf rcicvrcv^ e7tiiJnyvvixhr\s rSi vSutooSss TfB^itroo/jLuri ryjs
00%^ ^^ T^ ^<A 'T^*^^^ y^ccf ^uvBrjS cvoiAu^o/xevfis^ X^Ai?^- O(rov yug tev i^vB^oZ
X^oojAuros in) ro Kev/ors^ov UTrpKsxd^riKB ro ^uvBov -, roffovrtv roZro ro
fi«^%fcv ^^). Alterani itaque habemus (w%fou coloris /igniilcationem , quae
li his N 1 c A N-D Ri verbis fubeft , parum intereft inter fiJ%(»cv et ;^fi>orouv co-
lorem. lliucitaqaeet cas auuo nus et salmas lus vellacunam adelle,
vel corruptumelTehunc locumarbitrantes^ itaeum emendare conati funt,
ut ille deeffe totum verfum poft citatum , hic vero loco qox^ov uxq^^
elle legendum ftatueret. Quodfi vero , quid fentiam, hbere dicere
hceat, in tASAUBONi potiqs fententiam abeundum efle duco: ma-
nifefto enim omifla purpurearum feu coerulearum violarum de-
fcriptio , quae midto plus a veteribus celebrabantur , quam pallidae
feu albae.
8. ' ^
Has itaque NicANnER finglt a nymphis lonidibus loni efle prima^
oblatas , ahoque loco ^^) Proferpinam eas collegiffe , quum a Plutorie
raperetur.
Ex: Iils metainorphofi nomen belle-expUcat herAclides Taren-
tiuQs *).
i8) Tlirjf p. jr)^. ocl. Dafil. fol. 155"^.
im) auistot. c.Jtogor. [', 3:>. (ed. /\/c. 4. Aiirel. Allohr. 1^07./) hUx^vbeis ymf rii ifu5ffV
iyhtrd, koc/ ^»^^^»}, uixcos, , ^ ,
' c><.) (.Af.LN. Commeinar. in hipp. de victu acut. U. p. 5*). ( ed. Baill. Oraec. fol. i558.)
21) A 1 UEi\. lib. XV. j). 684. . '
— _ '[mtcihs rt x^Jf^vy^otf ,
of ^voT/^«f , ecs rv(t fA.tr ir^tfft llt£crefov&X¥.
*) Geopon. lib. XI. c. 22 p. 827.
Digitizeid by
Google
DE VlOLlS AI^TI4JT;0RUM. 9
Iis quoque violis vel olj adorem fnaviiliiniiin, vel ob nomjiiis
fonnm , lonibus gratum, adeo-^ielectabantur antiqui Graeci, ut in fin-
gularibus eae colerentur violariis (iwv/c/r) ^^), utque yel majumam
pariem fertorum ac coronarum facerent, quibus redimiti Graeci ad
epulas accedere cdnfneverant. Flores autem , e quibus ferta Graecorum
nectebanttir , enumerat CRATiNusapudATHENAEUM^3) fequentiordi-
ne: Aet^lcc (lilium canaidum)^ Kflvec (jlilium Martagoii) ^ xc^fjLo-
ffccvixXoc (lilium hulhife^um) ^ ^iSa> (rosa cenlifolia)^ *lob (viola
Oflprata)^ Mvi^J^tpc (me^th \ g^nti/is f. aquatica)^ ccvsiJuofSv Kcchvneff
mycCflJ^y^MO-SE corondria)^ h7rv7<hoc (thymus Serpyllum)^ x^oko^
(cR.bcus "vernus t. autunuialis)\ voc^tv^ot (nELPniNiUM Aiacis f,
SCiLLA amoena f. hyacinthus orientatis), ihlx^v7ov (gnapha-
L lUM orientale) y olvdvdrj (s lu m graecum) , YijJLe^oKochKts (l il i um chal'
cedqnicum) y ijtBXiKoiros Qv^iv oi^iv^Melilotus italica)^ Kvrttrcs (mb-
D I c A G o^r^ore?^ ).
' ■ 1»
9-
Hinc etlam loe;i(pocvoi dicebantur Graeci, praefertim vero Athe-
nienfes, uti faepiusapudpiNDAnuM et aristophanem H). Hincno-
ltrorumtemporumpoeta,a ;^a^^ >t^ /^ouow €(pi7if,erOfMATTHissoNivSf
Atticam credit violis raaxime abundafle.
Keirl-Gang der Liebenden im Friihlingshnin
' Ah J^eilchen reich^x^id'Attika*s Geftlde^^J^
quod tamen cprtis qjaibusdam antiquitatis teftimoniis probari plane
nonppteft.
Quxxjl fupereft, nequeo, quin a vossio nofiro recedam, duin
vulgatam lqctionem(,Od/E^7fi.) / ■ ' . -
'aa^) 'i-HBOPHRAST. ViAoh pUntJlibt VI. c. i. p. n8. — Jul. pollyc. onomall. lib. I. c. la,
f. aa8. p. 137. e<L Hemjlerhnf.
23) ATHBif. lib. XV. p. 685.
24) Equir. ▼. i32o. AAA. — Uw V<f (0 infMs)\
XOP* *E* ratlftv $o9r9(px>ott oUn rai^f d^j^ttUtsn *A^i!voiif,
Jichaxn.f.&7' llfmTOv fiiiv i0v9<P*fW.iHmXow^
25) MATTmnsow'» Gedichie, der Genferfee, p. lo*
B
Digitized by
Google
XO C JL P V T U
■ &YiheQV • -^ ' -^
ita exprimit:
. Grafi^e TViefen umher mU Kiolen imd Epmch^
Legenduni autem efle ^lov 1. Jou pofl ptolemaeum Evergeten'EtJSTji-
' THius iam animadvertit, cum nusqulam in pratis violae proveniant.
Germaniam Tero pri/tini^ temporiSus caruifTe hoc florttrh gene-^
fe, antequam Cont. gesnerus ex Sabaudia primus id inhortos in-
fertet y miror : fed tefti ipfi g ^ s n k r o xredendum el^ '^6 j,
•IL Aevx&/«i'. cheirantHus annuus et CA'e/ri — ? leucoium
vernum.
r lurimum omnino interefle inter prius vlolarum geriu^ et alKas vlolas
feu A^uxfl'?» ; prifea iam ahtiquitas pei^fpexit, unicam fere germanitatem
quaerens in florum odore, qui, gratiflimus in utroque geiiere, omnino
idemfere eft.. Protinqsduin ^diifugere nives, ac acris hieras foluta eft,
grata veris vice et Favonjiv leucoium efflorefcere, perquetotum annum
fere durare; ita etiam differre a violis odoratis, utfolia gerat cauU in-
haerentia, utque bulbofa gaudeat radice , TriEOPHRAstusiteftaitur^?)!
Deindeodorem praeprimis exponit; elonginquo meliorem efle etgra-
tiorem quam e propinquo, quum fubtilior fit, neque fervar^ odorenv
hanc violam ficoatam^S), quod plinius qaoque repetit, 6'miflb ta-
men debulbofa Leucoii radice loco ^9): ex qtio salmasius efficit,
depravatum effe illum theophrasti locum, quum vere de Gheiran-
this noftris nequaquam dicipoffit, bulbofa radice gaudere. Verumta-
men locus ille linnaeo immortali occaiionem praebuiffe videtur, ut
a6) 0K5WEB. bort, Gerinan.j). 2i86. ((ol. Baiil. i56i.> ^ m, ; / .
37) TH£OPHAA«T. hifl. pbnt. lib. VI. c. 7* p. 139. lib. yil. C» $t\p. v|49*
38) Ej. caufr. plant. lib. VI. c. 23. p. 378. C. a^ p. 38u - ' .
29) Lib. XXI. c 7. p. oS^. c. -II. p. 044«
Digitized-by
Google
DB riOLIS iLKTIQUORCM. Ti
plantam^ qnae terno tem^ore primirias fere anni ferre folet, leu-
coiuM appellaret. Bulbofa enim radix Ituic oiunino convenit, neque
tamen adeo gratus floris odor, ac veteres eum defcribunt. Hinc du-
bitandum, utrum ^isvKoiov theophrasti unicum tantum genus chei-
EANT^^oii.ujs^, an utrumque et ch£iranthoj^um et leucoii Lin-
naeani complectatur.
TI. '•
t»t.iXif«u,s quldem praeter ea,:c[uae de l^colo extrHEOFftHASTo
iBUtuaturi' peculiaria »qiiaedam de vioJis .^dit^ Violae albae vitanL
Wngilfimam trimntn habet^ ab eo tempore degenerares^); quod et
TjHAOCAixuiS.t^ftaftzrT^!); f r.
Koc} To llov K«Acv €vr< sv isxfi^ nff} ra%u vnfS.*
Species PLiNius lut^arumj qiiil3us inter "fatas riiakifrta Jlt atictoritas,
tte^ S>(^he^: TufcadunM), mprinas^ folio aKquai^to Utiorir^.Eed mi-
nusodoratas, el^Calthiatui^ dk\^Culatii%a$ 3*). Hlas -CHEinANTHOa
habeo, hanc vero, a Calata oppido Italiae dictam 33), arbitror effe
GENTiANAM^i^^m/xOT Liun. feu iiiiiPiON "vernum Schmidt. 34). Ete-
i^.tup?i^^^4ip (f j^^A ^p i^y^ ft^ ti;^
XQConrcidii^s\(^%^^^^ o^^^ocyv yi^lam calathian^m plinu ita de-
fcr^bunt^iit Q^ ^^9 Jf^re alio plantarum genqre congmerejpolllt,
quam cumWiPPip WriPio npltri^um^35). Nafcitur per totam Raliam
in locis alpefiribiis, ut et.per Germamae et Helvetiae t^egiohes petro-
fas. Qui flos ^m.jcp^ujleo .colarift,, eoque amoenilTipio^ fplendeat^
exponendtis inde eftDioscoaiDis locus, quirfiSv *m>v colorem efle et
albidum, et iayiKivov -, YiKvxyovy^fi 7ro((liv^ovy dicit^^). Quem cyaneum co-
lorem quum fu chsius in nullq Cheiranthorum fjore fe rjeperire^^e-
miniiTet^ fuppolititiitm praepbftere autumavit huric dioscoridis
:' .'• ^^ . . .
3o) »LfK» lib. XXI. C. II.
3i) Id. XXIU. 29. i'^. " • ^'^'' .' ^ . • • ' ,ihl .1 T .
32) PLiN. lib. XXL c. 6. • -/ J . i • ;
53) SALMA8. riin. exerc. p. 63o- . < . .
34) RuMBii~$ Archiv fiir die Botanik, Heft l. S. i5. ' - » i > . .
35) Cf. BAUHiwi ,r<W/ p. 188. ... c'^
96) DioieoRiD. lib. IIL c. i38. p* 23o. ^
Digitized by
Google
12 . G A P U T I.
locum 37 ). SeiTanclus tamen hic locus , fi calatidnad- violay a x>io S c o-'
jiiDElimul compi^hendi credimus.
C^vendum tamen, ne cum calatianis violis caltha et plinii et
GOLUMELLAE confundatur. Hic emm 38)
candida leucoia et/la^ve^tia lumina calthae
coniiingit. Iltepto^timam habbt calth^m violis concolort amplitudine,
odore tamen gravi eSi^ 39). Aliocpie loco de cttcA/a loquitur , quae
buphth^lmus ^ic3iluv 4^); ubi I)albcham,pius in jrnargine calcJ^a^
addit. Lodomcus deiuh ceada vero 4^) fubftituit Collhatn. Sic viiH*
GiLii verfus notus eft 4«)i ^ . ^ . ' t
MoUili^teqlfi pinsit Daccinia c£i,ltha* , , , ,
Hanc verd calthamcALpNp u l am ^Sieoffisinalemnt^xx^LxrL ^ non fufpi-
cor folum , fed exploratum fere habeoi .; .\ ; i
. .» ■ ^ i3.'' ' '* .1' ' '"' ^ '-'v '.' . ' ' ^*
Redeam autem e diverticulo iri viam. .Vtcflhe itaque ftoWanOnim
albae, feuXf ux-©/c» Graecorum a foIiorum"magis quam a petalorum c6^
loro incanae dictae , ideoque etliiteae et albae nabdbantur.' Hfinc lu-
men accipiunt poetarunl varia Ibca , e! g. v i r g i l 1 1 ( ecL II/^^.') :
pallehtesviplas etfummapapavera catpens^ ^' '
HOk<ATii: ■■ ' ^ • ^ r, _ ;
Nec tinctus^violapallor amatitium^
COLUMELLAE (lib. X. Vf. lOi.^cq.):
37) FncnsM hillor. airp. c. 173. p. 456. (fol. Bifil. i54a.) . . .
38) coLUM£LL. culi. hort. lib. X. r. 37.
39) PLiN. lib. XXI. c 6. ' '
40) FLIN. Jib. XXV. C.8.
41) CKRDA aJ YIAGIL.BUC0L ed. JDL T. 5««
42) L< c. •
Digitized by
.Google
DB VIOLIS ANTIQUORUM. l3
Timiy quae pattet humi^ quaefrondes purptirat auro ^
ponaturDioIa.
Et hoc Cheiranthorum genus ad ferta nectenda adliibebatur , te-
ftibus THEOPHRASTO etPLiNio. Arabcs vero illud nomme KJieiri
(i^ri^y infignientes , faepius cum v i o l a odorata commutarunt. 1. 1 n-
K AEus vero optime hoc nomen cheiranthi Cheiri violis hiteisan-
tiquorum, cheiranthi annui \ero , qui incanis maxime fohis gau*
det, viohs albis adiudicavit. Hic forfan fifiit plinii alteram fpeci.em,
marinam^ nifi chbika^tuvm iiwamim auXmaritimumj quiutcr-
que ad litora maris mediterranei abunde provenit, intellexeris.
— ' ^ft'^ * «^-
.t I
Digitized by
Google
r4 /
C A P U T 1 1
DEqUERCUBUS V E T E R U M.
i4-
Nulluin ferearborum genus ab omnrantiqultate hominibus vel gra-
tius f uit vel utilius , vel etiam maiore religionum fanctitate exiftima-
tum, quam quercus. Excelfae enim arbores, quae ad hoc pertinent
genus, adfidera tendere coeloque comas mifcere; altiflimis defixae
radicibus robur fignare ac firmitatem humanas vires fuperantem ; an-
nofae eaedem cuiusvis generis viciflitudines vincere atque aeternitatis
fpeciem prae fe ferre; umbra diffufarum frondium et foliorum amplo-
rum verecundiam quamdam numinis praefentis atque horrorem ciere
videbantur. Accedebat etmateriei, quam praebent, utilitas, ad con-
ftruendas aedes inftrumentaque varia conficienda; et glandium, quas
quaedam quercuum fpecies ferunt, fuavitas et nutriens indoles , quae
deorum propitiorum dona effe videbantur.
i5.
Quum idem arborum genus per totum fere, qui habitatur, terra-
rum orbem inveniatur, hic antiqui duntaxat orbis quercus defcribere,
veftigiaque earum in monumentis antiquis illuftrgre conabor. Sunt
vero, quot mihi innotefcunt, feqnentes ;
Digitized by
Google
CAPtJt Ilr OE' QUJBRCUBWS VETERtJM. l5
1. QU. Robur^ fol. oblongis peduncnlatis glabi^s linuatis : lo-
bis rotundatis , glandibus obloiigis leiniibus ^ ).
Chdne-raalA Stein-Eicfie. TVinter^Eiche^
Per totam Europam. ^
2. QU. pecluncuJata, fol. oblongis rubfeflilibus glabris finuatis :
lobia rotundatis , glandibus oblongis pedunCulatis^)*
Ch^ue blanc. Stiel-Eiche. Sommer-Eiche*
Per totam Europanir i .
3» QU. pubefcens j fol. oblongis, fubtus tomentolb-pubefcenti-
bus linuatis, rotundatisy glandibus oblongis breviter pedunculatis ^)*
Ch^jienoir, Franzofifche Eiche^
InGallia auftrali.
4. QtJ. Cerris, fol. linuato - pinnatifidis fuBtus pubeft:entibusV
laciniis acutiufculis , ramentis axfflaribus £])ilbnmbus;^;o^ycibi^
nato - ramentaceis 4).
BurgundifcheEiche. .^ v. - * . \ .
Habitat in Auftria , Helvetia , Italia , Hilpania et' Afia minoTer
5. Qu. Efculus], fol. pimiatiftdi^,, fubtus pnbefcentibaa; laciniis
lanceolatis acutis, ramentis axillaribus filiformibus, glandibus oblon-
m&y calycitfus muricatis 5). ,.:
Jtalienifche Eiche^ / . >
Habitat in Europ^ aurtralf.r - ...
6. Qu, Ilexj fol. ovato-oblongi^ indivifis C^fatis(jue> fubtus in-
canis^ cortice iutegro.
a) Ib. p. 278.
5) Ib. £. 279. ^
4) Ib. p: aSo.
5 ) Ai T o2f. bortuf KcnexiC5> tom. IH. p. 35$.
Digitized by
Google
xi c A p tr T : I I.
/3. Qu. Smilaxj foL oblongo -o vatis integerrimis, fiibtus tomen-
tofis.
y. QU. Gramuntiaj fol. oblongo-ovatis pinnato - fpinoiis fefli-
libiis fubtus tomentofis, glandibus pedunculatis^).
Yeufe Gall.
Habitant in Europa auftrali. >
7. QU. ^alentina > fol. ovato -lanceolatis , ferraturis fplnolis , fub-
tus pubefcentibus 7).
Jiovere Hifpan.
Habitat ia regno Hifpaniae Valentia.
8. QU. Suberj fol. ovato-oblongis indiviiis ferratis fubtus tomen-
tolis, cortice riinofo fimgofo 8).
;: Li^e. Kork-Eiche.
HabitAt in Europa auftrali* ^^ur , .
9. QU. Pfeudo -fubeTj fol. lanceolatis iinuatis fubtus incanis , cor-
tice rimofo fupeofo 9V.
Cerro - Sughero Ital.
- Habitat in Hetruriae montibiis.
10. QU. coccifera^ fol. ovatis indivilis fpinofo - dentatis utrinqu^
glabris, glandibus feflilibus ^^).
Kermes ' Eiche. . / .. . f
Habitat in JEuropa auftraK et Afia.
6) LiKWAKi fyflem. pknt. ecL rbicraro. P. IV. p. i6o.
7) CAVANILLE8 icones et d«fcript. plant. HKpan. voi. II. M* t^i; mbim^ ^ i
%) nn aoiHarbkeTche wiide Baumrucht, B. II. S. a63.
9) 8ANT1 ^aggio al Montamiata, p. i56. lav, IV. cpiam ixnagiaem rcpetendam curaVi,
10) fcopoLi flor. CarnioL ed. IL n. ii85.
Digitized by
Google
DE QUERCUIVUS VETERUM. ly
II. Q u. Aegilops y fol. ovato - oblongis glabris ferrato - dentatis ").
T^elanida.
• Habitat in Enropa auftrall Tournefort. voy. III. lett. 21.
p. 297.
r6.
Praeter has undecim fpecies quercuum iri orbe antiquo occur-
rentium aliae obfervatae funtin inlulisMoluccis et laponia, quas vero
antiquitati incognitas praetereundas effe duco. Enumeratarum autem
fpecierum plerasque cum in variis monumentis veteribus invenia-
mu^, incipiendum effe videtur a facris Ebraeorum libris, in quibus
voces H^K , I— »^N (pro quo m^^i J^^- XXIV. 26. legitur ) J^^-^N a plu-
ribus. auctoribus quercus fpecies habentur. Doctiillmus yero Ol cei/-
sfus-^^egregiemonllravit, has voces nil nili pistaciam 7Vre^/>i^A^/TO
fignare, quae in oriente et annofiinma fere et gratiflima arbor, mate-
riem etiam praebet duriffimam ^^). Sola autem vox J^ Vn , quaeEfai.
VI. i3. aliisque locis, cum r~TbN coniuncta, ab eadem diferte dis-
cernitur, quercus fpeciem quamdam exprimit, etquidem, meo ar-
.; qvBTiCv^^peduncu/atam n. t^.j
quae et excellior folet effe et diutius perfi/tere, et loca fertiKa folum-
que humile atque udum amare, quum quercus /Jo^i/r magisin
montofis et aridis proveniat ^3). Materies quoqile quercus peduncula-
<SLe durior obfefvatur et firmior ea, quam robur praebet.
,. ' - » ' ^ ^7' '
CelQbratiffima erat regio Bafchan trans lordanem , inter amnes
labok et Arnon fita, ob quercuum abundantiam, quam proferret.
Laudatur autem praeprimis Efai. II. 1 3. Hezech. XX VII. 6. et Zachar.
XI. 2. regio haec, a fertilitate et quercetorum copia; alioque loco
(Num.XXXU. 4.) pecoribus alendis aptiffima (i~J5pp yiN) dicitur.
II) Ib. n. ii85. " , ■ ' '
la) CBLs. bierobotan. lib. I. p. 34* ^.
tS) M uivcHHAUtfiivt Haus¥ater« Tfa. V. S. a5o. oSi.
c
Digitized by
Google
l8 C A P U T i I.
Occurrit quoque «npud ptolemaeum Bx^etveda^ nomine H), Qi^r-
cuum glandiferarum uberras graiiirimum porcis praeltabat pabulum,
quorum magnam ibi fiiiire freqiienriam vel inde coUIgas, quod duo
porcorum millia ChrilH pern^iUii a daemonibus in maro praec'|)itata
atque fubmerfa, evangelica referat hiftoria. Altitndo qnercuumBafani-
ticarum comparatur Efai. II. i3. cnm cedris Libani: iirmiras materiei,
quam praebent , Hezech. XXVII. 6. laudatur, quum Tyri incolae ex
iis remos naviumconficerefolitifueriat: iterumquecomparanturZach.
XL 22. cum cedris Libani«
i8.
Earumdem quercuum lignum adhibebatur ad imagmes idolorum
dbnficiendas (Efai. XUV. 14.). Eas#^emque ad continendum aggerem^
qui ab arpe regia ad S^omonis templum, maxime ad portam n;^^^
dictam, ducebat , una cum terebintnis plantatas fuiile, legitur Ef. VI.
i3. Id quod celsius optime explicat, cum in vulgaribus verfionibus
DDbttf de deciduis arborum foliis male intellectum fit ^5 ). Ea fiiit ar-
bor, fub qua Debora, Rebeecae nutrix , humabatur ( Genef. XXXV.
8.), niDa llvN, quercus fletus j ideo dicta: eadera, fub qua, ob
umbram amoenam, facra faciebant idololatrae (Hof. IV. i3.*): ea-
dem, quae generatim fymbolum erat fortitudinis (Amos II* 9.).
Aliavero Quercus fpecies femel in codice Ebraeorum lacro no*
minatur P^T']r\ (Efai. XLIV. i40> ^^ fimul cum |1W quercus pe^
dunculatae ligno ufurpata fuiile ad idola conftruenda dicitur. Durmi-
ma certe arbor intelligitur , cunj vocis r^nn radix j^Ji rohuJiuSs
firrrms fuit^ id indicare videatur. Sine rationibus itaque haudqua*
quam cblsius quehcum ilicem hoc nomine intelligi arbitratu(i
eft'^), quamquam fausaniab locus *7), quem ditat, de 9^ik»%^^
huc non faciat.
14) Arab. p. 7. in BUDSOir. geogr. minor. tom. rV.
i5) L. c. p. 41. 42.
16) L. c. lib. IL p« 270.
17) Libr. Vm. c 17. p. 400. To. H. ed« Tacii.
Digitized by
Google
DB QU^IiCUBUS .TBTBEUIC ^^
20.
' Accedo ad vemfiiflima Graeciae raonumenta , in qiiibus ^^i^ ar-
boris nomen faepiirmie occm"rit. Exprimit vero vel arborem cuiusvis-
generis altam et praevalentera , ficut jVn Chaldaeorum (Dau. IV.),
-vel fpeciatiiri omne id genus, quod nos nomiue quercuum compre-
hendimus. Ulud quidem patet, tum ex aliis, tum praecipue ex liV-
QOPHRONIS loCO ^8):
, K^KotZriy iKiuvcvtrcc iiifhanoo aKentiv
Kot^oTfoCpos ifvg*
Ad quem locura fcholiaTtes omne arboris gemis a veteribus ffvoff no-
tnine comprehendi teltatur, quod etiam ARisTOPHANii) fcnoliafies
CQnlirmat his verbis : ci oCQXoilot ttxv ih^^ov S^Zv fKocheW', S^TFf^ »{^ ockpo-
ifvocjtcc ocK(oc tSv ihifoov ^9). Hinc et hes ychius Jfuy exponit t^m oh^
igoY KSH a^^^y» ^^ Jjfuro/uov, vhorofAov yel^vhoroiAov *®)»
Quodii vero quercus quaedam eo nomine a poetis Graecis infi-
gnitur, eft potiflimum utraque patriariun quercuum rpecies:
QUEncus nimirura Robur et
/ q^vEiiCvs peduncuiata^ »
praefertira fi nil, praeter araplitudinem , proceritatera , urabram amoe-
nam atque :annofam fenectam laudatur. tjbi vero durities materiei et
utiHtas, ubi frequentia raaior ad fontes atque in locis humilibus prae-
dicatur, ihi qv. peduncu/alam nofirara intelligi exploratum habeo.
Occurrunt taraen tot tantaeque utriusque fp^ciei varietates , ut q u.
Robur praefertim Ik^pius humilior ohkrvet\ir j pedunculata vero ex-
celfion . , ^
C ft
c8) AlexAinlr. n f4i5« , r
19) AHisTbps. equit. T. S/a.
10) X B • T c ■• Lexic coL i o3S« ed. AlherA,
Digitized by
Google
20 * Ci A > U T I I.
29..
Utrnque igltur (|uercuuni fpecies ea eft, quani poetae ob radiciS;
lonsitudinoui et altitudiueui la iJaut, quae taiKa eft, ut et uoftrateis',
quiiyivas curant, tradaut has arbores
. - . - cfuantum vf^riice nd auras
aethereas s tantum racHce inTartara ,, , »
tenderer Quod vero vTn^fiohtKM diotum de ia<iredif)ili fere akitudine
radicum valet. h o me r u s iam fortitudiaem iieEOum in pugnis perbelle
ita expriniit ^*) : , ;
; *'h^oirav oas "ore yt S^uws ovPfffiV vyljsKoigtfypt j , f . . ^ \ ., ■ ,,^
tCkT uvefjiov fxlfAVovon KSM viTov ifjLo^roc itu>ru%
f^ljjiv /jteyochyai ^itjvfKieaa ocfugv7oC(' / • ^
voss-iud;' -\ -'- : ■ ^ ^-
- - Alfojlehn hoch^Knp/lige Eichen der BergSs * *^
XK>eIche den Stiirm ausharren und Regenfchauer bejldndig ^
eingejenkt mit grofsen und weithin reicfien^n JVurzeln.
Hinc et fimBv^^i^oi laepius veteribtis dicuntur. *
Utraque querciis ob annofam fenectara veteribus facra , et ob te-
nebricofam frondinra umbrara eo inferviit, ut fub eadem idola cole-
rentur. Hinc praefertim lucus lovi dicatus, ob antiquiirimas quercus^
Dodonae ih Chaonia Eprri, celebrabatur ?^). Hinc quercubus inhabi-
tare nymphas, quas peculiari nomine ^vocSocc^ Afjtuffvocioc^ ^ '^inidfhid'
ias aut Huioc ^ocs appellabant, veteres Graeci arbitrabantur«s). Has autem
fere una cum quercubus ejnfe natas , iisdem inTigiiare; gaudere, cum
imbribus quercus nutriuntur, flere vero, dum decidunt folia, caki-
LiMACuus fabulaturM):
ai) U.M. i33.
aa) PAusAir. llb. Vlll. c. q5. p. 4i5. co. II. ed. Fae.
sZ) SchoU APOLLoif. Rhod. Argonaut. lib. U. «d t. 479*
^4) Hynm. in Delum, ▼. 83. L
Digitized by
Google
DE QUERCUBUS VETERUM, 31
H ^* ^Tiov eytvovfo rore ofv$ff , rivlycc 'vvjx0otf ,
DecantarinTirmis eft cultiis quercuum apud veteres Gerinaniae incolas,
Celtarumque tribus, quempraeter caesarem^s) plinius^^) quoque
memorat, uude etiam vifcum quernum, fub nomine GuL-hyl^ tan-
quam TfotvdiKciotv . praedicabaat Druidae^ quorura nomen ipfum varii
auctores a. quercuui^a g^raeco nomine derivarunt. Immerito i^d quidem,
quum Galicum nomeu quercus druiean fuerit ^).
' • '■■' ■ " ^^*'
QUERCus i?o5wr ipfa a theophrasto mKard^v^oe dici vide-
tur, quum folia fuperne latiora efle fol^ant ^S).- Huiiis materiem non
ufui oeconomico idoneam, nec ad cremandum utilem habet : neque
galias, quas ferat , 4il magno haberi 'pretio, neque glandes. Ante
ttiediam aeltatemfolia non germitiare, quod apprime ciim noftro ro-
bore congruit. Dicitur enim idcirco IVinter "Eiche*
HtiiusTarfetasliumills a: Macedonibus t^o^^^/r yocabatur, nequa-^
quam itaque uait^is cervus hkbenda, cum frres glandibils earuifidem
vefci tantum, dum aliis fructibus careant,.referat THEOPHi^AS^rus ^9).
Siftit quernos frujices, qui in altitudinera non profilire columel-
i*AB dicuhtur3o): in caeduis fylvis eniin nati funt, aut ab armentis
teneri depafti. Satianda enim efle armenta frondibus quemis ad Ka-
lendas Novembres ufque, idera fuadet ^uctor 3i).
Procerae autem huius fpeciei arbores in montibus laeHus prove-
niunt , quam in udis locis et humiiibus : eae itaque funt '' ^
i5) CAES. de bcllo gall. lib. ni. cap. 14.
a6) PLiw. lib. XVI. c. 44.
37) KKrsftLfiR anttquit. feptemrion. et eelt. p. ^7.
a8 ) HiHor. plant. lib. UL c. g. p. So* c. 10. p. S%*
ag) Ib. lib. III. c. |o. p. 5a,
So) cocuMfiLi.. de re ru/lic lib. VII. 6« p. 564< ed. «cbitbiobb.
3i)lb, lib. VL c. 3. p. 398.
Digitized by
Google
22 < CAPUTII.
eae funt, quas vxkgilius <zy?/c^*/o5^.JEovi tsictas^ /copulis haerer^
dioit 33). ,, . r
a6.
Accedo adCecundam quercuum fpeciem, pedunculatam ^ quae
amaieriei praeftantia ad aedes iiaTesqi:re conftruemias et ad conficienf
davaria inJtrumenta a veteribus laudatur, Lignumenim eilis infini-^^
tam habere aeternitatem , parum habens humoris et aeris et ignis , do-
cet viTRuvius 34). E Dodonaea quercu Argo compacta fertur vale-
Rio FLACC0 35). Afuo^Tay? soKov dicit sophocles in deperdito Phi-
loctet^ Troiano , claffem e quernis Hgnis fabrefactam 3<5). De Venetig
narrat strabo, naves TrXecrv^vycc^ yrotSv Hsfi vyj/ri^^^^H^vccf ta^ vypon^Oi^
focff-i Jfu/vif^ vXtfi, ri^ hJv tv7ro(Ico^7). Ex eodem ligno veteres idolola-
tras, tefte pausakia, iimulacra Deprum fuorum confecifle xlicun-
tur38). -
Durities ligni comparationem cum filice et fcopulis peperit|
quam multoties apud antiquos legimus. Penelope Ulyifem adlo-
quitur :
Ou yoc( ccno i^vo^ hffi 'jfochut^dcrov ovX dc^noTrirpfis 39),
Hinc oviDius de puella:
Illa gra^es potuit quercus adamantaque duruma
Surdaque blanditiisjfioca moverefuis 4©),
\ ■ ^ ■ , '
Sa) ROMBRi hymn. in Vencr- v. 5o4«. i
53) ViAoiL. Aen. lib. IV. v. 472. Geor^. lib. H. ▼. i5. ^. tt MAATYjfti foman. Ad k r.
34} Architect. lib. II. c. 9. p. 35.
35) Argonaur. iib. I. v. 3o2.
36) HBSYCH. lexic. col. io58. not. ALaBnri ftd h. v; j —
37 ) Googr. lib. IV. p. 297. ed. Almeloyeen, , t '
58) Lib. VIU. c 17. p. 400.
39) Od. T. i65. ^ '
40) Amor, lib. UT. cl. VII. v. 57.
Digitized by
Google
DB ^JUBRdtJflUS VETERUM. 23
Ad cremandum itaqiie praeferebatur id ligniim, et ad bufta conficjen-
da ^ ut ad tumulum PatrocM ex 7roXv7rii»Ki Ida quercus tA|//)cofcei adve-
ctae tefiantur ^^). .
27.
TemporibusTHBOPHHASTi ea quercus ab Idae incolis o^/^tt)\|/
dicebatur. Maxime fere procera et recta dicitur , atque materies opti-
ma adopera humana: in cultis rarius occurrere4^^ Gallas proferre,
quae utiliter adhiberi ad coria paranda non polfint; proferre quoque
^anov feu lichenem(usNEAM^//c^z^^zOT^ harhatam^ /loridamnoV'
MANN.), pendulum, faepe cubitalem. Male itaque cerrum iuterpretan-
tur ouylKooTtu verfiones antdquae 43) , quod salm as lus iam ndtavit 44):
immerito veroipfe euylKooTT» credit efculum efle, cum huius fructus
edules, tuyiKoiifos vero amarae fint: ob eamdem rationem neque no-
ftra aegilops prifconim cuylhoiTrt refpondet,
Eam arborem docet apulbius Iv toT^ auvtx^g KcotoiA^^t^o/JLiYOig ro-
TfQiS plantari 45 ).
28.
Proferre hanc quercura eas gallas , quae nomine Knoppem
vendimtur, burosdorfius optime probavit 4^). Intereft vero inter
eas et vulgares, quod non globofae fint, fed difformes, angulofae,
maioresque et firmiores orientaUbus. Cognovifle hanc gallarum quef-
cus pedunculatae virtutemxHEOPHRASTus non videtur, ficutet no-
ftrimercatores nuperrimis eam tand^mtemporibus'didiceruht47). Ori-
tur autem ea differentia gallarum inde , quod cluyfalis Cjrhipis fructui
41) B. ^* 119.
4^) TRB0PHRA8T* hiftor. plant. Itb.liL c. 9. p» 50»
43) Valer. cord. annoc. in Diofcorid. lib* J. c i/fl* f. li. b. «-^eLVS. rar. lUrp. )ilS..lJb.
I. c. i3. p. 20.
44) Plinian. exerdt. p. S60.
45) Geoponic. lib. U. c. 8. p. ii5. ed. NrcLAs. * ^
46) Schriften der Berrrn. Gefellfch. naturrorrch. Freunde. B. IV. H. i. et Ri\a|iiiT2|iJf$
Encyclopad. B. XLi. S. 706.
47) BKCjLMANns Vorbeieit. Mir Waareokunde, Th. I. S. 374-
Digitized by
Google
immaturo fefeinfin^at atqpe tuberculum exc|t£tt,^|0fonne, .quwtalio-
quin ea infecta foleaat fouainaxirae aipare. i. ; .
Quod fupereft, Arabes hanc arborem nomine ^Jb^^X^ Belutah
infigniuiit, glandes yj^ Kuilot^ et gallas «# Such vocant^»), aut
lamveroad antiquifllmam /imiJ et veturtin5mam quercu^Tii fpe-
ciem traaseamus, Efcatum s, glande non folum efculenta , fed et fapi-
diflima celebratam. Ea eft, quae (priyo^ sl veteribus dicta, primum
Arcadibus nutrimentum praebebat, poftquam PELASGuis regnare
coepiflet. Is enim Arcades, qui antea nqnnUi ra^dices ac herbas devo-
raverant, docuit, tuguria aeciificar|e, tunicas e coriis fuillis confuere,
ac glandium, quas (p>/ycV profert, efuin praeferve. Fuit vero tam fre-
quens atque diuturnus hic glandiiim cibus Arcadibus, ut, quO tem-
pore raonuit ApoUo, Lacedaempnios , ne Arcades belio laceflerent,
celebre illud oraculum pronunciaverit 49) :
AfKecdif^)^ IX curet^; fjieyec /ic euTM ov ro* daxrfo
TloXb^ol iv 'A^KuSl^ l2x\ot\fi(pecyot uvS^s^ secaiv^
.,0;' a ec7roKa)hv7ovaiv' iy<u Ss rot ov ri ixsy^u^od»
Hinc quoque lumen accipit Pen^lopes fermo, fupra (§.26.) all#-
gatus :
Ov ydf ecTfo ^fucV ifffft TtccKoci^pdirov^ ovf uito Trirfftff^
^uem EtjSTATHius ita explicat, utUlyflem genus fuum haudquaquam
ex Arcadum glandibus vefcentium temporibus deducturum elfefpera^
verit.coniux, fed.veros parentes indicaturum. Addit idem eusta-
THius , proverbium: cihtg Jfuor, eumdem priftinum Arcadum victum
quoque indicare , quippe quod de homine ufurpetur, qui tum tenuif..
fimo ufus fuerit victu, iam ad lautuni* viViencfi genus transeat 5«>).
■ ^ ' --'..' . ' ., ' ..•.. . . ...
48) sBHAPiox de fimplic. medicam.f. i35. b. — AL-^AWAit Ifi^alfniis incAtiRi biblioth.
Efcurial. vol- 1. p. 323.
49) HEAODOT. lib. I. c. GS^ p. S5. ed. K^ts. — - pAUftAxi. lib. VUL c i. p. 349- to« fl^,
ed. Fac ^ . . . - '-
50) BUSTATR. in Od. T. p. 293. (fol. Balil. i558.)
•r ■ ■
Digitized by
Google
' Ea^dem ^♦ry^v fuK nonilne t^vo^ laiidfat ilESion u^ 7 (juoc! rtihi^
jna ferai: eliindes , media vero arilum 6pifi<?ia.' —''■«'- t t
TcTa-i cpifm ixh yoc7u7ro?^vv ^tov cv^7i6e S^v^, * ' ».,
. coKffi fih n (pi^et fioihoivcv^ , ^hafi de lAiKiOdus ^^ )•
Ante Lunam autem Arcades gaviros fuiHe glandibus hisce efculentis ,
teftatiir APOi.LOH^iui itnoT^ius 5^): ^'
ApKoiies-i oi Hul TTPoade QBKryo^l7\s'vho\rki ' ' . ' ' '
, . . . . l««v (prr/oy %oo\res ^v oygej^y - * . ,
cuius diftichi Gu<n /^chpliaAes v^ias afferfit expUcaiionas, ea praeprimi.^
mihi arridet, quam ex ar is x o tele ni(t rfjs Tsytccroov TroKmixs fumit,
Arcades nempe Barbarosviciffe TTfotov i^nirAKotj rp crfXfivfjV', i. e. vefper-
tinoteaiiporef a^i|teqiiMi 1^;;^^ apparueri^ i^fugani-^d^ rapjdaxii con-
iectosJ^iiure, i^t irff p^Ai^iiipi dicti iuiei^i^t. lufle^uoqu^ ide^i.auctor fo-
lia f^uema BJheae, Deorum maua, fepra fuiff^.tra^it ,*iW ro hW' ^f^^ ^'1
yiees hsH ^^/ T^«^ ^rf^w^ Sfifi^/^Kwo-fl^^^sa). ^ i^y^ a RCnu s; teUatui", ob
dulceautrim^ntum ^ qupd^^^ir.praebeat et^ Jl^u^^ ^siifie^v nsif jjtfrfifu^j^
rfo(piy appQUa^am,£Jii|^^ Zvfyf/^vHuy Arcaidibu^ qiiamda^
cdOte ftd qiiier<?um 55^, ac ideo ^ionde^s^ qu^rzxa^ quqjque CQrpnis, ftjit^s-
-qiieiciviqis ii|ff^i>^ire ^^,)f Quq4 fHppi^u, j^>TR;Ab^C)*) ^
fponuiiry^fciperduo ^)ni te^npor^ gjLaiidxbi]^ qi^^rnis iefert^^i^emqii^
amrrat.deM^OGcams aos i iu$^*).
THfiOPHK ASfuspraeter dalciflimasglandes praedicat firmitatem
materiei ac rojjur, quae tanta llnt, ut putiefcerQ nunquam foleat. Ar-
5i) Op. tt tfids, p. aSf. r' ^ " ' ' •• ' ^ ,' .■■ '
5a) Argonaut. lib. IV. v, ;i6^;
53) Lib. I. V. 1125. Aliaiti ct doctimmam qnldem cxpIic^rlcricjVi B^Ttloslii vid. in
• PiiEROfii.'* Bcytr. stir Gefcluchte der Medicinj St U. S. it^
54) thVTAtiCn.^de carois elu, p. 9g(3. «d. Xyland»
55) Ej. QuaeH. Roni. p. a85. *• . 1 ..;
56 ) K* Coriolan. p. ai.^. "E*-/ ii i ^vs tmv fth iyfLi mOkjmmftirw^f ^ rSf^ ^i^*^^f^ . ^X*^
firmw, ^v ii njff ffitUv m/r* mvrris i fidXxvot , t^ fforoy ro fM>frto». ;^Q^» Jf^' '«f^X'
rm frXafm tm u§nioftivm $^ nriivmv ^i^mt ofymvov (pi§oif9m rov iitif,
*) Lib. m. p. a3i.
^*) Nachricbieo ▼on Marokoti S. 5o6.
Digitized by
Goo^le
2^ Q' A 9 V T SIJ^
borem ipfam non valde procerameffe, fed caudice cr^flUfimo in/lra^
Ct^ ^7), Quam quidejn.arbqrem longe differre a noftra fao o,, bene
iam aniiriadvertit valer. cortDus sS^^ nominisque etymologiam &al-
MAS 1 us iure quidem a fpUye$v comedere^ ut romani efculi ab efcai
deduxit 59). . ; ' - i*
52,'" * . • ^ • - -
Tertia fpecies, quercus p.ub^€i0ns.3 cuj|i ii^ Ibla.fere Qallia
proveniat, veteribus incognita fujt.^ cjlusius primus eam i^omin^
Roboris I. ita defignavit : Humilis frutex , contortis famis , foliis nia-
gis finuofi:s etincifis quara quercus, nec ita viridibuSjfed^averraparte
pubefcentibu3. Ih AquitaniA maxJme frequeiitem elfe'^).
- •• . • V. ......y 53. ■ ■" •/'' ■ "! "
Seftuitur de C&i^rb ferttid; qiiairt quidem «fl^brem a thS^ph-ra-
s T o pHmul^ t«Ai0Ao/cu rfomine d6fcriptam effe c«im**s*Xi.B;iASto pep^
fuafum habeo ^). M^iio taxaf eo^, qui uXi^em fci0ld'or^oem ver-
^ terutii, qukfi ctAf 'inftelligatur , ^Uiim ipfum theo^ihiast^ addita?-
* Aientum , arborem eamd^nr et ev0Xoiov appellari, fatis doceat-, ab SXi^
/^//5 jeflfe derivmlidutn. ;€audi^e auterti gaudere «X/^Awfy c^ttffo et^liii^
gofo, ©iJk iyx«^6?rfignoqu?e hbt; et Aeoles non ad^crehs^kidum trti ^^)i
Materiem quo^e eius arboris reiidt v i t n u vj ^ ^ ; qued ptt?vid 'i»i-
ftite humores pemtus jecipiendio celeriter marcefcat^). B*ii%^^^o*
que obfervavit plinius calyce hanc fpeciem diftihgut^Ybmd^y^^c^tii^
nato, ceu caftaneae ^4).
• ^ ;.; ■ ■ • '[ 34. , '■ ' ;v^;^\^ -'...,
Optime quidem hanc fpeciem inter recentiores pnmus aelcripUt
c!l u s I u s , in eo tamen faUitur , quod ^ciylKoaifoc veterum habeai^ Ajyi-
57).HiIL plaot. Ub. III. c. 9. p. 5o. (J^F. cio iis glaniiibuSjG\^err. defucQlc. alim. Ub. II..p. 3^9.
58) Annot. in Diofcorid- ^* !• c. 144.' t ^
59) Plinian. excrcit. p. 36o. -. . / .1
60) Rar.« Ilirp. hillor. lib. I. c. i3. p. 18. . \ ■ ./
^i)'«ALMA^. Plinian. "«xerdJti*T[^. 5(56.» - > ' ' ' ' '' ' .. ' : ^ i
6i)'''Hin.''pl/Cnt.il1j. m. c. 9. p. 5a/ • ■ \ ■ ^ : >> ^^ ^T tc
63) Arcbitcct. llb. ll. c. gi p. 3|.
- G/i) Lib. XVI. c. 6. *
Digitized by
Google
DB Q.VBRC17BX7S TBTEBUM, 2^
y^^rx^ ^mm materiem finniflimam adiudicat THsoPHRA.iSTt7S^ cerro
i otem fragilift eft et cito marceCcens. Ceteroqoin ci-usius corticem
habet cerri crafliorem et fcabrum; folia irequentioribus incifuris, fed
minus altis , (ilvifa^ ac longioribus petiolis adhaerentia, quam in quer-
cubus vulgaribus. Ramuiosefle breriores, frequentioribus nodis ob-
fitos, gemmas minores et aliquot gracilibus foliolis^ ceu ftaminibus
aut villis feptas: caliculos breviores^ craftffogue pediculo annotinis
ramulis cohaerentes, omnino hifpidos et molliter echinatos, in qui-
bus fit glans quema brevior et obtufiori mucrone praedita, Materiem
efie candidiorem , laxiorem et ad opera minus aptam ^^).
Aliam egregiamque huius arboris defcriptionem legimus apud
TOURNBFOETiuAii qui (i»Q^y{^s eam obfervavit in vallibus prope Aut
goram ^^)* ♦
Huic arbori gaHarum feu tuberculorum , quae Cjmips excitat,
tanta infidet copia > ut ramulus vix palmam fuperans , novem vel de-
cem ^usraodi tubercolis obfitus reperiatur ^7). Videntur tamen prae-
(Untia vinci ab iia gallis, quae a^ilopi infident.
35.
^ u ER c t7 s Aegilop&^ Velanedae nomlne per totum orientem ce-
lebrata, in Hifpania Querigo appellata, optimas producere gallas
videtur. Adferuntur fiutem eae hodie ex Mofule, iuxta Tigridem,
Aleppum , ficut p l in 1 1 temporibus ex Commagene. Opdmae eae galr
lae orientales differunt ab europaeis, et firmitate et inaequalitate et co-
lore atro - coeruleo. Praeftant quoque, e quibus chryfalis nondum
erohiYit y iis , quae perforatae iam funt. Nomen ipfum becxmannus
anerito genEnaoiciun habet ^s).
65) cLtT«« rar. Ilirp. biit li(). I. e. \Z* p. lo.
66) Relation (Tim voyage de Levaot. foL IH. |>. s^.
67) CLUs. 1. c. Cf. MURiiAY apparat. medicam. voL I. p. lO^. t ed. Akhof,
68) Yorbereit. sur Waarenkunde ^ Th. L S. 36/.
Digitized by
Google
28 C A F T !!• ^
Ipfos etiaiti calyces glandium , quas haec arbor profert, antiquitas
iam noniine ofJiCPocKt^o^ loco gallarum adhibebat(^9), noftri quoque
noniine Eckerdoppcn eosdem ex oriente adferunt 7°).
36.
' Arbor ipfa Orienti familiaris, inde in Hifp^mam transportata ^
frequenter ibidem colitur. Fallitur itaque brock.ius, qui Indiam
orientalem efle eiusdem patrlam credit?^). Adeo vulgarisTn Graecia
veterifuifle videtur, ut i^/xefsio^ et irv/jtoS^vos nomine eama theophra-
SToinfigniri credibile fit, Quam fententiam cum meam efle contendo^
vereor, ne pluribus displiceat, quipraefertimsAL^Asio, doctiflimo
certe viro , fed dfiormohoyfirt^ , nimis fidunt. 'Hfxipiio^ proceritatem
non adealaudat theophrastus, quamvis noftn temporis aucto-
res proceram eam faepius viderint. Idem enim accidit in hac, quoA
et in aliis arboribus : difi^erunt fiatura pro ratione foli, in quo prove-
niunt. Materiem porro eius firmam habet, qtialis fltin nofira aegilope
obfervatur; glandem efle edulem, quodomnino.de aegilopis fructu
valet, neque de q u erc u vei robore vel pedunculata intelligendum ;
quippe quae amaros proferunt fructus. No^tien autem ro fjiuStovy qu6d
i^fcifid/adiungitur, manifefio corruptum efi, atquefrt^oJlfvvexprimit?^).
D o D o N AE I hemeris meo arbitrio nec haec , nec ipfa vulgaris efle
potefi, cumfoliaipfi tribuat ovato-laaceolata, incifo-ferrata,*ferra-
turis acutis. Quum eamdom in Germania provenire dicat, nil nifi
- jQ u ER c<j M Cerrutn inteiligere videtur , quae onuiino in Auftria repe-
ritur 73).
. - . ^-
Sequitur q u e r c jj s Suber : quam femel tantum th e o p H k as t v 8
inter ccetqivSk^ SevSfoc recenfet 74). Non^en ipfum (piXiov pausakias
69) PAULL. Aegin. lib. m. c 4^. p. 97^ ed. graec. fijJil. (^O/c^Miff} ki tt mT)^ l| t«
hw{^mt9 9 Tflff ifvot fitiXm99t, ^f 9I fivfwit xfi^^*
70) BBCKMANir 1. C p. 3Sl. ' ,
71) BRocxB*s ForflmlTenfchaft, S. 494.
71) TKBOFUBAST. hiHor. plant. iib. JUJ. c. 9. p. 5a.
73) DODo^ pempt. TI. c i. p. 8a3.
74) HiHor. pUnt. lib. UL c 6. p. i^ .
Digitized by
Google
D]i QUfacUBOs y£TBRUBc ag
tlmquam fingalare habet, lonibusque et Herraefianacti , elegiarum
auctofi , femiliare pffe tradit 75), vitru vi us iis adnumerat, quarum
lignum malam praebet materiem: primus autem inter recentiores be-
ne dercriplit eaiti arborem cjlusiusT^).
• •/-'•' .38. ' '■ * >
Celebenima fpecies queif^^us , quae Trfvos veteribus dicta, n^ate-
riei firmitsit^ et duritie praeprimis «commentlabatur. Ita uesiodus
iam fuadet aratri dentale ex ^rf/ya? effe faciendum , et rurfus:
Inde AKISTOPHANES78}: ^
^KxotfViKo) , ^mto) yiqovTiS , ^gmyoi. . \
Lychnos quoque ex duriflimo hoc ligno fabrefactos fuiff^, teftatur
^THfeNAF.us79); rot(Cs axcsque et IjTas aliaque inftrumehta^ tkbo^
THRASTUS 80).
Huius yero arboris. quafe hodie qubrcus I/ex vocatur, quwi^
tot tantaeque fint vari6tates , ut haudquaquam fine negotio easdem
discernerfe poflinlus, primum theophrasti defcriptionem if^lvov
ipfius conmlamus , deinde vero ad eas transeamus , quae differunt
Arborem efle fatetur, quercus vujgares proceritate exaequantem,
duin idoneum fuerit folum ; radiclbus copiofis et altis infiructam ; fo ^
lia efle quenitis fimilsa^, fed mihora ac acmedta; obr^cem quemo lae-
viorem ; .materiem fpiffam atque roljm^am; ftlictum gtandofiim)
glandem v^jcp ipfam pufiflam. Veterem fructum a novo oppupairl^
" quum fero maturefcat: ideoque h^o^Sv nonnuUis dici. Praeter glan-
^5) lib, Vra. e. la. p. ?85. t. n. ed, Fa% ^ ' . .
^ . 76) R«r» iKrp.4ib. L c. ai. p. ai.
y7) HB«io]>. op. et die*, ▼. 417,
78) Adiani. v. 179. ijo. ' ••
"9) Lib. XV. p. 695.
80) HiAor. plwi^ Hb. V. c. 8. p. iM» -. • . \
D-igitized by
Google
5o , : c A p u X xxt ^ .
demferre etiam Kon^ov rnfec ^jptmoZv^ j^. l£/fley i(^ u^-^^ ^O-' Cet^uiu*
in montjbus crefcere ac matuiefcere fructus poitPleiadum occafu»S^),
(i, e. menfe Novembri,).
4o*
Glandes ipfae ^KuA^fl^veteribii^dictae, ab homcbo iam nomi*
nantur inter eos fructus, quos Circe Ulyflis comitibus proiececif 83):
n«f S' uKvhGjf Qihavc» T DSrtXf %otfith rs Kfav&tif-t ' ' ^
cui V o s s 1 1 noftri verlio non fatis refpondet :
Schuttete Eichelmafl^ Buchniijp und rothe KorneUen.
▲ MPHIS apudATHENAEUM 84):
i Tffyof uKihovty KPfMfof /jitixeuKvhe$»
Quum glandes ilignae^ tenui exfuccbque putamine nucleum condant^
TH I o c R I Ti huc pertirient verfus :
OvSi ydp ovf tUvhois iftfMXlSef «1 ^?y I%wti
fitwrov ecTfo ^fivcso XeTTvfsov, al ii /AeXix^ecf ^sf.
Speciatam ilc dictae Pructus TTf IV0V non comiedl, fed vaiietatu^i ilicis |
teftatur dilleniu^ 86^^ Hinc iure quidem galenus non multuai
interelTe virtutis inter glandes vulgares, uKvhavs et caftaneaa^ docet 87),
, :4i.. . ,' ^ .
pxiKii verba de iiicis dnplics fpecie Indgnem peperettttit confu-
fu>fi^m> cumeam fpeclem , j icpiae 'ipinolls foIiiB infignitur, i^quifo^
Uam iq>pellet, commutans hanc qMrcus fpaciem cum arbtilbuia aut
81) Ib. lib. m. c. 17. p. 64.
Sa) Ib. lib. m. c. iS. p. 45- , /■ ; ^^ .
a3)Od. K. a42. , ,c.
84) Lib. U. c. II. p. Sa. ed. Schafer.
85) I<1. V. T. 94. 95. cf. acHmBBSiiua adh. T. m*tdit. aAAXiiirf« *
86) Reire durcli Spamen, Th. IL S. 307.
' 87) OALINtlTf^l ffv;i^^ IMy ««MXCiM* ?* 355.
Digitized by
Google^
DE QU¥RCirB<JS rETERUBt 5l
trutice longe alieno^ ii*ice nimirum Aquifolio ^), quae qttidem
^landem haudqiiaquam fert , fed baccas. Id discrimen primus mo-
4iidtLOBELius^)y atque feptentrionalibus.familiarem ^e regioni-
ims aquifblium, ilicemrerOy quaerpecies quercus fity aultrales tan-
tum regiones amare,. Idem coniirmat salMa^ius, nomen aquifolii
f. acufolii derivans ab i^^flvXif; oftendit quoquey male plinium
'n^uTutycv theophrasti alioloco (Lib. XXVII. c. 8.) aquifolia red-
deret audiverat forte proconful , qui veterum graecorum monumenta^
Cbi praelegi iuilerat , K^»ru^ovov th e o p h r a sti efle graminis Ipeciem
dd ftumina abundantem (poLifGONUM Perjicaria). Similitudo ita-
apie nominis ipfum irretrrit, ut plantas adeo difluniles coniungeret»
Varietates ilicls potiflimum duas defcribit THEOPHRASTus^yqua-
rum alteram 0/4^00««^ alteram <pfA^t>v noitunat. Smilaqis nomine
venire apud Arpad^ arhorem ilici fimilem, fed moUiori,^ integriori
magisque vario folio inftructam; materiem non folidam efl^, fed molr
lem^o); ideoque PAUSANiAE ^^/Aa^, ex qua fimulacra Deorum bon-
fecta eife teftatur 9^) , aliud gtous ligni cfle debet. Non fine iure s al-
MAsrus 92) taxum[efle credit, in quo equidem ipfi confentio, quum
taxiis, quaeTHfiOPHRASTi et NiCANDRi temporibus i^/Aw aut (TjUiAou
nomine infigniebatur, poftea <riAlKu\i$s appellatione fetretur, notum-
•que fit et noftris temporibiii^lignum', ob infignem firinitatem, ad
varia domeftica utenfilia, conficienda adhiberi 93^. theophrastx
^ero cfjJ>^^ eadem eft, quam i»liniu6 cum bleis comparat;\ilici*
fpecies. ,
^ .' ■ ' . .: ;'-'43; . . ■.; \:. , .^
o ^JkHfvt ipXa T B^ p fn t ^$ T^ MifaAai e&^ et jioediiim locum in-
ter ilicemet quercum obtinere, a quibusdam quoque, tan<![uam ili-^
88) lib. XVI. c 6.
89) AdverCu'. p., 43o.
90) THsOFHYiAST. hiH. plant. lib. m. «. 17. p« 6^
91 ) Lib. Vm. c. 17. p. 400. , , ;.
9») Plin. exerdt. p. 733.
95) J)u Jkox'$ HarbksTche wilde BaoiiijnichK , Tb. IL S. 454.
Digitized by
Google
3a ,. ,. c X p -^^ ? x^
cem feminam , loco huius adhiberi dicitun Dorienled appeUare ipram
dyfluyi lignum eius effe mollius ilice, quercu autem folidius, colora
quoque magis albido quam ilicis, obrquriori^quam quercus. Folia
maiora eSe quam ilicif , minora quam qiiercus; .^^ctum verp jmiuQ^
rem quam ilicis>atque du^ciorem 9f). . ^ . , , ;
Hanc quidem defciiptionem alii ar))orum ^eciel neutiquam re-
fponderejarbitror , tertiae varietati quercus I/icis, qnam cava,-
NiL^^KS defcripfit 95)^ atque de qua d^j-lpnius iam loq^utus fue*
rat 96), Generatim tai;nen animadvertai^ , ilicis fo^ia taatopere Va-
riare , ut.in una faqpius^ ^bore modo dentaMi, modo integij^jrolj^a o^-
currant. ^ *^
Optima icone (peAoigw exprelRt lobelius ac defcripfit: folia
habere ferrata, velut caffaneae, minora tan en quernis, maiora ili-
gnis , ISghum efle moUitis iligho 97). Bailidcm arborem vidit m a t-
THiOLUSin montibus :Hetruria6^ nominfeqtie THE^pkkASTi de-
fcripfit^a).
Denique accedimus adQUisRCUM cocciferam^ qu^6, Europae
auftrali Afiaeque fomiliaris , €occo fedem^raebet, /S^^ixjiam a ve-
teribus diqto, a,qua kermejinus color etjcarldiinus on^inem duci^
Vetuftiilimis autei^ temporibus nitidiilimb, quem praebent qocqi
huius friiticis, colore tihctam fuilTe lanam, pktet ex facris Ebraeorum
monumentis, Ubl voxHJTbh aut Vfj^ faepius hoc fenfu occurrit99)^
Vermiculum autem fignat ea vox^ 9 gxj fprominuitj . derivanda ,
ficut niST a Caon. Variis quoqufe locis, ubi pVin occurrit , arabica
iTerfio id i^JK^fi^s jreddiAt.'Semel \ox ^^13^, in veteritertaSnento
^) THEOPHRAST. lib. in. C IJ* p< 64« ^
95) Icones «t dcCcript. plant. Hifpaii. vo). n. n. I^a»
06 ) neiTe durch Spanien , Tb. U. S. Soy.
07) Stlrp. adfwfkr. p. 432.
98) Annotat. in Diofcbiid. p. 189. tgo.
99) V. ^ Exod. XXVUL 5- Pf. Xm 7. «0.^
Digitized by
Google
legitur (2. Paralip. 11. 7. i4-) '^'^^ fimile bmnino exprimere debet: fa
cile quoque Yoxjxfjij quae perficarert 1«^), poft exiliurn babylonicum
ti^ansiille videtur in liilguam Ebraicom, mutata litera J in V, ficiit
alioquin faepius factum eii. Ante exilium babylonicum varji auctores
crediderunt coccum (3u^tKov haudquaquam potuilTe JEbraeis inno-
tefcere, ideoque Vh^t\ colorem eum fignificare , qui e buccino Lapil-
/oautHELiCK iantluna ^iMxxv. Gpnfentiur>t tamen pleriqueet an-
tiquiflinai|tfiiterpretes , coccum potius Aroce yVin indicari, vetuftifli-
maque (^aecorum monumenta tradunt, Thefeo ad Minotaurum in-
terficiendum abituro Aegeum duo vela largitum( fuiflfe, quorum alte-
rum (pcjiv/Hcuv Ovf? 7r€(f>v^lxhov tt^Ivq^ h TT^ivcv olv$et i(iBac}!^cv erat, alte-
rum auteoi auum').
.*' .\ \ ' ' ^5- \ ■ '
Apud T«BOPHRA«STUM fcmel tantum dccurrit tj ^fW, rcv kokkov
0igov<TU (pdMxouv^). ^linius vero, proconful Hifpj^niarum , ubbrius
iilam defcripfit, granaque illa , quae ceu fcabies in fnitice erumpant,
\ju6CVHA appellari docuit, quae quidem vox Graecam omnino ori-
ginem prodit: roc H$<TKvKiMrtH enim hesychius ^) et aristophanis
fcholiaites 4) exponunt. roc rZv &v(^Sv TrefiKo/x/xccriu. In Galatia et circa
Emeritam LuGtaniae (Meridam hodie) gigni, et penfionem,alteram
tributi Jlifpaniae pauperibus doriare idem plinius tefiatur 5). Ad
Ambryflam in Phocidc provenire docet pausanias, appellari frijti-
cem a GalatisSv, eum efle fpinofum, foliis obfcurioris coloris quam
ffX^Jvov (pro quo alii <;xivos lentifcusj ego autem cum i*al]merio TTfT-
H^ legp); granuni ipfum v^o magnitudine orobum aequare ^). Cum
100) Perfice eaim^>Oy.£=Let V/CL^a. idcm Iignant , nempe vermiculum, gKmkixm ^
'VermeiUon, et nomenjprovinciae Khermdn a vermibus. (wahl^s Gefchiclite von Per-
lien,Th. I. S. 687, 4 v 1 c k jy>i. hfaa j^U. feft ^i. V. 3. p. 6^5^ f^f^ ^^*-*^ coccineam
colorem (anguiuis mcnllxui.
1) siMO^-iDES aputl PLUTARCH. Tbef. p. 7.
3) Hia. plant. Kb. m. c. 8. p. 49...C- *<3. p. 64.
3 ) L. c. vbl. II. p. 327.
4 ) Equit. ad V. 49.
6) PLiN. lib. XVI. c. 8. lib. IX. c. 41^
6) PAUSAK. lib. X. c. 36. p. a83. ed. Fac.
E
Digitized by
Google
34 . c A p tr T f i>
Iqntibus comparat grana haecce d loscoainES^ ^legl ea <t mulienbiis
tZ f^dfAUTSf pro quo alii rf ^fifJLiMn ^ alii rw f^ofidfJtHTi hab«nt,
T YCHSENius vero egregie ro^ ^ovvxi OTiendat 7). Optimae huic emen-
^atiom equidem oranino adfentior, tquum hesychius eam vocem
qovv^ ro cck^ov rZv cvu%«v exponat 8). Exirniae indohs coccos d losco-
niD Es habet, quae ex Galatia atque Arttienia advehautur, poftreraum
veio locum obtinere, qui inHirpaniis proveniant 9).^
46, . ^
Quum medii aevi barbaries ingnieret, huius praertantiniini colo-
ris loco alium fubfiitijere coeperunt homines purpurara adfectantes :
ex buUulis illum furaferunt , quas libi chryfalis Cocci fic dicti polonici
ad radices sciiERANTHi annui, tura in Polonia, tum in Pomerania
format. Hinc quoque glcbae adfcriptis epifcopi et dynaftae Germa-
niae|»enIionem illam impofuerunty ut coccum, Uuncfpuriom colhge-
rent'°). Tandem, poft orbem novum inventum, et coccus iliei;^
et coccvs po/onicus ceflerunt co cco cacli e Mexieano regno alla-
to "). Plura autem i^iicere huic hiftoriae temerarium duco > ^uum et
BECKMANNUS et dilj.o:nius eamuberriine tractav^int
7) BBt::KMAKit*8 Beytr. nir Gefcti. dcr Erfind. Th. III. S. ir.
S) L. c. vol. II. p. 1274. cf. Scliol. ApoLLoxr. BHOD. lib. IV. V. 1679-
9) Lib. IV. c. 48. p. 260. a6i.
10) BECKMANN I. C. p. 23.
ii)piacHER's Gefcls. des dcutfcben Handels , Tb. IL S. 626. («4- ^^ '797«) ^^^ umeu',
ac, uti folfbat, juit* Un^iiiUf, auctor cocci haste fpecies et inter fc etcum coccineHm
no^ate conhindir.
Digitized by
Google
35
CAPUT III.
D E C r T I S I S V E T E R U M.
J^fulXum profepto plantarum in veterum monumentis occurrentium
genus in tantas contentiones venit , quam j^wr/^cff Graecorum > quem
cytifum Romani vocant. Botanicae eiun^ (bientiae inftauratores ^ fae-
ci^o ^eci^io fexto curatius in, veteiTxm plant^ inquif^eiites , modo
Medicaglnis, modo Spartii, n^odo Ceniitae, aut Aiitliyllidis , Cytiii
recentiorum , Trifolii aut Loti fpeciejn habu^runt , ut , fi hos tantiim-'
inodo duces fequi volueris , ex tot fententiarum fibi contrariarum la-
byrintho, puUum fere iUum Ariadneiun reperiiie licuerit. Quin no-
Xlrorum temporum doctiflimi<viri,.MiLi.ERus '), vossxus ^), sciH^Er-
nERus^) afiique admodumi^lienas atque disparatas proferunt opi-
nrioneSr IUeenim^ fexcentis auctoribus.adlegatis, ta^tae cpntentionis
liteii^ Qomponfjre plane iion audet: vosstus <^um maranta et no-
NORio BELLO MEDicAGiNEM /ir^or^^^OT habet id plantarum g^us.
scHNjbiiDtRus vero cum cytiso recentiorum confundit,
E 2
X ) Garider-Lexicoii, Tb. II. S. 17.
a) vikoil'5 Landbau, G. II. v. 43i. S. rj^. ' '
3) Commeiit. in coLUMBLL.Iik Y ^ 0, la^p. 3oS* --^Sc^or/reiniftic. vol. IL P.lLi
Digitized by
Google
36 CAPUTi;i,
Neque id mlrftm , quum cytifum Haum vQteres haudqnhquam iis
inrignlverint notis , quibus prinio iibique adfj>ectu dfgr.ofci poffit,
quumque et ipfum recentiorum cytifi genus ita diferte defmitum non
lit, quin ipfe botanicorum parens linnaeus, de quo cum aksciiy-
i-o dixerim:
TotZ^s (Pmt) rk ^fjifiritreruf y
tiv dvrirdi^dd rfJ^; rU <pF^/yyoo^;' ; )
v.irias Cytifis adnumeraverit plantas, quae aliis omnino generibus ad-
iudicandae funt. Calyx eni^ bilabiatus et legumen fjafi attenuatum
unicos fiitunt liuius generis^ cliaracteres, unde et milii contigit, ut
CROTALARiAM iiicanam ^ priusquam ftaminum coalitorum in dorfo
hiatum confpicerem, olim cy^tis? novam haberem fpeciem. lin-
NAEUS autem ipfe istiigov e% hyLpforaloidem , ad caput bonae fpei
habitantem, cum kiviNO qubndam4) cytisum vocavit, a quo ta-
men et legumine lineari et calcari fubulato patulo carinae differt^^
ROBim AMmz^eWj quae oalyce quadrifido et legunMfte gibbo gaudf^t,
c YTisis idem accenCuit olim s). Sic lip a r i a m cppofitamj, Cuius cba-
racter alis coroUae inferius bikjfbis , ftaminisque luaioris dentibus tribus
brevioribus, tantopere dilFert a Cylifo^ elus tame^i fpeciem capenfem
habuit 6). Sibiricam plantam , quam , ob carinam transverfe obtti-
fara, articulosque leguminis monofpermos, linnaeus HEbYSARis
adnumeravit ,h e d y s. iunceum eam appellans, 'ammannus CYTisiriif
faxatilem primus nominaverat 7). a &p a i. a t h i argentea ^ ca /-
lofa s oricntali^ et^ quinefuefolia to u rne fO r ti a' et Pi. u k E-
nbtio nomine Cjtiforum veniuat. ^ui errores a noftri aevi bo.-
tanicis celeberrimis commiffi, excufant omnino Hlaiores noftros,
fi ab adfinibus plantis leguniiiiofis veriun cytifum difiinguere noa
potuerint. '^*
4) Atnoenic. acad. tom. VI. n. 3?.— * Spec. plant. ed. IL p. lo^^^
5i Spcc plant. cd, l. p. 741. ^
6) Defcripc. planu ex capice bonae fpei, P* ^^7*
7 ) Stiipi»x«r. in imper. Ki4t provoafiQOt. icoa,. 9t defcript. p aSt»
DigitizeS by
Google ._
BB CYTISTS VETERU*!. 37
Ipla autem conrulamus pi Ifcorum auctorum verba de cytifo, uty^
c|ualis fit nofirorum fyftematum planta, clilucide pateat. Frima fere
eiusmentio /it apud ARiSTOTEiit.M, qui, augere lac brutorum, eo
paftorum, haudquaquam vero iuvare, cum floreat, oh ureiitem aut
acreni quamdam vim , tradit ») : quam quidem a r i s t 7^ e l i s fenten-
tiam egregie confinnat noNpn. bellus, dum de cytifo fuo loqui*-
tur 9). theophkastus omni defcriptione abstinens, materiem cy-
tiii firmifTim.r^.n cum ligno ilieis comparat, et nigerrimam eandent
cum ebeno, necare tamen plantas vicinas ojj Tfphvr^e^ocv '°).
Principatunx dedilTe antiquos cytifo in pabulisy vel inde patet,
quod et demochitus, et aristqjviachu s Athenienlis^ et amphx-
LOCHus ")peculiares de eo confcripreriiit libros,, e quibus tum co-
i.UMELLA,'tmn PLiNius haufille videntur. ARiSTOMACrti volumen
forte verterat in latinum idix>ma hvgiwus, quunr et p^linius e?ura-
dem cum ARisTOMACHO laudet, et columblla eius fententias de
apibus ex HYGiJiO commemoret '2)^ jn infula Cvthno, quae ad^Cy-
cladas pertinet, etinterCeon acSeriphilm (ita eft, primuminventum
effe hunc fruticem , at<|Ue iiide translatum irt oranes Cycladas , mox: in
urbes Graecas, magno cafei proventu, ex eodem aristomacho aut
AMPHiLOCHO r^fertpnNius. Nomen indevarii derivarunt, tum iiir
fulke, tum fruticis, 7rcc(oc rov rZv kvBvSv TtKnBcvs^ ob ahuitdaniiant
feminum aut frucluum: kv^vov enim a leu^y '3). Qelebei:fima infula
Cythnos acafei jpraeftantia, quum pabuli egregii a cytilo^^frutice cle-
cerpti copia effecit, laudis huius vicinam quoque infulain Ceon parti-
cipavit. Inde A.£SCHYLiD£.sin libris de rerulb^a cytirutti etiam efle
S ) Hiftor. aiiimal. lib. Ht c. 21. p 89^.
9) E})iil. acl C. CLU8IUM, p. CCCIX. ad calc. CLUI. rar. Riirj). liiif.
10) HiAor. plant. lib. I. c. 9. p. .10. Ut). IV. c. ao, p. loa.
11 ) FLiN. Ub. Xm. c. 04. Ul). XVUI. c. i5. Hic <|uitfem in reboUis aJificAifDRr iheriac. v.
617. Antilochi^ t Archilochiu corrupia lectione vocaiur.
la) coLUM. Hb. IX. c. i3. et •'CHN eidbr. comment. ia cotuM. p. 3o8.
i3) HB8TCH. voT. I. col. S/o. — MARrT YN. ^ommenu in Tinei-Lvgeor^. p. 384^ — •csxfjLi*
mi index Dcriptr rei ruA^ ▼• Cytifus.
Digitized by
Google
58 c A p u T 1 1 r.
optimum Cearum ovmm pabulunl refert: praeftantiam idem laudat
Cythnii cafei ^), cuius talentum venire drachmis nonaginta ^5). Huius
Cjthuii cafeimemineruntetiuLius pollux'^) et eustatuius^?),
5i.
Quae cytito pafcantur, armenta, oves, capras , omneque pe-
cudum genus, et celeriter pinguefcere, et lactis incredibilem fere
copiam parare, communi omnium veterum teftimonio confirmatur.
Hinc T HEO CR I T o gratifllmus dicitur capris cj^fus :
*A ut^ riv Kvnaov^ o hvwg rijv ccty» Stmet,
Hinc V iRGi L 1 1 tantopere celebres verfus :
Georg. IIL v. 349^ >
j4tj cuVtactis amor^ cytifurn lotosque frequentes
ipfemanuj>falfa$queferatpraefepibusherhas^
ECI.L79. >- - - Non^ me pofcente^ capellae
florentism cytifum etfalices carpetis amaras.
II. 64. Floreiitem cytifumfequitur lafciva tapella.
IX. 3i. Sic cytifo pqfiae difiendant ubera ^vaccae.
DifertePLiNius, forte ex aristomacho aut AMPriiLOCHO, re-
fert, ex nuUo alio pabulo lactis maiorera copiamaut meliorem indc-
lem armentis effe: praeftantem quoque medicinam iisdem animalibus
praebere. Sperni fdlere hordeum a pecudibuS, dum hoc pabulo gau-'
- . i ifei ' ■ • '■"■■■-
•14) Vulgatftn\ rpripcvram iii&r5/9y facile mutaodam in xv^fm 6pilme ita emeftdat iCHkxtDtt-'
RU 8.
i5) AELiAW. hlilor. animal. iib. XVI. c. 32. Legitw: Kay ro rciXwrov ttvrov ffiirgtiffKta^a^
i^mx/uSf KOij hfiynwvrctf quibus verbis OESHEivua in* w addit , ne jca^abuadet. Qaod
▼ero additamcntum displicet, ob immenfum carei pretiijm. Talentum enim> f«^. 60 mi-'
nae , aequat 5i libras, quas vcno pofitas elTe draclimis CXC, feu 40 nummis, quos Tliafe-
* ros vocamus, crediru difficile eft. Quodfi vero, omiflb ««^, talentum cafei XC tantum
dracbmis venum iviflo Ilacuimut, fatis carum eil pretiuin, nempe cuiujvis librae IX grofib-
rum Boruflicorum.
16) Qnomaft. lib. VI. c. 10. f. 65. p. 655. ed. Hemjierhuf,
*7) Schol. ad fetfifffn^f v.SaO.
Digitized by
Google
DE CYTISrS VETEEUM. 3^
deftnt; utiBlateTnqiie eam effe, ut iugero fpondeat eius annuaHS '8)
vel mediocri folo reditus. Aridum qiK)que fuibu^ atque gaUUnis exhi-
beri poffe. Animalibus femper poft biduum dandum , hiemeque, quod
inaruit ^ madefactum. Satiare e^uos denas libras y et ad portionem
minora animalia79).
Quod a()modum rarufti effe utiliflimum hunc frutice^i in Italia
queratuf p l i n i u s y miror equidem , quuni v i r g i l 1 1 non folum te-
itimonia fupra citata id negare videantur, fed et ipfe v a n r o armentis
lactariis dandum effe cytifum, maximeque amicum vaccis effe pabu-
lum teftetur ^°), etcoLUM^LLA praeprimis uberrimus fit in prae^i-
cando huius fruticis ufur Omni pecudum generi, etipfts gallims, gra-
tilllmum effe et utiliffimum pabxilum, lactis plurimum ovibus praebe-
re, quodocto menCibus viridi eo uti et poftea aridopoffis. Equo abun-
.de efle viridis pondo XV, bubus pondo vicena, ceterisque pecoribus
pro portione virium. Aridum 11 dare vohierit quispiam, parcius prae •
bendiun effe, quoniam vires habeat maioresy priusque aqua .mace-
randum, et exemtum paleis permifcendum. Quodfi' aridus fieri d^
beat, circa menfem Septembrem , ubi femina eius grandefcere inci-
piunt, caedendum effe praecipit, paucisque hori-i, dum flaccefcat,
in fole habendum, deinde in mnbra exficcandum et itacondendum^*)*
53.
Iplis quoque apibus gratiffimum effe florem cytifi , uno fere ore
antiqui ferunt. Ex democrito enim et aristomacho rLiNius
-tradit, apes nunquam eflie defuturas, cytifi pabulo contingente ?^).
Alveariis utiliter quosdam fruticum horum copiam apponere , quod
apes-adliciantur fforum fuavitate, teftis elt dxoscorides ^^). Adliaec
i8) i. e. fere XL Thaler. BoruII.
19) PLtN. lib. xm. c. 24.
AO) TARAo Hb. II. c. I. p. 220. c. 2. p. 23 1. ed. Sqhneider.
Ai) coLVMSLL. lib. V. c 12. lib. VIII. c. 4.
32) L. C
a3) Lib. L c ii3. p. !M.
Digitized by
Google
4a ^ c A p u T f I r. '
OALF.xus diTefte tradit, in inonriculo Myfiae, Britton dBcl:o,-prope
aPerghino fiio, mel Attico JiniLle prodtici, quod thrmiis et cytiutt
ibi abundent , notum enim effe , quod mellTS piurimum ex -cjtifi flori-
hns capwit dpes f4). Confirmat id quoque auctor, quem cassianu^»
exfcripfit -5).
In materia vetermn qnoquemedica locumobtinere CTtrfeun, ex
antiquis patet monumentis, quae hippocratis nomine circumferutt-
tur. Quodfi muliere^ lactis inopia premantur, auctor libroritra de
morbis mulierum ojtifum in aqua decoctum propinari iubet^^): alius-
que, Alexandrinus forte auctor^?) fucco cytiii expreffo diureticam tri-
tiiit virtutem: in quoquidem confentitD i oscor ides, qui et refri-
gerantem, et diuretioaik et diaphoreticam hi|6et virtuttoi. c o l u m e i/-
rAquOque ex AR isTOMAcno* expreffum fuccum cum \ino potaii-
dum ^xhibet mulieribus ; quae a lacte de/iciuntur: fie ct ipfas valere,
et pueros lactis abundantia confirmari. Diaphoreticam praedicat vir-
tutem OALtNus ^^)y et qui eum exfcripferimt, oribasius 59), a&-
Tius^o), pAULLus Aegineta 3«), M4.TTfaAEus (fuoquesYL vatf-
cu s 3^). Hinc contra ifchiada expeditiffune valere decocta eias Xoliai,
MAaCELLcrs EMPiiucu^ conteudit 33), " '
Praeterea fertis atque coronis antiquorum ob iucunditaten^ Bo-
rum iiife^viiffe , patet ex CRATiN^Xragmeutis 34).
■ • • ' - / — - ". •■:./
a4) QAlcff. aniidot. lib. L p/ /jii^. , ; /* ' ';
»5) Gcopon. lib. XV. c. a. p. xoig. 'ttihit f4iXicwSf tf^pi, rm rt Hu 9^9»9^/»A^W'«v«
• r/cta /ituKiFti Mcc) dn* uvtqZ Xpi^)6«yrr«/ inwmrt^f^
^6) H4ProcHAT.-de rooHju oiulier. lib. L p. Ck>8< • . : . .
37) Id. de diaeta, lib.. U. p. 3Co.
38) De £(icult. /implic. medicaixi. lib. VII. p. 96.
29) Lib. XV. p. 270. b. ed. Knfar, .11
5o) Tctr. I. femi. a. c. 90. p. 7G. Cij)X, Stephan. ' ^
3i ) Ub. VII. p. 247. ed. Bafii. graec. fel. i538.
52) PajitV»ct. medic. f. ii3. coi. 6. (foL Lugd. i554. ) RHifu^g i. e. folit diaforeact.
53) C XXV. €oL 352. colL Sicpkan.
6i) ATH«N. lib. XV. p. 685. KvViw avrifutrM ir«fij f^iiwroi Hfx^^^f'
Digitized by
(Spogle
DS CYTlSrS VETEK0M. ^I
55. ^
' Ad ipfam iani accedo Cytili defcriptionem ^ qualem antiqtii no-
fjis reliquerurit. Et primum quidem milleri aliorumque fententia
Erotiuus explodenda eft, qui neqiie arborera neque fruticem fuiiTe
unc cytifiim autumant, quod pafci frondibus eius, alioquin armenta
et oves non potuerint. Manifeuo duram eius , medioque, cen ebeni^
nigricantem materiem laudant theophrastus et plikius. Fniti-
cem vocant PI.INIUS et columella, qui plantandi eius rationem
docentes I pfobaiii iri arbuTcuIae ftaturam prolllire. Fmticem vocant
DioscoRiDEs et STRABO 35) GALENusque cum mjTto comparat.
Frutetum quoque vocat marcellus empiricus. Scio equidem^
SALMASiUM niti P|iiNii vcrbis , quod ligno C}tili nulla fit gratia,
unde nequaqiiam fruticem effe, neque eunoem ac theophrAsti cjr-
tifum, eincere aliquis poffit 36). At vero diferte antea ipfe PLiNius lo^
quutus erat de ofleo cytifi ligno et de germanitate cum ebeni ligno 3?).
Ideoque corruptus hic effe locus, ubi de inutilitate ligni loquitur,
^ihi videtur: id etiam vel inde patet, quod ne 'hojiiunv ^idehi in^
iuriam eccpaiyefce^^e cytifum plinius dicat, propter nwll(im iigni
grdtiam. iSibyUinis plane foliis obfcuiiora haec verba ncmo certe
explicabit , fi etiam cum s a l m a s i o legerit , ne nojtram /juidem
iniuriam. Senfit salmasius ipfe dJfficultatem huius loci , quae tanta
omnino^it, ut nullo modo, nifi cdilatis aristomacht ipfis grae-
cisverbis, quae interpretatur pliistius fibi pfaelfecta , exponi pofflt.
Neque id mirum , fiquidem paflim exftant plinii loca , ubi eum
vel male intellexijQfe graecos libros, vel t^Ktum ems corruptiilimuDt
effe pAtet ^^. ^ , r ,
' ■ ■ ■ ■:'•'•-;'':. •' ..'- '.:»,..- t
35) Lib. XVL p. 1107, eAy; j-^imi^ov^cu, Siti>M/a9t tpvTQP ift^m^aShf^ ttkrht^ fitmhiJf^i
rMyu/yJ^. Similicudo rpecienim extcrnarum in Lalfamo, Cytifo ee Terebiatbo nitituc
, praeprimis ^rrnAr foliis, qtiae tum in amyridk gUeadenJi', tum in UEOtCkOtHE tfr«
iorea, tum ciiam in pistacia trifolia et narbonerifi. obrenramus.
56) sALMJL«. homonym, hyL iatric. p. loa. .: :
57) Lib. XVL c. 38» 40.
38) £ius rei teWmonia addu;^! olim ad BEiVGti librom 'oon Leckereyem^ e Saecipo idi»-
mate a me translatuin, Th. I. S. 107: aii^quc loco (Ocrchichtt «fr Arenejr^uade , Tb
fL S. 57O cauQam eius indican.
^ , ' Digitized by
Google
4a ^ <^ vA. ? U T II r.
.Duplex^ fuilTe cytifi genus, alterum fatlyum: alterum agrefte,
€um GOLUMjbLLA fiatuli: SALMAsius, illud quidem nulla ligni
praeftantia , fed fola frondium utu, hoc vero utilitate et firmitate"
n^ateriei maxime. celebre fuiffe; unde difRcultates omnes 'ex diflFeren*-
tia cytili Theophraftei et Pliniani feu Diofcoridei Ilne negotio di-
lucidari pofle'autiiinah Equidem olim in^ earidem lententi{iin aLii,
dum EJiENUM creticarn Lihnaei, agreftenr, atqiie TKebphralli cy-
tifum; MEDiCAGiNEM aj^oream verd lativum ac Plinii Co^uine|-
laeque cytirum fuitfe opinaren Neque defunt ei opinidnr drguinerita
fpecibfa: fimilitudo enim materiei , quam cytifus praebet, cuni jE^er
Wtligno accedit ad nomen ipfum cytisi incani creUci ^ ^uo aBAU-
.feiNO'*) EBENUS c^re//c^z infig^nitur, ut facile irretiaris , hiinc fruiicein
igto verp qrtifo veterum, et quidem agteiU acTheophrafteo, vendere.
.v:>".-' ■' • ^- ■ /'■■■■ '■ ' "•:■ ■
\ tJlterius vero notarum characterifticarum , quas in cytifo veteres
indicanti habeamusrationem, uteo facilius acpropius ad veidtatem
aocedamus; Frutex licdt fuerit, humilis tamen femper manere dicitar.
itaoviDius: . . ;\
&ili>a nemus non altnfacit: tegit arbutus herhams
rosmaruse^Jauri^, nigratiue myrtus olent.
f ' Nec denfae fol^is buxi^ fragilesque myricae^
t . .* Mct^ njd.es cytifi^ cultacjue tinu^abeft}^^
Ob eamdem etiam rationem demeti pofle totum fruticem vel pueri
vel anus vilifllma opera , tradit p l i n i us , quod raep quidem arbitrio ,
tenuitatem tblam fruticis probat, nequaquam vero herbis cytifum po-
tiusefle adnumeranduin , ficut s a lm as i u s fiatuiL
*) n4«| theirri totad. ^. %c^i. Ct to. ^bNKplantae B«}<U momi#. p. 5i- (j. B-ril. i6o8.>
39) Artis amdton lib. IH. v. 690 — 692. Quam<|Uam bene iam. aAi,iiA*ny^ (-Pliiiian. exer-
Cit. p. 198. ) nioBueriti Xotopinm vulgatae tinus cffe legendum , BURMAifNus tamen rulga>
tab l^ctlomperperam:aclhaeret. Tlnumemmiijfifirm^Xiynr^t vir pro lautu babet, cuitts iam
thfeminerU otiDius. Eft tdmen virtunNuM Titius, fratex m Italia frequens, atque
ooflras etiam biemes tolerans , qui flmul cum aliis fruticibus hic Mominatur; il^que pi-
aus> excelGa arbor, huc pertinere poteH.
Digitized by
Google
]3fi CTTfVsiff TfifS^tJli. iHfZ
Speoiem eiiks^PLiNiusita eiiprimit, ut <^Tnii ftdfipdctti^ etMGl
qtds ufn;iHtudiiiem ^qponer^ Telir , angi^ioriA trMblii fruticem efj^
perbibeat. Arapliorertin defcriptione DioscroKtDES: rainos emif-
: tere cubitalesv ^toibas adnata £int foliaxR i g dK &llae ^Foeno grat-
co aut i^EDiOAOiNi faii^vd^ fimilia, fed minora et magis venofe,
quae fricata odorem fpirent bhlassicab Eruoae ( tv^dp^ov ) , tnailicata
' vero faporem exhibeant dcerum fimilem. m a r c k l l i vero e m p i r i e i
defcriptionem I qu^cumhis non convenit, nullius aeftimandam elCe
/duco, dnm de compilato^e eo oMfirofct/dft' iam alibi iudiciumi ut af-
bitror, aequumtulerim 40). * ^
Ex his itaqm effieere ' audeo , CTtifum Teterufti , et t h £ p h r a-
%Ti, etcoLOMfii.ii^B, ett^t iKii,etDioscoRiDi^, nil aliud eil^,
-quam ' ■ ' ■"^^- ''* ■^ ; ' '• ■.-•-* ' ' • v- « j f
MEDiCA,oiKEM arboream^
fru^cem^ quipertotam£uvopam|m(tralem fgonte provenit^ noftra-
rum vero hiemum frigus haudquaquam facile periert.. Elegans hife
frutex canefcentibus gteidet foliis temis , venofis, floribus croceis
et materie durillima , quae intcui nigricantem monitrat colorem.
Jn oUj6 fervatu)!;' per fuemef^ iu nprtro frigidario ; vemo vero tem-
ppre terrae lllum conAdimus. L^gumina fert , ficut omnes me-
cUcagii^es, comprefFa , lunata , margine integerrima. £x toto eiuf
habitufacUequivisiatelliget^ quare coluM£,l,la fepibus euminfQi^
viire ftatuerit.
.,. . . : - ^ •■ r -- '**' ^ • •'■' *"■
Tempore eo, quo, inftauratis Hteris grrfecis, ukra DiericbRi*
DEM fapere nef^ effet , pknta^ etiatiit!)mties, -quas illeriOrtiinaverat,
in Germwia reperiri etiti GaUSa, ubivis ^enique terrdrtiiAi, arbittd-^
bantup-b<itanici , libris magis quam ^.aturae ftudentes , quos cujn o a-
L ENO itaque Ix Q$$hlafv Kv^te^iirocff appellare liceret. Primus fere co r-
40) Gofdildue der Azmyk. TI1. IL Sv 17S.
Digitized by
Google
j^ AzR u#\^ t^v p e« A T^i a in terpi^etaiiotte egreglii celdbi^riimto j ijftgenue
fklTuj» eft.»' Gjtirum ii-serain ^iiqiiorum m^ijwmaiHahaudquaiijMam prp-
venire. Qii^tuor veio eius.aejvi' virioruni (Jpera olarif» tandeiiu ekpo-
.feta fuit veri cytifi vel^r,um indol«3j xqan^ms ziiiniriM»^ AiN^ONii
coRTusii, qui horto Patavin.o pfaeepafe, bart^qz/omatei-mahan-
TAE, Venufini, tumijoNOftii bel**!, Vicentini, medici Gjdonijen-
fis^ etBBTRi nEJ^u(h^i/i f Genomani, quOrum dUd priores accepta
ex Graecia Syriaque feniin^ ac pla^itas C^iuil anijictt^rcpni
tertius i^fu^Xi isidierat C^i^ntem, t^tatnque Gra^i^m:^ A/iaQiLTipip^^am
et Aegyptu^ permigraverat, et quartus artem modipamj^i^ .Qr^tti
exercebat. cortusius iam ex regiio Neapolitano cytifum veterum
/ miferat mattiiiolo, qui ^icone;ii eius quoque exhibet, ac omnos
fere notas in eo obfervavit, quas veteres de fuo cytifo nobis relique*
runt 41). Mox . t^«4^que iPETRua BjfeLi^oj^Jtysi vemm hitnCLi fruti-
cam ipiijlt coNijADp. GBSjf 9R0.42)> qui' legenOi f,g eum iu Iraliae
variis regionibus meminit , immerito propterea poltulatus a ,3WA'T-
THiOLO, Coluteam gesnkro Cytifinti vifam fuifle arbitrante, Ne-
que tamen bel<i.onii^s , neque ipfe^OESNjrftus idoneam nobis re^
liquerunf: cytiii defcriptionem , quamvis ille hoius; £rutiGia<^fa^iuA
meminerit 43), ; ;j - j ^ / . .
Tum 'BARTiroLbMAEus mXrJlnta,. qp
alebat, f^minlbus ex Grdecia miflis , yerum ^.^vjium ^^vmit , .ctiuu^
ideind^ defcripfit, nndi^ paflim homlBn cVxi^t .;T/<7r?7///^<^ tiilit jVy^
D^fb*iptio eU aplprirrrfe^cbiigruircum Mtt)iOA(5ii?rE H^cirflVaVii^^^^^/wr!'^
Egregiuin tandem fulcrum nacta e/t vera fententia honorii
BELLi inquilitionibus. Is enim frequentis huius in Greta fruticis
lecti' . rjunum f oh*ia : : jet : floribus 0nul*Hidi . c a r o l o: c i<|j s c p y mifit.
Legumina habebat frutox l^Anafa , flor.es, Croceo^., fuperaw huma-
n^tif)^ aJititud^ien^ et brAcbU .cr^tie0;ir.:rjpum floreat, ^QVsom ipirairCi
\ '^ ^> 'i/ ■ .iij:' ''-[ .iji''\ \- ' ...'-ris •:.:•.;• ...'., \.\'d^":\ «"'.":: 2
'41) uk*rtniQU comment. in oioscpR/ lib. IV. c. toS* p« ^08«
4a) OE9NB1U hort. Gerrnan. f. ^SQ» b.
43) BELLOK. obfervat. lib. L c. 5&, p. &Oi t
" 44) MAEAJVT. method. cognofccnii. /implic. p. 5a. (4* Vaier. li^/) t.
Digitized by
Google
crdoromy q«a..VrRiSTOT£Lt^ flipra (§.49) adlegata fenterj4|f con-
iirmafur. B^^e q\ioq^e di^^rjentia» indica?; ebcki cre^icae fit,M^-
.D icxGiNi,*^ ar^Ks^e^' lUani eainir fpliiB ^audere^ aiiguftiori|?ius . et
^oiigio;:ib\is, , i^^qi^T terna ubique J^abar*^ , fed quaterna etiaip ^t
quiiia.. Semina ferj^e non in legu^iinit) usV fed triiolii niore45).
Reliqui eius faeculi auctores , qui botanices ftudium infiaur^-
re fategerunt , tanljis nremi diffic^ltatibus antiquorum cytifum cre-
diderunt, ut, quah's fit prbprie frutex, definiri plane non 'pofle fta-
tuerent, aut plures et longe dilFerentes fpecies uno eodemque nomi-
ne comprehenderunt.
Ita LOBELius invenifle fe opinatur verum cytifum ad Aqua-
pendulam Hetruriae, et prope Vepanium: plantainvero, quam de-
lineat, cytisum Ymh^o Jiipinum vel alpinum Linn. 4^).
Septem fpecies cytifi^umera^ clusius 47), quanmi /;r/ma
efi genista canarienjis linn., vel cytisus anagyriii^ heri-
TER. 48).
Secunda sfartium complicatxitn L., vel cytisus divari^
CatUS HER.
Tertia c y t i s u s ^i/lorus 11 e r i T.
Quarta cytisus nigricans ¥>).
Quinta c y t i s u s aujiiiacus.
Sexta ANTHYLLis cytifoides.
Septima cytisus hirfutus.
45) BBLL. epiil. «d cLUt. p. CCCIX. a<J calc. CLVS. rar. iUrp. biflor.
40 LOBSL. ilirp. adverCir. p< 387.
47 ) Rar. airp. hifi. p. 93. f.
48) Siirp. nov. falic. VI. tab. gS.
49/ CF. rosTBDSA. aaibolog. lib. I. p. 92. c. 52.
Digitized by
Google
46
CAPtfT iir. DE OfTISlfi T£TC11CU.
^ Duodecim fpecied vero dellneat TABERNAfeMO^KTAWud i^)\:
iJ efic^Ti svs Labhmum. a. cyti&vs nigti^ans.. 3. medi-
CKOO arbore^t. 4- pYTisus ttiflotiit hehITv 5. cyTisus /^-
lijhlius: 6. c Y T 1 !8 u s hirfutus. j. g £in 9 t A canarienfis. 8.
SPAHTit/M complicntum t. cytIsus^ di^varicatils herit. g.
AKTHYLLIS CytifoidcS. lO. CYTISUS fupinUS. II. CYTISU6
auflriacus. x2. cytxsus alpin^us.
So) N«uw voIlkomin«ntIich Kreutorbadi, B. 01. S^. 825. (fol. FrkT. i6i5.)
iipH»««^Mi»^
■1 •. : j.
i'. \ ,^
•..'J . ..'
- !'
* 1 -^^-
iu
Digitized by V:iOOQlC-^
47
CA P U/T IV.
Z) jB L O 1 1 S^ r E T E R'Tf M.
INullum prafeot<> plattitarmn ^{mu^ raikiotiiliiiiae antiqiiitati^vfl grar
tiufi^9 vel ad q]uepilibeitrufuiii ac q|iadlibet deoas acce]^ins fiiift^ quain
lotus. Etenim^ ilve ab Ebrt^onim. vethfiiffiBns momimentia, vel ab
iis, qua^ fuperfufity Aegj^tiorumcninilifiimtibtts artificmqtie ordiaridi
bye^iv^na cpnfiilas prircorumiOriieeiae vatuhi carmina , ubique oc-
Cur;;^ vel . Arboi:is , vet fructftmn ,^eniinive ocJieiTi^m^^m vefiigia,
ji^@ afl ho^^emi§ p^linenti^Uhlie cmaa As^trDCiLio ^) Cacile fen-
jti^eilic^lty €;oniiubiiun.hiiioriae natiirolisiet an^quitatum maxinte ne-
cell^utn ac fruQtUQfum. eic inqmfitioiie is hanc plantam praeprimis
appar^p. I^amque quQt quamique .errores circa lotos antiquorum
iam commiHi lint, vel quotidie committanti^ ex recentiHimis sc.o-
poLii^), PAUWII3) aliorumque celebenimorum auctorum exem-
plis elucet.
i) Hift. de racad. de^ brcriptlonsi rol. II. p. aS5.
a) Deli^. Infubr. P. U. p. 97. f.
3) Redierch. £ur lcs £gypt. et lei Chiaoi»» fect. HL p. 197.
Digitized by
Google
ijtj CAPUtlY.
Neque id mirum, cum et theophrastus ipfe 4) et hesy-
citius 5) iain moiiuerint, plurimas plantas, et foliis et floribus et fru-
ctibus longe diflFerentes , communi loti nomine ab antiquis infi-
gniri, cumque pofiea docturus fim, tum plinium ^), tum callc-
XENUM Rhodium, tum ipfum athena£um7), licet Aegyptium^
varias loti fpecies fecum invicem commutafle. Ardui itaque negotii
rem adgreditur, quicunque in his tricis explicandis moratur. Expe-
riar tamen, quantulum poflim.lucis fopnerare l;iis tenebris: primum-
<Tue diflinguam lotum arbp^mh lOt^ a^fuatica^ hancque ab
herbay armentis et equis pabidum praebente , quae quidem tria^ge.*
nc^a faepius imm^rito unum idemque habentur.
LOTus a r h o r.
64.
Primtun fere et anti^^uiflimum huius arboris veftigium, a fuaviX^
fiUf0 fimchi lanMhffiflimae, inrfiioro ri^rimr Ebrae&ii g^ittis "i6odice^
ubitionliiife tS*^Mt|^l />i«i^M bis^ praedicatur, tum ob /^^oHs dul-
cedinem^ tiuii ob^Mlorisfiiavitatem^s)^ Hunc autem ft^uctum, ncfque
mandragoia»! ut auctoritate feptuaginta interpretum yttlgo creditur ^
tieqtie ^lium quemlibetfinctumeffie aut Aorem, doctiflime, uti fole-
bat , et egregie proba^t OLftuacELfffua^). Prifcos fequitur Rabbinds;
qui Dudalni arbQris Q^>]9 fructum efle docuerunt , eam veM ^pl^eiii
t^um loto Graecorum eamdeni efle monuit iam abu ^t>Ai>Li, tefid
«odem cc;l3io. Loti itaqiae fpecies, et fere RHAMNits Xo/i^fuit^
cuius fructus drupam flTtit moaopTreuamj et Caporis mira fttavitat^
4) HUl. plaat. lib. VlL c. x4- p. i5t.
5) Lexic. To. U. p. 517. nw Mh,
6) ^b. xm. c. 17*
7) Ub. XV. p. 677. , >^ , '
9) GeneL XXX. 14. f. Cant. YU. i3. 14« *
9) L. c« ToL L p. !•• .1
•^ Digitizedb^Vjr^OQl?^
tt tOTlS VBMRtyil. 14^
^ i^oris pi^eltantia celebxtitam , quae lacobum patriarcham cum
ooiiiageitenuilcoiiciliaTit, atcjue huic foecunditatem comparaviL
65« t ' 'i ^ 'i
Ipfa quoque Dudaim etymologia-perbelle cum ^ootov derivatione
congruit. Sicut enim tia^^Nma "nf amor^ dilectiis^ ita }\jmos aDorico
verboA5q.^iA(», undeAjtfirequens fatisinTHj&ocRiToetARisf opha-
KB, mideet Afl«fcwv, Aawi'> "^m^os^^^Zw^ rneli^r , qptimus. EUjiiPini
apte amores vocantur deUciap ^ti \ AArrcS re ^wh^s il^ dymfjikff. ^
■ :■ '•..•■ , ;.; [66.
CELTis elt aujiralis ea, qiiam inter varias loti arboris (^ecies
defcribit theophrastus'®), excelfa arbor, njri magnitudii^e aut
pauUo minor, foliis incilis, ferratis, velut ilicis folia , Ugno nigrican-
te, fructu faba^ volumine aequante, verficplore , prout majtiu^fcit;
pWmiim enim viridi, poftea flavido, denique liigncante. Apte eam\
arborem cliftinguit ab kUa, iisdem Africae regionibus famiUan^ quam
RHAMNi fpeciem veramque homeri lotum elTe, poftea do^e|>imus.
PLiNius^ro male coniEuridit utrumque genus , dum pl(ira, quae^d
khamkAjm JLotum pertin^nt, e. gr. vinum ex drupis confectmn. ^d
CBliT^iN ti^ns|ert, Cerafbhmiriiorefructusfuos omninoproferi:, i;i^qii$
TeltrtmyrtoniiH, qriod de rhams^^ fpecie valet. Excelfamhanc arborem
ipCo nomine c e l t i s infignit pl i n i u s , inltaUam trahslatam indolem
fuam ejtuiffe arbitratur , ut fpinis forte atque aculeis orbata fit, errore
eodem feductus '0* Eamdem quoque fenectam'adeb miram attbigere
t^tatur, ut in Lo^cioae areaiuerit, qtMie CGGCjL annos iam Aetent »).
' " ' "' ■■■■ ^■' ■' - ■' . .
Huius arboris nmteries duriiTuna et fere offea ^3) a prifiinis inde
temporibus ad varia opificia et inftrumenta conficienda ufurpata fuit.
Fabulantur ipfi Arabes, tabuias, quibus Mofaicae leges infGriptae fue-
rint, ex hocligno confectas eflfe ^4). Simulacra Deorum ex eodem
10) Lib. IV. c. 4. p. 75.
11) pLiir. iib^XIU. c. 17.
as) Iklib.XVLc. 44.
•i5) TSEOFHiu hm. phot. lib. I. c. 9. p. 10. -— PLtll. Lb. XM. c Sl.
14} ximBiLOT biblioth. o^eat. p. 649. 706.
Digitized by
Google
B6 C A P V T Xit. 'i
olim fabrelacu , tradlt p a u s a n i as <5 ), Gdebratiiniiiae ^iodfue ^aiit
tibiae ac.lyrae Iptinaey quae Alexandxini^ '<ptlifrtyffit diGrae, optiitta^
ceiifebantur ^^ ). Ex eodem llgno enfis, quo utebatup HerculeS| vagi-
nam confectam tradit x h li o c r i tu s "?).
V 68. '
Eam arborem etRpmahi veteres colebant^S), ej noftris tempo-
ribuSimGolae Siciiiae etiamnuih/ cojunt ^9), Nomine Perldro f. Cdc'-
camo L MerdcuiCQo eajn Italis notam effe, Ibtumqrie vere veterura .
videri tradit DODONAEus *°y, etpoft eum lobelius ^*), quiinGal-
liaNarbpnenli ^/coco«//er appell^iri fatetur. Gonfirmat idmfertisver-
bisso(>POL]fus ^^), ambigens tamentndiftinguendis loti aliis fpeciebus.
In v^teruni medicorum monimentls cortexpraeprimis, ut et ficurf
ctus huius »boris praedicatur ad varios uf^. Gorticem ad fuffumigia
Commesidat Alexahdrinus auctor, ut conceptio promoveatur^3): uy-
pticam Virtutem, quae contra fiuxus inferviat muIielj^rQ^^ commejin
dtot DioiscoRibES ^i<) et <>alenus ^5) cum affjjclis ^)-, caui^ps
qiioaue flavidb colore irabul, li laventur decoctp CQrtice;^ teuaf^fr
Mem t)i6 scoRiDEs: quas quidero virtutes cfiiTis nolu^aeyfi^
confirmat ^copolius. /' , ,:
l
• ^5) Wk Vm. c. 17. Ti. ©. !>. 400. ' '
.,16) ATaBR. lib* rV, c 35. p. 276;^ed. Btkaftk-^ iui. i^^MVC otiomaft. lib. IV. c:q'.'
f. 71. p. 588. c 10, r. 74. p. 590..^ p*i.ijf. lib. XUI. c. 17. — tt«tYca. To. IJL coJ.
5i6. — oviD. fall;. lib. IV. v. 190. — *v«tith. in U. T. p. /j^/^.
17) IJ. XXIV. T. 45. * . . ,.
i8)'pLiic. lib.' Xlll, c. 17.
19) iBiTiif i'i Bnefe aus Sicillen , Tli. II. S. 196. CifC* 16014111 pMcprimii IroqucJitem cOWi
2oi Pempt. VI. lib. IV. c. a5. J). 847. • * .
ai) Siirp. adverfar. p. 435*
aa) Dclic. Infubr. P. U. p. 97.
a3) Rt»»ocA. dc fuperfoctat. p. 2G5.
a4) Lib. I. c 171. p. 82* . ,
a5) Dc faoult. fimpllc. medic. lib. Vil. p. 98.
aii) ABT. tctr. I. ferm. I. col. 41. — iaull. Aegiuct. lib. VJL p. »46. ' • •
Digitized by
Google
\
BZ J^OTIS VET£Kt7M.
Si
70.
iV
Qdeinadmoduin aut^m v x r o i Xi i u s^lam aQerit ,
'- - g^nus haiLdunum nec fortibus ulmis ^
■ necfalicilotQquesnequeldaeiscypariffu ' ^ ' ' ■ \
elTe ^ ita et alia arborup fpecLes . loti nomine apud cuitiqups venit/
Juaeoei^e rhamni generi adn^ivneranda ^lt. Eius arboris, aHAAiHc
lO^i^ fuiijfeiructum, cuius fuavit^te capti Ulyffis comites patriae ob4
fiyilcj^renturj quique in Africa^^regione, a Lotophagis dictis <:omev
^eretur ^7),\ exploratum habeo. Qupd ut ordine prpbetur, ad loV
cum arboris natalem primum refpiciamus« £um he^opptu.s ponit
ad maiitimam Africae oram, intei: Machlyes et Ginda^ies ^&^; Meniili-
gem praefertim infulam, quae pofleris te^iporibus Girba dicta efii
Lotophagitidis npn>ine olim veniffe, teft^tur poiiX^ius *9)^ >w»
Kius 3^), sTRA:pp 3«) et PToi.EMAE4[js^32). ASjrtis.ininQris pTomPni
torio dextro CCpairibus remotai oppida dua, Mp|iing^m> .alterum ^
alterum.Thoas autGerra dictu,m, continjeBat. Loti fructufi ubenrimum
^n ea proventumfuis quoque temporibus praedicatSTRABp*,: Septem
trionali AJfricae, praetertim vero Tunetano jet Tripolitanp^ ikmiliai
rem hunp fuavil^mum fructum, tanquam d^cias earuoEi riegioillix&
|uj[nmas, d^libarunt danus 33), shawius ^^^^.d^avi-ty 35) j|50i,ai>,
TU]S*) .etj^DESFOIf TAINBS **). , . . .; i.j.Jlon
' 27) Od. I. 83. "Ay^iytv iliuf bunc froctum rocat RoiCBiiirs : ideoque CBLTit haud^jttd*
quam eite poteft, cuius nec^ue flores, neque fructus bene olenu (sbstiki 1. c. p. 199.)
fpfe sBSTTirins tamtn, c^ui faporem fructuom^CBLTis non adeo fuav«m iovenit» BO-
; . tMSB.t lotopbagot. credU. bia (rucubut nfos fuiire» in cpo» itteo quidem ArbicHo, relio»
men^er. fallitur. . ' < . . - . . • " .^
j^> iib. IV. c 177. p. 409- , . • > ; : . ' .
ag) Lib. I. e. 38. p. 55. (ed. Gronov. 8. 1670.)
5o) Lib. V. c. 7. ; ^
3i) Lib. XVU. p. 1191. . ,
3») Ub. IV. c 3. \
53) HiAorie ran Barbaryen^ p. 048. (fol. Amll. iG^tj^)
54) Travelf, p. aa5. ( fol. Oxf. 1697.)
35) Dtfcription de l'Afirtquc, p. ai6. (8. Pari«. 1750.)
•) Voyage en Barbarie, P. II. p. 126. (8. Paris. 1789.)
••) Joumal de Pbylique, tom. XXXUI. p. 2^7.
Digitized by
Google
fiai / e d^ p tr T 1 1. ^
71. -
Eamdem arbofem aculeatam^ geminatis nimirbm acaleis^^rma-'
tara, quorum alter qtiisque recurvij^^ eft, ber^e dUii|xguit theophiva-
6TU8 a priori genere, ita ut baccarum feu drupai;um adverfarum in-
ter fe aut Troftf aAiiyAav , myrtorum mpre ,. ramis adnafcentijim rationepi
habeat, quod cum celti aujlrali ompino non congtuit. Efle hand
Arborem 'TrohiKc^nov ^ fructum auteittfti^viorem, qhi fine riucle.o^ ^V
Id ultimunt ita exfnlicandutn puto , ut ad infigne refpiciath discrimeii^
2uod yarias intercedlt rham:n'i fpeci^s:' alia^enim, Veliit 'NapiHc^^
fOtus^ Zizyphus, luitiba^ Spina CkHjit s Palinitfus^ Oenop/ht'fkci
dru^am feruht niice €ini- vel biloculari praeditara , aUae vero\ vfelutf
JFrangula^ Alaterniif^ cathdrtitiCis infectorius^ Sar^ompkdlh^s ^tCi
baccam* p<^j^pehnam. Cumque illartim fpecierum cbrolla atqu^^cily^
ijonftanter quinque fervent lacinias , hae vero v^l qiiiituor vel qiiflifciUe
habeant incifuras, egregie© e ^f^o n ta li^ e s etw il ld* t ira\t Ju s monfeiit
feparanduni effe Iihami^i genus in duo genera fingulariaf, quorura al<»
terum^i^ikMKUM, ^terumzizYPHUMVocant 37): huicitaqueadiudiii
candtis' irOTus 'nofier videtur, quuih TOtraNEFORTius zrzYpnd
tni^Jytif^tris qui nofter eft Lotus, drupam tribuat nuce inftructam^;
Poife> auiteiii ^upas ,^ nud6o praeditas , baccasque ^olyfperriias ctxltu
snmifttafactas atquef mfut^tas , amittereifemina , patet e variis arbommt
Aollrarum fiructiferarum exemplis. Quotidie video in hoito noftro bo*
tanico BEAB£A£S vulgares ajperinasj quae cultai fenuna amimTe vi-
dentur.
,"■-. ■ ' -. ^ . 72v- " •
. . ^ ijsdem zizYPHi Loti drupis vinum parari, quod vero^tra
d^nosdies non duret, teftantur th£OphrastusJ9), PLiirius^)^
pox^YBi u s 4') et BusT A THius 4»). Parari id ex fructu in aqiia trito ac
56) ffiH pUnt* lib. IV. t* 4. p. ?5* , ' .
57) V8TBRi's Magazin fur flid Bounik, St. tL &, ifi
88) IniUtut» rei herbar» cit XXI« genr 17. p« 627« ub. 40}« ^
89) L. t.
40) Lib* xm. c. t;* '. ^
41) ATttfiN. libi XIV. p. (6u tL ti{f4uit
" 42) In Odyfl: I. p*'i36.
Digitized by
Google
DE 'JiOTtS 'jyjiTSIlUM« 66
* Arabimi rnontttienta fcat&it latitlibus fructuiVq*'^ omnitio ad
2Va5AaiKtbortm autidni' L>ii) .y«*i/^ Vociirtt.'i5^ lioc frrfcti 'ftWaiaritui*!
ijii^e ir^ tpgno A4el prc^vei^iiat, fpipis. a?mata Ht, ioliisaue gaudeat
^^^:^^i>?!B^R^^^^ t)rupaslif^eir^parvf^4;9.twudasi> ^ncr^^ilis fuavi-
tatis et bdforis gratiflimi , ut et regious ofier^tiur 44). ^d tpftimoniuni
^ ABu HANiFA elDainuri, fcriptore dere ruftica, serapion a^ert^.
Ita ebx ALVAjf, alius de re ruitica auctor, ad zizjphun^ diferte refert-
hunc fructum , q^uem rubentem efle bac^fun t^ri,at^r; ne(jue in/itioni
feJitW^ iSttyarborem 4^). Alii vera. auctores, Yetut.jift^^Eus 4^) et
afi) hcfiBMOT bibliotli. orieBt. p. 796. -^ llAiiACf^ j^r<^0ih/-Ml ii^fut.''Alco)^h'. P. IL
JP- /9* - .oC ., [// fi,l
^) snKAjfton aggregat. f. 1S9. t. (4. Lugd. ^64iv4>^ ^ ' . -. r, .-. 'v ., ; j -^x
45) CAsim biblioth. ETcuriah toI. JU p. jSaff i . l : .. • •:
46) Coniin. lib. XXUL c 5. f. 474* ♦• ",.»(*•)?-
Digitized by
Google
Di^- fcoteihumht. Ipff quoqu* i^oAs^kalbv^s cbnfirmftfc itoftram de
yerf<?r Arabum fewtentiam/^RHAWN'! fpeciem habet, ijtuim ih Arabia
^)^ 0//rf//> ijiAegypwveroyju^wc^ ■ » >
- . . . ' ^ ' • '. '_ ^4.- ....
■')•>:''• ''T", ' . . ! , . .- ■"
,. Super^ft, ut de tertia arbofe, quae lotl nomine apud antiquoa
veuit, praecipiami^s. EAhaec 'Diosvy^os Jjotus^ ^f)<^or pqmi Leni-
lis faciem eiT magnifcudin^em habens, pprtice y^/Uta p^er iuyent^teni
badio et. laevi , poftea in^ano et fcabro, JFoI^' ov^tOroWongis m
gerrimis, palmarem faepe longitudinem expedentibus^, paginis dlsco^
loribus, uxbtus lanuginofts : calyce quadriftdo, porolla urceolat^^
quadi4fida,.ftamui^u^ ,9cto i^, (l^^ ^cca octofpjer;?PLa.
Fructus hic ponjj.^figura ef v/?luinine^ fuperfiqiq^^ iiic^nj^tp ajbidai^
came pellucida, rufa et puljpofa, faporis raellei gradiruni. JPraetef
Sinam , ubi nomine Si vel Kaki frequens efl, provenit haec arbor in
GalliaNarbonenfi, Italia, Mauritania et Oriente49).
Cxrca eapjdepi.^l^rem prm notandum, nequaqmani con-
grvere cum dig^|rt^^ t HEOP^HRASjf 1 5©), qujppe cuiu^imptva.unijpfijji^
limdkimi olTejULi?! jcontin^,^J)^ eam arborem videri no^^^, qii^
pi.imus 51) f^bMiJX^rae^^ loton appeU^L^JE^adgip .^j^,;^^
f^omiferis ; %Jy^^|-ibu3xC p,L u mb^ l a adnumerat s^ ) , qu^ifyji^e faij^rai^
olifpecfem, fpinis aeftitutam,habet serapion. matthiolus quo-
qu^, dtim de.loto 'nioscoRiDis loquitur, ibdnem ddiunglt Huiiis
arboris , qujie facile calycibus quadrifidis dighofcitur 53 ). G^i^bi 'fiydi
liomine ifi^^taih ftufle h^c art)orem a variis faeculi decimi^rexdf^B^-
ptoribuifeAui/iWusrefert54^)i, ' : : - \ •: o -, ^uTi
47) Can. hb. II. p. at^.
4») Flor. Aeitypt. p. LXlit CVt. Mlror lUcpe, iC0FDLi|rj| neffaLr^e /-«uod^^ttiiil trliontf
49) KAMPFBB. amoenic. exotic. fHfc. V* p. 806. 807.
5i) lib. XVL c. 5o. -f •' q
5a) Ub. Vn. c 9. p. 372. ed. SchdMSA -^^ ' ^ ' • .. * np » ^,>
55) CommeDt. tn DtoseoiiiD. lib« X. c. i^^p.-i^!^. a55* ' ' ^ ' "^ ' ' ' . «
54) n/m/, p. 447. * ' - ' ' -* ' ^^
Digitized by
Goo^le
»B LOTIS yMTEfiVM. 65
.'•^ •.--'-. ^:: . ' . • .- '- ' IL' * • ' ' itx', • ^ ^ ' r:. '/ i
: 5 51 1 ,p T u s €1 ^ ,u a, t ic a. / ;, . , ^
f; . ^ ■,.• .- .<:. '75. ' .
Ad difficilllmiim lam tratisdi^hdum eft totiife 'hulas dlsputationls cii-
t>ut, (juiuu' veteres ipfi tres pOtilllitium plam^Vuni Ae^tiacamin
ipeciie^ uno^hoc nomine coriipreheactaiit, NvWpifA^A»i' xiiminim Lo^
tuntV t<^ yiptix^ A^i We/umbo et ARtTM Coldi^aftarfi^ Wae/bmriinO
commutiia quaedatri habent, neque tanleri eaederii cenlehdae funt,
licet limili modo iu paludibus et ad fluminum ripas proreniant, fdn-
cteirue a pl\iribus ^ntiqui^ nationibus cultae fueririt.
♦ 7.6.
Inter nymphaijam utramque, quae loti nomine nota fuit, in-
terfuuttunii color corollae, qui iu •sllLolo candidus, ptetalis externis
tantuTnrofeo dili^to colbre tinctis, m r^. ^elumho vero incarnatus
aut purmireus eft, tiim etiam foliorum ^gi^ra, quae cordatQ-brbicu-
lata, riiarglrie dentata funt in>.''^p/o^'iiUeeer^^^ VQroj^beltata ac
pticata in n. JVe/ww^o. De nac vlqelL^RCHEUM S5 V rumphjluM^^)
litKHEEDIUM 5?)! de llla VCrO ALPrINUM58) et KHEPpiUM 59^1
' .iU-;'. . .. '', • '' ^ . •■• / ■
• -. ;... ::i ■ y:77',: • -. ' .. ■ ^ ;.
. y /A. pFjftinls iiffd^ tempQribus' kv^p» a £ a praefertim Nelumbo^
qaaeun;Nih)dhimine ebin4fc<L4rlab'ea iniimdatis copioMime provenit^
ob/olk>i?lmi oi^aicdiltatam^ifiguraih.;' quibus tv>»«irwi^f. perfectio expri*
iii!ivi<febiUnr, atqufiJobi^^rniiamili^Gm quamdamoum fole^ ad cuius
ortum profdiunt ex aqua pedunculi, florem bellum rofaceum fuftinen-
tes, demerguntur vero ad eius occafum, verecundia quadam aC fu-
perftitione colebatur^ cuius vero cultus altera fpecies, nymphaea
55 ) Nor. act. nar. cur. vol. V. app. p. 191.
56) Hcr*baf. .\tob<jfti. P. VIL lib: Xt cl 66: p. 'i€«. ' ^ '- ^
5?) Hori- Malab. vol. XI. tab. 3o. p. 5q.
58) De plani. Acgypt. c 34. f, 40. a. — JExot. lib. IL c^ «4: p* ai^. t. a^5.
59) L. e. tab. a6. p. 5f. - .(- •- : ; "t .'. , • •« ; '♦ ^c-. ,*',''nv3f«*
Digitized by
Google
mmimm Lotusj partlceps fuit, tiim ob elegantem florom candoP^V
tum ob iimilem lucis Ttdnmtatem. Hinc ortum folis aut Ollridis ex lo-
to pinxerunt Aegrptii,- qt fex^liutnldis^ nafci illuto innuerent ^®). Hino
Harpocrates loti folio orbicvdato infidere dicebatur, quod Deus per
fe folus fedeat expanfus , ac in fe ipfo penitus quiefcat :
on;iniaeffe in-NYMPHLiEA iVig/wm^o DerXDexit fuDerftitii
ptic^r^ iimi
HBLK Lam
e^ fat »gn<
CHus _ rem hunc cum fo-j
liis non folum Canopis irapolltum, fed regum ijptorum Ptoleniaeor^
rum capitibus appictum confpicimus ^4),
• ' „ w ,, f ..,. 78^ . ; /
' Aeque .fancta ac Aegypfi^,'hi lanctior, eft Indis orientalibu^
iNYMPHAEAElmiusformaatque iiiiago*, nomine Tb/Tiam^ Sirifcha^
Karnalain monumentis Indorum antiquiHimis obvia, Iii Tarriarae
folio Bralima abyflb innktat: .Laktchmi , abundanti^e dea, Inieti flore
navigat: Wifchnu ipfe oculis ^audet loto lipilibus. pultus mirificae
huiiis plantae, cuius femeh ihamfetta jlantae.ftitarae vefti^^
non folum per tofam Indiarii ,' feci et per Tibetahum reghiim^et N^-'
pali regionem viget ^s). Vulgatiflima atque gratiflima*Jaco/r/^/^7^plan-
ta , cuius flos rubicundus a Dufchmanta cum ipfo amaflae oculo com-
toaratur^ cuios aniiberaie poUen exploduht, ^anta cbpia,. iit rivuli, in
i^iubus agathodaemones natant, indeflavid)^ tingantur colore; cuiiis>
foHa tum Ya& flftunt aquaria, tum flabella adiYexilaiiiatndum^fitnm. jel|>i^>
itolae iis e^iam inforibuntiu:. ^^> in eodjcm draihatfti pedunciiiz*fa!i{ri£T
' ■ .. ■ '■ , x' y 1 •'. ^. •>' r . i'S •■, ]''\'>i [ filljMo
' '^'^ . _,r .?■■ . ' -- •'■ »-»'■ *J ')• ..;:'" '^
Oo) pLtjT.incii. <le IJide et Ohridc. p. o^J.
i ■'.... ■ . -..■ . . - . j ' ■ . . j ■ ( ^' . - - ■.;,....',
61 > lAMBLicn. tle myfter. Aeg)*pt. fect. Vll. c. 2. p. i5i. (ecl. GaU, fol. Oxon. iljS.^ *
61) Aethiop. lib. X. p. 467. (ed. Frcf. 8. l65i.)
63) L. c p, 556. ^..x c .,- :r .../ .mj .. .::^ ..
64) sPAiTHBli. de praellanc* et ufu nuq»iAii. anpqu* diH VJ. p.;5o^. /^ VAtLi.AKT num«
Aegypt. p. 5o3.
tS) Afiatic refearchei, vol. I. p. a^S. a6i. 1. maxlme mo voL UL p. 3G4» — rimdu Gefetz-
buch, ^oii.Hittner^ yVLf lu p. 269.
66) Kalidat Sakontala, von G. Forjier, S. ^04. 93. aio. 68« 69. «tc^ . ' ^
Digitized by
Google -
DB LOTW TETERUM. ^7
voe^ntur , »e qupnim-^bcis armil|ae nectebantur ^7 )• Lex exi^t in, Co-
dice Indico-, <jua reges obftringuutur , ut deum imitentur Yei^itate ,et
virtiitibus 7 quQrum nimirum/fayore abundantia^oto iali46ns appareat,
iqubrun^ir^mortemadferat^s^ / ;
• 79- -
Accedamus autem propius ad ipfam ^ymphaeae Nelumho lu-
rioriam ex Graeciae atque Arabiae veteris fcriptoribus depromtam.
THEOPHRASTus hanc planrara ikvx/jiov AlyvTrrtocKov nomine iis acc^n-
Xet , quae ^ilum decorent , naTci lanjen «etiajDi iUiSyria.ac <jilicia et in
paludibus Toronae Chalcidicenfo. .BadiCem^elTeadeo fpinolam, ut tt
crocodilus^am^ffugiat, metu, ne oCuliipiGius^offcaidantur. Hancv^
crudam, vel coctam, vel aDam conuifdi. r^plia «He pileo TheiTalico
4j^nilia. Caulem quatuor (CufaitgMnun longiJdudiiia proiiiire, digid iCrkf-
ditudine , Jm^fM^s haber.eintiiDGBCtts per ^otum caulem idndehtes., i^
dtii modo: iflorejn (^uplex papav^eris yohune^Mcompleqti , iructmnque
:favo orbiculato haud abiunilem «He* in 'Cuius canfulis^ifaha^^^nnfv.
neantuF edules., quaruai ope.prop
^um hmo jnaLea xuiTto condantur ^9%
. . • .-.^ .' , . - '- / . .. ■ .^r> ' -■ ".:' ::; . . -" ■ r;.. . ,./
Capfulae fructuummidtilocularis Hmilitudo «cum poculls aiit pa-
tinis mox nomenj</j3fl^^ievintroduxit, quo fructum ipfamque plantam
cum N 1 c A KD R o Grdefci feriores plenque infigmVerunt 7^ ). Aliud vero
<w YMP H A K A E cognomen Hoh6tti&sov^^<{uo6} infra plilribiis exponemti^,
idem N ic Avn e k ad hanc fpeciem non fati^ ^ccurate traducit. %^i^m
^dem ad pknta^ ^f ^irvwrWV tW coW)riaHas- refeft NiCANi>6K cuAi
% D I p H 1 1 o Siphiil o , qui verd 5t erum cilm Ipfo a t h e n a £ o ', li^cet Aef-
^gjrptio, cobfundit hanc plantam lcibn ^&q l^to aquatico; feu KVirf-
•<$7->-lb. p. 6Si^87. • •« •'-.:/- ; ^.c, -• >.' ._. .■:,.jj'.... . ■.; o«..,;
68) Hindu Gereubuch, "Vn. xi. S. aog.
69) THBOPHRAtT. bia. pbM. jjib. IV. p lO. FvS7- I .i>.v.j \J T l >:. -^
76) ATHXN. lib. iri. c. 1. p. II 6. ed. Schafer, Cf. HBST^ir, Toc^ |[i^Mfi^/^ol. ad^4. —
OALBN. d0 therUc« 4id PazDphilian. p. 471. — * oiodob. Sicul,. lib. I. p. 3o. (cd. /{A«*
dQmann.)
H - • -'•
Digitized by
Google
X
5ft~ c A p u T ly. '
V TtkTh Loto. Namqw loton eiiam^Tocari ait, a NaucriatStis S^ero Me-
lilatum appellari 7»). Apird s^timdem ATfihNAEUM narrat ^hyi>
•A RCHfes y Alexandri y ' Pyrritri' fSif ^ tettiporibus y va paltide qtia-
dam ad itumen Thyamilx in Epiro Thefprotiae fubito appar^iUb
hanc plantam , et per duos annos fructus tuliffe. Cum vero rex
ioOiffet cuftodiam ibi tenerij^ ne plantain Graecia rarijQHma rapere-
tur, eyanuijffe, , .. ; o ; j, . /
;, . , . . ■,,. . : ^ :^.T^,v' . . ^J^ -n •■■:..• .1 ; - > , ' ■ ■ .
I ; Adhaec aoce^StgTHAvoKrsjnbtatu digniiEma narratio de fabii
Aegyptns^' quae cxborinm ferant. liicnndimmum adfpectutn fabeta
Aegyptiaca praebere et delectationem conrivia agitantibus. Celebtari
enini conyivi!a|n feaphist thalamiferis intdr fabeta denMlma^ foiiis
jdjmmruiid , tpiae pet^^lis» aisquali iongitiitdiiie deccm pectefi faepe- fo-
jpieraatibua fustiffi<eaiituirv obtmbnnri convivas. Folia quaeque tand^e
fsmbxtiis^y tam^pe apMe fonnaey ut poculimim patmarumriBe viods*
geramt, wdeAIesumdiinae offi<?inae iis plenaefint, atque redxtos inde
ndftletye^pfOfi^Mit 79)4 Baedem fabae^ab scroidoto iampraedi-^
cantur y liliorum nomine y rofis limrliumy. «paorum frucibs^ apiim fah-
vis fimlUimus , mollis et ficcus comedatur 73). Comparatio haec flori»
cum rofifS colore velmaxime niti videtur»
, , , ^Eat^pm arhiKor eSe plant^E^nt y kfvmph a fi ak mmirum' Nelum^
ioy 4}uam CAi^biJ&£N;i?,s; Rhodius. Antinoi^ coronas largiri afierit,
^cunt ^OH^ eolorem rofeceuni,v^ qyaneun^ habeat, qu<>d in hv^
^HAi^Aif ,Xe>/ux^.hd:^d(|i^^uan^ ejuadrat.. ^No^en Antinoiae co^onae
indo petit at»e.n^ru3^ q>M>d. vANCjaAT^s^ poeta Alejcandrinu^^
cum !l9adrianus Mau^HB^ Jteonem v^natus^ fiiriffet ^ redu^ imperatpsx
obtulerit ingentem k)ti florem rofeum^ quem leonis illius iangmne-
tinctum effe aiebat, Antinoium dicendum a comite imperatoris Antr-
Aoo 74). Hinc cogiiomeu fios ipfe poftea Aotinoi adeptu» eity arqjue
71) ATaBir. i c. Ct. sALiTAt. rtihirf. «Xttrcft. ^. ^ '"*"' ....:-
73) hb&od6t. lib. 11. c. 92. p. 174.*
74i ATBBJT.^ lib. XV. p. 677. ecL CafimS.
Digitized by
Google
la vaplis nnmls Antdaoum contpi^ coroiiatum 75): Naucra^es
%iecw<yia/^) fx^iisi^exa^at floribi^^ qui et iucundifliiiiQ \adfpf^
ct^^ . <a: jruaviilimAxiiw^^ anifiwt redolente pdor^ gratiflimt
Quamvis DioscoRiDEsiam ciim niPHito Siphnio (§. 80.) nt-
]imftovivYUimA%AU\^elumIiv)etK^ (itympha^cam Lsitum)
un^ habeat eamgem<jue plantam, quam k\^uijlov ^ovriKov qupque ap*
pellaxi, cuiusqu^ frujctnm et radicem flyptica quadam gaudere qu,^*
tate coiuendit 77): p l i k i u s tamen muko maiores committit errores ,
dum et ea, quae theophrastus de fpinofa fabae Aegypdae radice
dixerat, ad caulem transfert, qii hirtus potius diceadus efl, et ea^
^ae de eduU caule colocafli, feu kymphaeabZo^/^ valent, cum iis
coniuugit , quae veteres de ufu foliorum fabae Aegyptiae ad poculd
protuleraht78). H^eque enim k. Nelumho calilis manditur, nequeN.'
Zo«/ foUa adfljririff/a ^dhibeiip6iFant.'HariC denique etiam fuo tem-
pore in itatia feri perfaibet> quod iternm xla tertici plantarum genere,
de Aro Colocafla , yolet;
/. ^ \ : > ,;\,84i '. ... ■ -^-
Fabas, quas f^Sdgtov profert, gAlekus ait a noflris fabis foltf
magnitudine differre, nutrimentum bonum praebere et plura excre-
menta, ipfasque ponderisloco etiam adhiberi, guum obolum unum
cum dimidio pendere foleant?^). Tara ampla ptflntae^hulus emolu-
mentain Mauricaiuao¥:cidetLtali €^^9 refert artemidorus, ut, qui'
ibi habiteilt, lotophagi aon Cokim fabis his vitam protrobant, fed«
H a' -^. .. • . . ;
75)^1 PANHBII. L €. p. 504.
76) AKlCRIIf K.p. 68. .1
Tfvf fnfit foilnvsy rty i^ K«vicy«T/iryv«
77} Dioft^coAXD. lib. U. c loS. p. i3i.
78) PLiK. lib. XVm. c la. lib. XXI. c ^5.
79) t»Afct]f. de ali«e&t« iaailt* Hb. L p. Si5»
Digitized by
Google
W C A P' U T- IT.
«rtfi!ikthr*^bmiepIuviaTeiTtirt^ collectattiiblfeant Soy.^MuIto rna-
^: ibfona funt,. {juad s/ttrnANus Byihhtihiis ex Claudi^^^^^^
pltot^ferpfehtis^formanr (er^te-,. quae in/Euphfate nafcatur ,V ac kijSa;-
fiov proierat, fabulatur 8') : comihutare enimi eunu Ari yarias- fpecie$>
cum NYMPHA.Ers poftea do\::ebinmSb.
Arabibus^^lfeW^ha^i:; (pet^ie^^^
Cituf' ■'■•••'— - — - ^. .....! ^,,. .. -■■. ., , .
Ghxrm
iw STAPEi:^,, cur 3'fg^o% f. ////?^>i«7n .eijmdem creiiat Arabjs^ cinn falia'
Aegjptia ^3)y fuspiceiris foj^fajuiCTror^minterpreti&v.aut; eo^emji>.ci do;
AViCENNAM ac niAjerum' fcriptorem errafleiatearis ,, mii, fa^as Aegy*-
ptias easdem credidjt c^mi noIfais,84).. Salvus taroeni eu AViCEtJNAB
t^xtiis t Eiperiar en|m; yindicare euxxt ita j,^ ut YQc6m ^j^jS' nont- e^nir-
dem;edifferanr cim^ d^f^/iAr GraBCorum-y fed deducendarir effe ccaltehdamp
m (jAkKL^ pelta L clypeo\p unde ^*^j^ faepiusi ^sfqlio prMf^ato dicf-^
tur,. quale NYMPHAEAE nofiraeiVi?/^^m5o tribuitur.. Vocatur tameni
etisim: haec n ymphaea ^ijXJLi Nihifar aut yijj' Nufar^ fi' pm^u;-
«eus autfof^jceii^ coli(>raddituB 85)... ,
Eorum^ero, qui nuperi&.teihporibiifl^amiAjegTiptia^^ '
BiduQria etm^QeM Hiquifivearantv primus ierenfuib nba^t tiaa 6 x u s^
dui Qdoardhs quidam Polonus hanC' plantanr i538 Tridentii monftra-
▼erat, augerius quoque BusBixius iconem largitus erat,, imde*
axi N. TMP H a e ae genus eam' per tihere iure effecit 86)i Idenr mox etiami
Sb) 8TRABO lilii nr. p.. a3'7. liB. XVII. p. ix85. . • >
%i ) 8TBPHAIC. Byaant.- dr urbib.. vot; "Akv.. P- 7^- (cd.- ^erAW.' foi: L. B; tOjj^.y ^
8a) AvicBwir:. hb. IL p.. 265.- t ' ' ..
S3) TREOPHAAST; hLft'. plant. IIB.- IV.. c 10.. p. ^Z^, ed. BODAEi A Stdpel^
I^O" BBLL' OK. obferv. lib.. IL c. a8. p. lor. ad calc clus. exot.
85) BBN ALVAM in CA8IRI bibl. Efcurial. vol. r. p.334r
86X Comment.. in Dibfcor.. libi U.. c. 99.. p.. 38i^.. * * * • .* r
Digitized by
Google ._
BOpoNAitrs coi^iectura prbbaibiK C6nfecutti»^ efr e» ligura foUoJ'
rumy'qtia!m in ciodice ViiidoIk)tt6fifi don'||iexerftt^^J/^ciiusta (fi\>^
oue cum. ciboriAi» mitteretur, protiim^ videbatu^, Vier^m-eirefabam
AegyptifUti r atque Nympbaeis aocchfendkm- eile ^). fexlmlia^^^
iiide ofielitkli miCt! nufekNits lianc pfetnfam cfum^^fruetui hbo r^
N 1 o , cuius- defcriptfonem boda.£us a stapei commenlfario» Rio
m THBOPHRASTuai infeniit S9). Tandem etiam* rhebdius, ruh
Fuius, HERMANNUS90) et LBifi^Eus (vld. §. 76.) iconibus mi-
tificam hanc plantam expreflerunt , atque , quae veteres praecepe-
jfent de* f^ra-Aegyptiay ad hanc NympKaeae fpecieitt applicfiCruiA.
Ad ipfaiiji-^autepri i^ympha,i?^, Ijotuofh (am transeai^ , .c|aairf
iicer e t. i^cem^^^tLOipie bulbofunr ^ . «pm^^ v^inflwbr r fMinB «s^iet ^
OOTiledL TteJEamiCA^Tfus vepo pr^ettfF ;h£We> ii^yWtSrK^jfti^jj^
iam'}nappavertt(^ ilbr«m etiam^cdeiprifete-vtow^cJwftfi^^J^ f>roiJiW>j
ficien^ demergi , oriente vero iterum* adfiirgere^ ntqiig-j^.j^liqgrc^-RP/^^
fupra* aquam attolli.. Baccam aut capfulara , quae femina complecta-
tur, papaveris capitibus admodum iimilem, iisdemque incifuris mi-
dique cinctam ene: femina in hac contenta mulio minora efle fabis
A*gypti5s', atquemilif 'magiiitutii^rit* plerilm\|Ufe fervat*e. €fepila
in acervum congefta putredini ab Aegy^ptiis committi , cumqfrfe ve-
lamen^WttisWi^' (^ittptitfitertilf ,. latTiilw ii* fle*iirte' 'feinina- £e^nMy
fic<iataqpie' acr pirta* condi , itt pams 'inde; co<ti£«ii<tni#l RadJc^^ loti
fiuiiis Ko^aiov appellat T H kop h r a s 'fXfs ,! qlidrti^ vicrcfeilt ite i(4^ oh i u s
87) Pempt. IV. HB. rV. c 16. p. 67%^ Flgu»^ wnleir' Wr;2 ^iiiir ikt^|ip»tr<4& «^^
dii , Hcut HYMFHAEJLM^ iunt Nelumbo ,' ceteroquin: xnagis- ail ^lja ^•.JLot^^rptetn'^
poterit. * ■ » ■
\ r . • - . M . ■'
88) Exot. lib. n. c. i3. p. 3i.. ' ' *^^ '
8<[>) L. c. p; 445.
<)o) Pfiradir. ba^av. p. 205". Cf.' LouBBi^iro^' flbr. Cbcfiineli; ]^' 3^0. c^a gT»£R rf« fru^V*ctr
remin. plant. vol. I. p, 73. i. i^
j)i ) lib.- 11. c. 92. p. 175.- '.
Digitized by
Google
STJEVABO 94)5 Hanc.xadicenjL rotimdam effe, mali cydoujji, a^pUti^-
4iiie4,cqr>ti(C9 ELigro , guali nux caftauea tegatur ^. corpu^ intepijum
caodi^uwi. Elixam a(w4i>que in fpecimen albuminis verti^ graturii
cibiiniL, pra^bentis; mandi jetiam cru^umi fed gratius/eire deco-
ctom.?i).. > A
/Quod 6 fQminibus huius. plfanta^ panis confectus Et» teftantur
fcxODORusSiculus 95) et GAL KNus 96): ille iufupef addit 97), inAra-
bica Nabataeorum regione Kccroc^^vroo lotmn copiofe provenire ocvSfa^
lAWIi L e. cuius caules aut pejioli folionmi humanam aequant ftatu-
ram.'*Gauies h6s effe edules, fex ci.audii iolai lbco98$, atque ex
p R. osp. A hf I KiiincjuifitioHibtis patet , qui J^f (jwjs ca^ul Nili fru-
cfiup^i , radipem aijtem pj^^ voc^^ refert 99), Eam^^em plantam Ara-
bes veteres iiociitned|^v>ii»isifigniunt, quod equidem a UAjJfari^
/t/t dteduco: difeitis enim verbis AVicBNif A de Handakuk dicit, fpe-
ci^ eitis Ae^]rptiam adhiberi ad panem inde ConfidLendum ^^). Pofi-,
ea v^o tri^iiimit t^lfl^; Vox fld T & (P o
- •■ ""^*: .. , ' • -•</".■■- • :•,:!■. -,. ' .•_••/ ...
.^)Iib. XVU..p. 1178. K^ior ?/mfof rf ^iwtfi rfiifi^jt»,.fim$9 f^ /^{mf^ .,. f
94) Ttf»«i^Hiu'hiiL pUnt. Ut>« IV. c lo. pi 67* Eepe;uiit .eadenr, .?icinv« Uh^ ,XlU. ^
17. lib. XXU. c au(ubi de lotometra lauva loquiiur) ti jDioficaiu lil^* IT* c 114.
■ p. 2S7. ■ ^ / > : ' '■- ■ \ ' • ■■'■ •■
95 ) Lib. L p. 3o.
^) De faettk. iimplie. medicaiii. Ub^ Vn. /P^ 9S. . i .> » <,'
97) LiV UL p. 176. " '" ' • '^ ; -
08) •TBPXAH. Byxam. L c ■. ^ , .
^ ■^ ■ . ; I .- .1 "•■ .. ■"
99) De pknt. Aegypt. c 34. E 40^ a.'
100) ▲TicBifjf. lib. n. c 177. Male itA^d irlfoUum veruc iAterprei , cofli lotu» liac voc*
proprie exprimatur.
;) aroi df relif, Totir.PerGur. p. 497« -
Digitized by
Google
©Bv lOTIS V£7ERVBI. 65
■ ' Eaefi planta, qnae et ab antiqms et a TecGrktiorihus KoXoncCffUis
nomine , faepius cum aro Colocafia commutata fuit. Folia enim utri-
usque plantae infignem*h^bent Innilitudinem , quum cucullum, feu
iM^a/ipy latis bene exprimant , atque arum Co/oc^^z: ideo ab iflirpanis
Manlade nuejira Sehora dicatur ^), Manifefto quoque pSEtrD6*-
Dios^coHiDES fatetur, plur6s plantas , quae Ari itoinine comprehen-
dantur, a Cypriis Colocafias appellari&^): atque folum quod inteffeft
discrimeh^ folia itempe Ari integra, folla SLnteiii nykifha^ae 'Loti
denticulata , veteres non fatis cnriofi negrexilre videntur. Inde etiam
explicandus a vi cennae textus 4), qui -i^XvsJ Nifufar (feu Lotnm)
Tocari ait L|ifv^r^= olus aquati^um , vocari quoque (wjjtjf e^^^i,
qaod (jui -j^Iegendum , et granum 9L\xifructum> ari vertendum eflfe
m^bitror, yo^ex)xai{j*j^^fponfum figni£ecat> aullo modo ad haxH;
plantam applicandanu
Sommlimi cme intereit , discri^n. , isxift , Horent^ Colocafiaili
.)(Jbu TfYMPHAEAM LdtitYfi et .ARU3I. Colocofiam, quod nuhquam
ilorere veteie^s ad prosp/ AtpiKr iirqd© tempofar eltpIofattBrttt' ha-
buerunf. Floris ratio , qui raro tantum cernitur , longilfime certe
a ffore loti veri drfi^eft* Sed radicis et foUonmi fiimlHudei comiuu-
tationem illam praeprimis effecit, Ari etiim Tadix eodem .modo
comecKtur^ ac fadtsr Loti', K/^o^/dj^ vbeati^ ^^^ iamdwdum oaj.e-
wus 5) f^^jTODi picpfit?P5 ^), atqii^' affe Licet
acris fit \ o^ojxUSi tkmen ^p^^ y ad raparuminitftr, qufod CoxKfir-
♦ • , .. ' .^ .
^)'|AXiihk8. l^linian. 6xeT€, p. 678. 68r. -^ ^ciol. ,A4if8xo»a^ eqiut- v. 68p. -r SchoL
THEOCBIT. id. VIU. f- 5X. -*- BB8YCS. 9oL 9^si, -<*<♦« i) ^ wr. Rbp. Mt^ Bb^IV. c
5o. p. LXXVI. '!/.!.:
3) Diosco-Rii). noth. p. 44^* ^ . ■ . j : . • .»
4) AvidEKKw iib. Ili p. ari5. ' /w . .f > « i
5) t^e facult. alixnent. Yih. II. p. 3^ , * ,
6) Lib. n. c. r97. p. 169.
7), OIIIBA8* lib. L f. 18. b» — ABT. tetr. IL ferOL. x. , . ; , .
Digitized by
Google
mantdecolocafia RAuwoLPius ^)j rumphius 9),iroRj5xijLEUS '^)
. Ari itaq^ie fpeciejtn efle cpjocafiam' Jtbmanorum , quam, poft-
ipiam Aegj[^pto potiti fmflent ^ in ItaEam advexifle rererunt ser-
viq^ '|), PLiNicr^ '3) et' gax£;nus H), exploratum liabeo , idque
p^*ob^e wcletur lim J^^ntiun^ qui nun<juam prodlt in aro',
di^i coli,tur, Iaetiflijme'.autem atque ibundanter prorumpit in nyiXL-
p|ifV€^,:q^ae,nopiea.colocaCLaefimiliter.tiilit, tum etiam modus , qtii
^^m^pjaiitaip.^fropagafi doce^t columella'5) ^t palladius ^^)1
IJulbiSrnempe ferunt'.ad ripas ftagnorum ac Jacuum , ficut et noftris
temporitus^ ^eumdem ciiltum defcripferunt clusius'7) et bello-
■ m u i*^).' M itaque -ell ^fifiitQum ^olus. 31 a r t i jll i.s», ^ aquAtica. ior
Arabes plerique hanc .quoqup plantam fedulo diftinguunt a n ym-
^jBrk^ h^Loto , jiomine lyjJXi Kolkdsj, qui etiamnum in Aegypto
yaiet, licet ih Atabia xem6tl^tifi jiomine )J>^i^ Chenrvenxat^9\
'PjtsLeXf^ ,a^^z|:uj^^®)j j^gui r^dicem Jianc nutrientem^ Hoihachoque
•>- ;;• -"V"''-' '• ''■■■■' ^- '•■-' ' '• ■' ': - " ■\i
^ . ^ge£elM)io9irAleppiQ«^. L 3. jii^. , ' '
' ^> Herbcr. Amboin.((i>inu¥* iib. yill,^^.^: p^ 5i3. ,KaUclium Jktivunv, v^ar^^ olus per to-
: tAm In^ium potwna^ ^Mtnih 4:miu^ ^^ *i'i'.j a.Ct'^
^;^)>yior*Ae^pt. ar^b. Si Ly. LXXiyVCXX. Solfuir tuberoJi raporefai liab^^ii^cj^/ ' '
II ) London medical Jqfun. ;roL YUL P. Ul. p. aao. Amjlum conunere bidboA. *^ ^ *
la) Ad viRoiL. ecl. IV. ao.
^3) Lib. XXI. c.i5> -W
s .14) 'Oe./Sipdt.:flimcnt. Iib. II.p. 2^ ., / > ' _ ' '^;
i5) Ub. VUL c. i5. p. 4". " . ' _. TVU
16) Lib. in. tit. a4. p- io5. lib. V. x\t, 4. p, 1G2. .^,.:. . t,., ^ o o- , '
17) Rar. airp. biilor. Hb. IV. c 5o, p. LXXVL :,. h ^ . ^ 1
18) Obferv. lib. U. c i8. p. 100. / ., , , , , ; ,,
19) FOASRAL. flor, Arab. p. CXX.
ae) Comia. lib. XXIU. c i. f. 458.:«..^./. .. ,,,i - ,> „ t, ^
Digitized by
Google
conFeretitem landm^ uberrimus eft eius pkhmfe pra^do ab n o 1. 1 a-
T I p H u 8 , adlatis fim)il t^rditooniis mosis maimonidis, quem Ifrae"
/^tamvQc^remaviiit^^), Hic quidem nuUum fructumrproferre, fed
propagari bulbis radici adliaerentibus, qui fabis firailes et rofacei fint
coloris , docet. Inde for[im error originem duxifle videtur , quo
faba Aegyptia, feu nymphaea j?Vi?///mio, cum hac planta, folis ra-
dicum biubis commendata, commutatur. Torrefactam ac aflam ra-
dicem moses maimonioes cum zineibere comparat, zingiberque
vbcari poiTe : ficut his ciBis ziri^er ad-
mifceant, ita Aegyptios' oolocafia cioes eonaefe. AudiviiTe fe infti-
pef, quod zingiber in iirabi^ felici eodem pkiie modo cH^efcat ac
colocaua aegyptia. ABDOiiLATiPHus ipfe folia cum tingtilis ca-
raeli comparat , virore auteiti fet ^egikntia cunl foliis kiuSAE /a-
fHmtum : bulbos non ooctos AediteShientittki Scr^ ppAi^^tei cp-;
ctos vero alimentumj pitnim dj^ej^ttiftiy^itrffehrH^e i^
enteria. -^
III.
tOT ts t r i f o l i i.
" .: ■ ■ '9^-'.. / -; ' / ■-^•./ .r-V
UltiAdtuii tandem adgredior plantarum genus, qtpod loti n^mtnfe ah^ *
tiquis not3im, id nomen etiamnum f^af. Jd optimum indicatuk*
equonunpabuluminIIiade(B.776.): - '
A«rev ifeTrro/JLgvoi y i?\jBgdf87rrov rt irihivo^
i^OLiJOLV.
Satum enim atque ^ultum fuifle lotum aiitiquiiTiniis Homoridarum
temporibus, patet ex II. M. »83.
K«f Tttiioo KoorivVToc hs^ ocr^foov wiovoc tgyoo^
quod fulgentiflimum interpretis nuperrimi ingenium ita vertit:
21) ABOOLLATirH. «fmor. Aeg^Tpt. Ub. I. c. 3. p. i6. f.
Digitized by
Google
^tuek (iie Gejifde doU Klee und des Lnhduianm fmckt-
Eadem eft herlm , cjuam antiqtri Graeciae vdtes- plerumcjue fimtitl'crfm
evper6 ( s ci r p 6 maritirho aiut s*c h o i4 k <> Marffco ) noihinslnt :. & g/
Od. i^ 6o2:, et H o WE R^ hymn, V. 107-
. 04.
Pabulum pra^it lalotus jBgr^gium,. ommque pecuJitt»jgenerf '
gratiQimum , ut Twtvp^q^oi l^e^M^i^ antiqaasr>roAxime Gonmefidati e&T
iejqit ^^), ut fiquarum dL^cium a^entsqu^ gfatorum^^imni^.-Qf^ Ipr-:
tu5 hic iis adr^fcen?^^^) , atqu^ cum cytifQ ii^ plantis «f.viRGriiniO'
adnumere^ur ,. (juae , l^tis copiam . m^iimmn^Jflrgia^tm* ^^)* CoYo** ,
m$ atque, f^tis yet^rum^^ floTept , ^downi, , Kuiw h^ae p^aepiimi^r;^
inferyiilTej. tum ttt;Ta£OQjRicpi ?5)^,tunjb «^ ^lii* Wjwwu t^ftuao-»
Biid ducet. . , , ,.
Haiwr vero^ loti fpdbiem di(ertis verBis trifoRara facmne nro^.
seoKiBKs **), GALJ^NDS ^7)y pxu tLu& Aegineta? *8 ) ^ et qui eosfe^
quuntuF , Mdilotumque noitram officinalem , quae trifo3e.ii foe-
cies eft , facit non fiaie argumentis BrATTiriOLiTS *9), In eam wn^-
tentiam quin abeam y nil prorfus rtie impedit , licet probe fciam ^
ettno^ia Mn^oribus Loti nomen^ imr tfmtum generl diadelphsae'
adficriptui» Skhvin^^zo^p ad km^ di&rentes traductum efie pliEiiir^
aa>«0iirFiD. PBoenilf v. iSB/,. — Afniv. lib* XV. pi"6W.
a5) PA^Aiitrs in Geopon.. lib. II. c. 5. p.- 8d«
A4) Georg; KB» Ilt. r. 594.*
a5) Id.<XVm. 7. 43.
€F. B09BX.. airp. advefffr. p.. 396. * , * 'j
a6y LiB. IV.. c. «i^ p. 286.
a7)'De facult. limplic. inedic. lib. Vir. p. gS*.'
a«)Lib. VU, c. 246.
ac^), Commenu in dlo^coiiid. lib^^IV. c.- xo6. p.. 5ot.
Digitized by
Google
DB L^OTIS VETKRVM. &^
Lota6 CjOMSiiirsvi a^) 6ft ofr^Ki^ eermua.^ ^aqite iKBfrCorB--
RiL cyiifoides.
ptuKfiKETi 3^ — ASPALATifDS indicQ j aliaque es£-
Kus eapenfis.
DALccHAMPxi 3*) cft C0RONII.LA minima.
BtROii 33) — onsOHis f/iformis.
—— ipHusLiKKASx 34)— ^oNONis mauritanica ^ aliaque
otiovns profirala.
5o) HortiM Amileld. rbt H. p. iCS. 167.
5i ) Ainagelt t. aoi. — Amahb. botan. p. i3f«
52) Hiilor. plaqtar. p. 5io. (fol. Lugd. 1587.)
33) Plant. ctpenf. p. 227* _
"34) Spec. plant. «d. 11. p. 1090. 1091.
^ I a
Digitized by
Google
C A P U T V.
^ — ■
wliratus raepitis fum , priusquam hoc plantarum genus curadus exa*
minaflem» veteres tantopere diilentire in eodem^ ut; gajlen 1 certe
afphodelus alienus plane iit ab hesiodi afphoJelo ; miratus fum)
noftrorum criticorum et philologorum fer^ neminem dilTenfum hunc
furpicatumruifle) praeterqueiiuKRAYUMneminem fere botamcoruxhi
qui noftris inclaruerunt tomplN it b uayageii^ id novis illuftrafle obfer>
vationibus«
Celebratifllmum profecto plantarum g-^ iis, tum apud inferos,
in Jifju^ oira^V) frequentia, tum laudibus ipli ab hesiobo tribulis»
tum denique frequentiflima in veteribus monumentis commemoratio*
ne* Operae pretium itaque facturum me efle omnino fpero , fi , quem
neglex.erunt exegetae) atphodelupi veterum commentariolo hocce
illi^erare fategero.
Afphoddus autem) quem v^tuftiflimi Graeci defcribunt / cum
omnino genere differat ab eo» de quo et OAX.Biru«) et qui eum fe-
Digitized by
;Googk^
qonntur^praecipiunty praemittenck vi^tui* illhis defcriptio cx ve-
ris . fontibus* ; : ^ •
; Qiiod pripAu^ radire^ atiiitei i utamfi/totk& illas bat^yit vetere^ et
^lobolas^ ut it€<paki^$i^cy dicat totnm plantam thko phrastu& *)•
Ob numerum infignem eorufti tuberculorum radicibus adnatoruiu
mhi^^t^ov appellat eum porpw^Aius in epigrammate quodam,
r^uod fervn^^,EU&T4'^^rus*), QbJLpiig^ ^^t, ^^^scQf^\BEB^ ro-
timd^ et glaAOicHis fittules 3^. N^pQrfi^n^^di^^ftlluA^N fnoeiem prae fe
ferre pLiNitra^ i?jequejUi alia, £ere plmxta maiormi tuberculorum ra-
dici adnafcentium niuneruih animadvertiy octoginta faepe fimul acer-
vati^ bull^i^/^)^. ,
I ; ' ■ \ . .
Ea fingulaiis radicum ftructura ad nullam fere aliam Afpliftde^a-
rum noftrorum fpeciem applicanda e/t, quam ad ramofum ^ quem
primus fege6oipONAKUs5) labuftdefoiipfit^ poft vero ctilucidius ex-
pofuitGt.vsLUs4)9 i^v^KHAVU&aiijbmi.uberiori iBuftravk Gonimema-
rio 7 )« GLo^iq^iS 6iud ottmiriOi mimero£te , bo&ofaev ' £i/ciiml^tae t^ &mt;
•tul^fip&Xt^uip^lmiuriaj^ epidet^^ laaaieatvalHta)^ inteme iOTdide.li^
,te^>. iC«#fo^^xintfi(^Qiigi€£A V ime^oocpmjpaetiQii cenriipondfii&ri Simi^
.mitati i^diciibdliaectotifcQpae Jlboatuni^ ficcarmn «ot lidiis netrfi|uaii£tt
t^ic^bu^iiiittc|di^x Ni^ectm aldeo ing^em
allquandoinvenit clusius, dura Olylfipone Hifpalijji proficifceneibir^,
ut aratro erutos unius plantae fere ducentos aut plures tuberculos nu-
meraret, putaretque velquinquaginta libraspependUTe totamplantam.
Caulem ^evL fcapiim. eSe bulbofarum fere iriaximum , theo-
yHBA^TUS^), cubitali maiorem eHe proceritatem , Scholialles t h £ o*
1.) Hlfi^u-* plant. lib. VU* c. 13. p, ^. e4< BodaeU
aiBU^TAl-H. in Odyff. A. 573. p» t88.
5>Lilh n, fJ» 199^1 p- ^id\,[ . .-^ . ...
4) Lib. XXL c. 17.
6 ) Stirp. hiilor. pempt. IL lib. H. c. 9. p. ijot»
6) BaHor. plant» biHor. lib. U. c 39. p. tg6*
7) Comment» npv. G6uidg» Vol. VL p.^ Sy. L . - .
a) L. C. '..*....>•,.-■-:'•<—-
Digitized by
GoQgle
caiT^i 9), .dxxtin^ fei-e oubitomnrf. pi^iirius ,; laeritifculaitt «fle.toii^
scoRiDES, amplum et purum laervero^e phnius refert Tripe-
dalem omnino obrervamns rcapuna, in Alphodelo ramofqy glaucum^
«rectum, ftri^tmni teciiun, itbi atidus eft; angtiktuia Vero^ ulii Ho-
ribus tegitur, -' ' ' ^ m- ;
Euiti Cdtileni vetereis (^raecicn^S^^iKov psiflim YOCalMnti aut dvBi^
'itoc y qiiod ^x varife ittfra a^gatis l66is patet ^). 'Adf ^tisreutf eos cau-
ies , leu firmos CoUdosque , qui frati^ ne^iearit; ^ppeHMsvtt) as ").
£x hae caulis indole forte adagium, dvdi^mM ^nf^w % antberl-
cum meteres originem duxit^ c[uod lid>orem queptnris InanQ^ ex-
pYimiiu' "' ' • • - ''''"^ '- ' ' : ' ■ '' '''■■' ■' '
^ ) ■-.; ■ .V i.'. h. — ♦ . ^ ' ■ . '• -^ . '■'' ^ •"■■ '• •
jii^ucumrocal rx.i^Hiv^ «itm oaulem, feu hajhihimregiaffi^
'quemf«ciBa62m habet^ a fructufim ip£ adfidemiu^ frequentia. ma-
G o N EM Btaecipere^. ex£tu menfifi Maitii: et initio Apihilis , ^m flonie-
Yity nOBAum femdi^e.eitis iatuniBfceivte, demetendum^ i&^d^dosque
iuxta iMgitudii^em foapos ^e^ <et.<[uaBrto die^ foleiA proferendo»^
ita fic^at» demufB. manipulos faciendos. Aridos reddi eos caules
oochleis , wqtii naijre iu Campania^ eos perfequantur j a€ fujgendo' are-
fadant •
" * ' ^[ 100. ^* '.---'.'-••• ^
Caul^m eum aut fcapum ficcatum veteres non foliun ovibus fub-
lcemebanti^), fedthorum etiamrii£OCAiTU8 niemorat ex afphode-
lo, conyza aafelino ftratum '3 V - . \ .
■ -: . .'>• . : '■ . • ' ! ''■■*■ ^ " -' ' '• /
9) IJyll. A. T. 5a.
10) HippocK. coac. praelag. o. 5o^.. ^'^^S* Caj>ttis:ci^ frtrettiras 'iti ^esqpldr^ iu^ent
Coi medici, ut mvB^ftKW autVtf^^jyim denwtus corripia^ ^^ger ., ^ fira|;p4pemque fettlire~
experiatur. — SclioL homeb. 7'itloifon, p. 466. — Schol. thbociiit. id. Zr. v. 68.
— SchoL xficAicoiu tHeriac. v. 634. uVi xviiXmv .u^ ««vX^ nthtihdutii jmte. ^
11) lom. L p. aii. ▼oc.*'A^5i^ • • / - .w
12) FLOBBiffTizr. in GeopOD. lib. XVIfl. c. i p. 117^.
i5) Id. Z: V- 68. " ' ' '^'"' '
Digitized by.
.Goo^le^
* D^pida *(|uoqtte ex eiusclem ccmKs fibris^ a<i Oap|^iidiU9 locui-^
knB ,' ludentes < paftore^ aoiificere coHfoerunt H) , quemadinodcrtn e«
ttofirates^^altoM^ e iuiMsis eiiKiiHodl cpepimdias^ eomponeFe £Dleni ^
Ipfa quoqueNomadumlibycorumniapdia exftructaiuifle his an-
therici^, l&a afphodelicauUbua^ teliaiuF hexlakigws apud .«the-
Neqae famen negandum , ob fimiliixtdihem , quae caules afpho-t
ieW ficcatos ,. alk>sque vel graminum culmos , yel plantarum etiam
marinarum ftipites intercedere Vidferetur, calamiferas alias plantas
eivSe({Km9 mmfneififignieas fniDe:' Sci/7a^ euim fcapis floi%er ita vo^
c^ri videlxfr ab a r a t o ^^) ;■ omiiiuiiiF defniipie piahtoruni , \ifum fpieas<
gemnt^ fuimiitates i»irdiffio«^ oMM^mdifmu appeilantitr*i€jH|(Y<dasto*^
M.o ^?), kjEOPTOi.jBMO^),^ iiBSYeHio '9.)> ScHoIiaJce de^iiqiie ARA-
Ti^o). Qujtn not^ftlmuS' eltHOMER-i verfus^ de ec;[uorunif volatus fi •
imlietu^fii^O- ' ' '
fQuod rosrsi^a egregie ita vertit:
Uber dieSphzen des Hatms hin flogen Jiej oHn' ihn zw
•' . ■ 1
i4)' mocAiT. icT. A. V. 5i. ^ LOTJoi' ptfloraK llb. I c. /j. p. 40. (ed! Bodkn.) f»
wmJmti bneo manifeiio- vocAt^ ut itaque otio£at magis Tiue ludibna q|iam utili* ioAni-
menta- Ib^riiit.'
r5) Lib. XI. p. 46»i -
1«) Dbremfea, v; 5ag:
OSmf ^* mtSHfiUQf rfiX^K €xit^ vnifm^f.
r7)5erm. ISL m Ibtiias, p: 535. tdm. Vi: ed.' daTHL lU9iintp yt^ ki rSr Attx^'^ «^
mbiftw^ msmf rifm tifmrm -— «^ f?Ti» tv HSff ^* ^^^ iip^ttXfmw^ Stwif rnitmr
Hfiuts j^ itfmrm itffiifikiivrmf tJ rmp fikt^faif rftx^, ^^- si^AiTBEii. id ca»
MACH. hymn. in Ddom, t. 195. . ^ -.
4 i^) Apud^tchol. THBocaiT. id. K\ ^'5a. ^
19) Voc. h: coL 379. . ,
^ y Ad Diofemeaj^ v«. 338«
ai) n. T.aa/.
IH*
Digitized by
Google
n% C A J» V T ,. V^ :
Mi^iAartim ipfarifiQ nonnulloS pdantas ot^Bi^iKSSv nomine venifle/ |>atet
|umi93t THSAPHIlA3tO ipfo f*)., t\im excjL^LLzwiACno ^i). Puci^w^
tem ^oO llntberiGO mtelllgiquasdatii fpeoitex Y^inai^jUemjryfli c^^
nalicuiaiam j alio loco docebo,
Nominis ea translauo ad aUahexandria,e^dii6ray quim) apud: an*
tiquos rep^iifle Ubi videbatur linna£us, ipii etiam peffuafit, ut
novum quoddam genus conftruerety e Phalangiis, Afphodelis et
BulbocodUis veterum conflatum^ quod ANTtt^EAici nomine infi-
gjiiret«
102.
* lam vei^praecipiamus de fdiid afphoddl et flore. Efle illa ^rae-
longq ■ ei^ a^giiOE > at ilabrica ^ ) , attii {uveftris fimiiia , fed' lon^ora et
latiofa^^^ V Omevt fisrltneaucior^; «ip&qu^que Arabes t^ ft^^ ^^^
tribuuhifdUa/^liaif \j\fi\^', llmiUa alii6 afcdtbtiidb'^^). Eam-
dem foUorum formam pingit £modoka£us: funt enim enufo^fjoua ^ le^
viter incurva , carinata^ caulem amplectentia,^^uca| patentiQuna ,^
radicaUa , fcapo triplo fere bfeviota,
io3.
Flores fpica geflare, iucrv itaque uvBeg habere, docet HESt*-
CH I u s *7). Albos eue flores , coIUgere poflemus ex a r a t i verflbus *^),
ia) Hilt plam. lib. I. c. 7. p. 8. ed, Heinf. . .,7
a3 ) Hjrmn. in Del. h, 193.
24) THBOPHRAiT. Liit plonc. lib. VII. t. 12. p^ 8o5. ed. RodaH, — • fLiir. lib. XXI.
c. 17. > . , - -
;i5) Schol. THBOCRIT. id, A. V. 5a. Z. r. 68. — DioaconiD. lib. U. pr r^g. p. iS^. —
PLiir. 1. c.
a^) AViCB^N. canon, Ub. U, p. »71. ., , » 1 '
27) Voc. r^WiXof, col. i325.
a8) DioCem, t, 33o. ' * ^ * .
Ambigendjm ODAiiio clTe «rbitroTi fcillam nofiram fiv« «rpt^odelurH mlcllexeni a'r a»
TCS.
\
Digitized by
Google
nr ASPttODELT«. ^3
liidifertts id docereft verbis serapion*^), qui et -AA^vocat, et
Bis fere florere per annum efiicitur exNicAjfDBi loco , ubi ^V^o-
AfP^tf/fJWv.^tW meminitaar),
' Albos a^hodeli fuiflores defcribunt f>ODO»rAfius et CLVsrus.
▼ALERiu^. caiiDus praoterea monet ob florum fimilitudinem tuI-
go haberi ANTsrEBicuM Liliafirum , quod . hemero callen aut filveftre:
lilium vocat , a pharmacopolis fui temporis , pro vero veterum afpho*-
delo, qui vero utique radicibus magnopere differat 31). Albida omni-
no corolla eft afphodelo ramofo,^ ad^baiin fere, ubi tubulum campa-
nulatum f u£co - viridem format , : fexpartita. ^ infera. Spica prisr^terea
fior^s imbricati denfinizna nomponuntur^ ut Km* ^^Pifff^ ii^c\f^ffM^an^
feu.wi&ffiic« vocarepotueriut vetefes. ^
Edsflores odbrefragrantilTmio praeditos efle, inde elfici J)bTert,j.
<|uod traditum' fuerit, Ozollas, qui Lacrorum accolae erant, nome'n
habere ab ihfignl afphodelorum btoe olentiiim frequentia^^), t^oa^oi.
quoqye vtycateaihHESvcHius, ■ ^
Apibufi deniqt^eos ^tflSa ^ririiifiincls, e^«*AiiiX. aV iv^i^ et c o l u-
5^ELLA,34) docent, quod ex neotariferis glandulis e^poni potefi, ^uae
Irijiptuhi circumftant ; namqiie. valvae oratae , coimiventes , germen,
^ngerites, quibus ftamina ilituntiir; l^audqu^qu^in cum linnaeO
pro nectariis habendae videritun Eae autem valvae genericum ftatutmt
«9^ Simplic. c aai. F. 154. b* — Etlaliinian <Jj^ nbto^a^ ia ka^yn^ tiiii||Hir4 tfplibd^
lum, FOASKALBUS te/latun (flor. Aegypt. p. LXV. )
5o) Theriac. v. 534- uii tid. fchol. • , ,,^
30 TiLBR. coivU, amiot. in Diosconip. iib. 11. c. 199. f. 48. b* ;
32 ) p A u s A K. lib. X. c. 38. p. 499. : . . j
33) Lib. I. lit. 37. p. 5a. . ,
$4) lib. IX. c. 4. p. 440.
K
Digitized by
Google
74 , c A p u T ▼.
C^aracterem , quo Afphodelus et ab Antherico et ab allis ^ios claflls
generibus distinguitur. *
• • io5. ,,
Sertis coronisque infervilDfe eas florumrpicas^ patetex t^jeot!
CRiTi verlibus, quibus frondes ftringi dicit e quercuum hederarum-
que foliis et afphodeli depreflk loca amantis flpribyiis, in coronas Se«
melae et Baccho fa^cras 35). su id as refert et Proferpinam et Dianam^
hisce fertis cinctas fuiffe-J^): quam quidem traditionem et poliela.adr
hibebimus, S
, ,106.
Fructtmm ubertate praeprimis infignem efle afphodeluqi, tefia-
t^rTHEOPHRASTus 3r): malc itaque E u s T A THius inOrco.^ctum
fuifle afphodeU prAtum , Ssd ro r&v dit(pc^Xcav am(7Pdv , quod fractus
non ferat afpkodelus^ opinatur 38^. Effe fructum vero lignofum ^
triquetrum et nigricantem , nafd h rS tt^^vh^ rS> vnoKcir» rov
Ufdovff^ i^ Cg^rmin^J rotundo fub fkpre, addit THEOPHRAStr U8«
Monendum yexo , a veritate omnino alienum efle goflerius adfef-
timi: etenim florem a^pho^eli aUquis i^de fuperuni eff^ece^t, cuul
tdmen inferum habeat. Ad fructum eum fpectant, qiiaje.Nt.CAi<H
ibER habet 39):
Xlilkmx t otZ i^ dfdiiJLU, ttov k60^ oipUpU di^eti
ubi Scholiafles nbtat, ri dix(p)s oivr) roZ xooflff pof^tum efl*e , cum
quodvis femen afphddeli in fingulo Ae/35 aUt lociilo poiDitum fit,
> ileque plnra in eodem legumine lateant. ;
Cum noflris id, maximam faltem partem, Cdnremt in asi>ho^
tytto ramofo inftitutis obfervationibus , fiquidem capfulam fertova-
tam, extus rugofam, intu« zlitelltem^ trivalvem, trilocularem, qup^
iS) ii xxvi V. 4.
56) Tditt. L p. 364; ^ 1 . .« . w
5;) Hili plant. lib. VIL d. ia. p. g6tf*
58) In Odyir. A. 573^ p. 1881
39) Theriac vi 536«
Digitized by
Google-
THi A«PHOftKt^S. A,'5
vJaVeco locnlonon «nicnm, fed bina femm« contlnente, apice d©.
hirceutem. Seminti funt triquetra , fariflime quadrangulariH la-
tere exUmo couvexo ,, rebquis concavia , utrinque acuta . colaris
plumbei. * I w i.
'AvBgfUev vero nomen vnrii fchoHai^ae. tran^feru^nt potius ad
fructuni afphodeli, ftiaxime C&ftoliafles theocriti et he&ychius
cjuod ita expUc^ndwm arbitror, ut , cum fpica plantae florefcens
eo nomine veniret (§; io3.), fuperefle etjam fructefcenti debuerii
id nomen.
' X07.
Per Germani^ afphodeli has fpecies fponte non provenire au.
tumarunt fcriptores feculi decimi fexti, «pii prfmi vetemm plantas
cum natura ipta comparare fiudebant 40). Haberi autem a vuljaribus
jharmacopolis ABrTHEnicuMZrf7/Vz/?rttOTpro eo, queriturvALEnius
coRDu^, iicut fupramonui (§. io3.). Nuperi vero botanici omnino
alphodelum ramofum' fponte nafcentem inter Germaniae limites per'
Camioh"am4«), Bavariam, ad Tubingam invener^nt 4»). MuItoVero
frequehtius provenit in Hifpania 43) , ubi integra pratorum iuffera
eo confita apparent, m Galloprovincia , Gallia orientali. ItalS et
_ Graecia. '
-; «
In locls vero depreCfis, nratis floridis et graminofis, cnm felino
ineliloto aliisque id genus plantis pratenfibus crefcere conflat. Hinc
«ctt<PoSiKov Tev vft^ yeis dicit theocritus^): hinc quoque prala
Hilpanica, ultra Leucadicam. rupem*, afphodelo abundantia ubi
mane« mortuorum vagari veterescredebaiit, he,i*metc euripohhels vo-
■ " . - K 2 -
-40) Hillor. /lirp. pernpt. 11, lib. 11. c. 9. p. mj.
41) scofoi.i flor. Camiol. tom. II. n. 413.
43) HOFMANH. Oor. GemMn. p. lao..
43) ci.tT». rar. plant. biilor. libTlL c. Zq. p. »96.
44) W- XXVI. 4.
y
Digitized iDy
Google
parunt45). Notant enlm fcholiartdjfe fere. omries, oeV^oJfX^v / Vf dT«j^
c^vrovw pronunciatiiti»^ ipram plmtami.iBvVipoliAoV vero #{um«^ le^
€tum y- prata feu loca iiKUcare , qaibus ea plan^a provemat 4^ )•
io8. •
Vt ai^tem I^tius diluci^^iusqne paDent., qualia fuerintrprata* afpho>
flelo confitay quae homeau^ ^ Atiip coUocavit, prilTfum QbCenr^
mus, plantae hujiu3 tum fructu3^, tum vera moxime t^ber^ radici**
bus adhaereiitia antiquiflimis Graecis cibos praebuifle fvMi[n£(iii906,
Priusquam enim Pelasgus docuiflet Arcades glandibus quehcus efcidi
vefci, vitam iili protrahere debebaut radicibus et herbis47), Haec
itaque tubera^ ub^rrime vel imiradici adhaerentia (§. 97.) maxime
eligebant» HiucHEsi.oDus, frugalitatem <:p^iimendans , &jx:;l£(mft;
N^i0#i wi irc^aif, ow ifKiov fiiAiw ifMvrofff
pvf 0999 h iJL<th»X9 T9 Hfff cc^cpoiifka^ fjtiy cma^m
Kfu\^«wrFr yeif ^ei>^/ &fo) filov cifSfoiTraic^ 4«^.
Bene explicat eos verfus PLuxARCHuSy ubi ay^fxov et aiiyj/ov vocat
arphodelum^ quo epimenides ipfe viram prqtraxerit 49). pttha-
6OR AM quoque hoc cibo dhl/Acp et afphoddo et Epalvaafura fuifle te-
^ itatur p o R p M Y R i u s *)* Carpit vero eos p l i n i us ^ qui alimon plan^
tam eamdem crediderint ac afjphodelum , efle enim fuO nomine ali*-
mon, longeque differre id ab afpfaodelo 50), 'glycyrrhizam: no-
ftram ^labram saiteia efle hanc alimon^ sax^masxus Cufpicatur ^X
h%ih foiUv^t 4^^g0^| dtpXtt. u^ftittw^ *
46) HE8YCH. coh ^9^. «^ sosTATfl. ad OdylT. A* SjZ* p' 1S8' --' scrio. tom* L p«S6kP
— SchoL LOciAM.. Meaipp. p. i3. ed. Graev*
47) PAC8AN. Kl^. VUI. c. r. p. 349^
48) Op. et dies, V/ 40. C •
49) Conviv* feptcm fapteiit. p/ tSy* ^ CF. pl iTa de legib. lib.IU. p. 429. ed. BalB»
1534*
*) De vir* Pytliagor. p. %^. 196- (ed. Ho{[l<n. 8* CMabn r655.) a
50) pL/N. lib. XXH. c. aa* • •
5f ) Plia. exercic. p. i^. ^
Digitized by
Google
• fe ASPHOliEtlS. »77
E&uidem vero fafteor / plure^ a yeierftm dxifxov^ com-
prehenras plantas mihi videri , quae ad famem depelletidam luiBciant.
Et n^^ftram iUiqiie eo mmune inlignitam fuiile a^bitror, ^t glyc)Tiiii^
zam et malyam- Quod egregie probalur porphyi^ii fupra adlato lo-
co , ijuem totum liic ^ponqre liceat: *A^ifA0i$ J^f^rc }(^ .ecSl-^ei^
Ku^ocfdein 1 K^ «V^eJf A«v dyBffiKmv , ngfj fMKocxv^^ 0v}ia)V , kW «A(p<-
fw H^ jc$tt£b»xt ^ e^c^^^ttW) t' fli^l^ wr'^ 4t^, . iicirtix i ^oo^W Mnivfoc
f4€^trf dviigviv 'TfAffrrm. ( f
,W ;
; . 5apoi;6ij>.?(ero gIan.<KiTm rxrdiqi, ^^n^f^? ^ffl^HP* i pWr.Cfii^fie,runt,
etD9»0ff4if4r&^t,pjuusiu^<,^p%g^^©^os9^^
amatiHfcriiluw et^df^^i^g^efftj.fi^ itaque neqnftqu?iiji.,pal^a* Uwcl^a-
tiM^ Tufa Te^^pr toberfl^^ oum ficobw f toftaque cisnex>bjU6 e^,f4nb^rri-
lymm at ^ulciilfimmi^jpr^^? cibuw teftantur x^SRjf)"»^^^^'^^® ^^
iri,iNirUS.,^iiiin,ipfi^ fofnin^.c^fiprib^ito .tpi^sif Adfi^ti^
IIO.
Barbari itaque, qui at3rc%de>#r tjraeciam babitabant, gratiffimis
hh tuberibns nec^^mojrtuonmi iii^ie^ carefd polfe aiitdinftbaiit , cum-
queif erretur , Hifpaiiiaaii:, ^qtiad^ ibaties pciit dntQitecist etsipeTtt > hoc •cf^
bo prgepiwus idtmndare ^ drta; eflge td^ditic^i det^^dk >Aj|^^ipdeU{ .miHa^-
de occurrentibus videtur.
Hb 'aooedSt mo^ axuiquonun GMfi^oram> J»a9i[)ibush^4ftcare ac
fervare ciborum portionem. Quicquid enim rh vWftgrvdiJ^^ -feti epu-
lis exequias comitantibus , caderet in terram, mortiiis facTulW 'h^fe-
batur 52). Hinc afphodelo noftro fepulcra conferebftmih* ciah aliis ilo-
^^W^J^Sk^-^P*^ ex epijff^mmsi^^invjar% qudd £V«T-ftT« i usr^)
■ " '\ ■iv .■■■ : ■ Ji
^2) ECRrMfi. dpU({ ATtfEN. lit. X. p. 4^/. p t
5S) EUSTATA. I. c. — Floriini et plajitaru^ lepulait v«tetum eoroparitiuiii tartimoijM- vid.
ap. 80PH0CL. EJefttr* v. SaS. — EUfiipiD^ tlectr*^ v. 896. — suid* tom. III. p. 097.
— ARTSMiDOA« onirocrit. lib# L t, 79. -' . . - ^ j
■'Digitized
brGoogle
Viget ^utem is 'm6s et apud ndfirortiitt t6Yrt])otuih biitbahifi' tratibl
nes , qiu arbores, fruCLibus grtitis j^radditas , aliasqu^ eTculetitas hl&h-
tas in lefmlcrls mortuorum plantaut , Crataerae reb'giofafe efTermi-
lialiae,apud^;Otat]feitios , ae Atiataft>jiiad dSgi)fatlte apud iltivii Senegat
accplas' exertf^^o ^^, ^ ^ *— vy > ^ - ^ V ;
1-^- . .;- ■- V ;,''"i:^ -^- < ■>■>■>. '..^ • ^ ,; .> , -r . ,:^ .>
V /.^«no^tiam^Foferpinae tt^r^^ AfpUo*
delum noftrura Rbodii 55). . .
' '^fJ Of6'feat|id^(^hi arbittbr i^Ationem *I]ph6deluYn ante portafe villkvum
fatum f eirieditJtAi putattim fuiflfe' conftra. Vertefidoriiln noxa^s^). Medi-
cus pra^erea^^ehte^iriRis, ob ifcaleftpienteih vim,^rafed?eabdtur ad-
verfus venehat^* yiiWe^a , i^upthra^raforuirt etcbntufa ihenibra, con-
vulfiones et dcildrfes; '6iere quoque menllrubtum ctirfuiii et urittam'
credebatur ^r).^*€lbhtt-a alopeciarrt cbmmendaht vAvtLvs Aegihetas»)
et AETIU8 59), contra fuum yanos^'tdo)^09 pEMOcitTfvi ^ftxcm
et FLOaENTINUS^°).
r
. ' ., - f Jf^- - ^ ^ ^ ... , . ^, ' ^
Alienum denique alj hoc afphodeli genere |iuto gaee n i afpho-I
deliim efle. i^dtcem^ enim babet fcillaauljmiUimaiir et forma et ma-
gtiitudine ^),'>i[uod, (^ini^de iioihi faGGictilata radicadieiaiof^ popit,'
S^^^laf^T^n. de plantU eCkitleiit. oo6Ma." ailJitj H. 4$, '^ MdtnrdeVAcHd^dettc&nc. k
,> PfMifll, «in. 17.61. p.aiS. ^...^, I ^^ ^
^•55^ *'iitD. tom. I. p. 364. • c.,j f., y^ , , ;,. ^ ^^.. , j , ^ V
XXJ. ^c. ac>5. f. 435. c. — 0BAAPXo2f iimpl. c. aaif t.n5i. b. — ATi^^Br2#lib. Iv.
fen 6. tr. 3. p. i33. : ] ^ T .
58) Lib. VII. p. 23a.
59) Tetr. I. ferm. I. col. i5. ' r ,,
60) Ocbpon. lib. XIX. c. 6\ /. p. laijf. ria**'
Cr ; De aJIinomor. facult. llb. II. p. 555. . ■ j u ■ .
Digitized by
Google ._
DB ASPHODBIilS. ^g
lOiiMtt^rpltt^a» «fle iit*to»t..^ili qmfpxe fa^oris
acrimonia praeditum eum bulbum amittere eam^ dum coctus fue-
rit et arte paratus. Expertum praeterea fe efle fatetur, quod rulti-
€i, fame gralFante , his bulbis vitam protraxerint. Siiuiles quoque
facultates medicas ac fcillae tribuit huic bulbo ^^).
Hunc GALBNi afphodelum dodonaeus iam cognovit ^3),
fcLiTsitrs vero aono i6o3 e pyrenaels alpibus acceptum, extoiina-
tuynque ornituogali pyrenaici nomine raeiito iafignivit ^4),
quod nomen fervavSt etiam x- 1 n n a je u s.
T ' "^ ^' * ; .*. t
f.'4) Repeiit ea OBrxBAsityi lib. U. c. it. f. i8. t.
63) Hillor. Hirp. pempt. U. lib.U. c. ii. p. ao8*
64) Append. oltera 4d hijftor. plant. p. i58. « ej. Ciir. pofler. p. ^of
» -j
J .ri
.Mf '.', .:
■ • " - c = ■ • ; , ^
y
.r.:i ■■!>- -^i-.i '• . jj, ,
f- 'tTJ
•. *
, 't:-
; "■
rr ■'• . ,
, .* i
.()•:;)
. "i^
- '-.^^
? ■
''
' )
1 .
> . ; f ' 1 1 ' . ^: I u ' >J O J <; O I ♦ r .
r
i-
Digitized by
Google
■i .j . ' i>
! '.--rr . ^^•'-^■^.
^OJi '1 ,' ' ' . '. . ' ij T . 1 '- .t ' " .»•:
Ji'
1 . ;
'». K
• ^.t
■ *'^!
'* ' •■ '.
*
> >
ji; .
• • 1
c ..'
^ - a
C;*
' y
Tl / i<
' -,,
. . ' . j
. ji n
i -
C A P U T VL
D E C A N C A M O.
ii3.
Qui nxoscoAini 6t plini o feculo XVI. lucem foeneraM fatage-
renty hanc arboris cUiusdam lacrimam modo pro hac modo pro ilbi
venditarunt gummium fpecie :^negue tamen arbitror prius potuifle
veram gummis eius naturam iuveitigari, quam /implicia, quae felix
Arabia profert, curioiius explorata ^erint. Contigit id tandem noftris
temporibus, FoaeKALEi maxime (iudio , licet plurima etiamnum fu-
perUnti amplius a pofteris atque uberius iUuitranda.
ii4-
Nomen autem ipfum, Cancamum, KelyKaixcy^ Graecae potius
quam barbarae originis effe videtur, quum a KuyKcuvetv combureres
^xjKois HotyKeims apud homerum obviis, derivandum efle videatur.
Suffunenti enimgenus £\iit KccyKU/Aov t Graecis Alexandriam et Aegjr-
ptum habitantibus praeprimis gratam et acceptum *). Transeamus
autem protinus ad ipfam nioscoaipis, primi, qui gummin illam
cogiiovit , defcriptionem.
I ) Cr. Hssrcn. Yol. n. col. 96.
Digitized by
Google
EnitaqneDipscoBiDis Yma; KtiYmuof ^c^^gvpv h^^A^lisKoZ
ruf • v7So»MmlQ>v9A il v^ ra liAU.rM fmm «ikiWW k^ ^nJfCMWi A<ldit deia-
de corpora obela emaclandi vim habi^e, fi ternAm obolorum ponde-
re ex aciuaamaceto mulfo plufculos dies «bibatur. ©ari %t lienofis,
comitialibus ej fulpiriofis, Menfes ex aci^ mul|a^ projiceire ; oculwum
cicatrices confeftim exterere ethebetueu^ eorum pie^eri. vino dilui-
tum Quin et adverfus gingivas humore ^n^gnantes {/uwiiw ^SKm)
et ad dentium jdolores «eire^ ii qmd auudy efiiCMe 2).
fi6.
EtPZitKitJd cancamutti/drotnatkficcenfet, ^iieex confiniis ec^
fiae cimiamomique perNabataeos Trogl^Ttas ifiyehantov J). Et p ai» c*>
1.US AEGiNKTA, Alexandriao ar.tem^Kercen8^ ^r-epetk.dejCMVMe^ti*»
<]iiae D 1 osc o a i d«: s praeceperat 4). h k s ycsh i u s deoique ^W 'falrf|
«17.
Haec vef o fiint teliimoi^a fete omnia , /quae de fufiimentdrtttft m
geneiteapud Graecos occarrunt* Narm^pie GAt^Ni ipikid^ue aOeda-
ruih xocyweiidv, cum kerba fif, iradice oelebr&taj hiic haudqukqaam
pertiwere , quivis fatebitur ^). Hinc itaque omniaia eSici poffe videtur,
veteres Oraecos latuiffe eam ^Mtoin , neque prina annotuSIe, quam
Ptolemaeorum commei^um infignem ifomatum fcopianl ex Orientd
iitvexiffe t. JDifferemia «tu^m ^ , ^uae 'collatisf, h £s t c h i i verbis Ctirii
DioscoRiDis defcrip tione elucere videtur , cfum alter ihdlca^ , aiTrf
Arabicae perhibeat arboris effe lacrimam, poffea exponemus. lam ve-
xo videamus j quaenam faerit Arabum de cancamo lententia*
^) DioscoRto* llb. I. c. aS. p. 19. .
5) PLixi. lib. Xn. c. 20.
4) »AULL. lib. Vn. p. aS^r . • . :!
5) U c.
S) &iLiif. de facult. liinplic. medlc. lib. VU. p. 87. «• OKlait. Hb. XV. f. 367. b.
^sT. tftr. L fenn. i. col, 31* -
L
Digitized by
Google
84 c A p u *. vi; •
SETc^scHAlivxiHV'S% 'Dfchaldfcfcalis filius, iudae^s j' natioHe Balia-
renfis, qiii fe^cuto feptiftio ltemt,^pHrau* fu»«, qtA kdyHctfjiov Dixy-
6G ORlots explicar^ fibi ftimerec. E/fe i<J In^cam^ arboris Indicae la-
crimad, perhifcuit7). RHAzjuf ipf® vero cadere eam gummin e^t
coelo in ratiids arboris At O^bera (sorbi domejiicae) maxime
freqiientis pVd|)e ab lirbe <$v;^/«) iiixta mare perficura credit. Ob-
farudfidifes dim guttirij^ itrferate. . .' " ; . ^ ^ '
• \
Alius auctor/ 'zhak ebn ^mram, incertae aetatis, quem se-
HAPiON vhiqx^ adlegat, manifefto confundif fMeToav/Lcdv cum lacca
Arabiim. £^ eniiM;'reto rubeam, lignisffUbtillbus adhaerentem , fa-
poris4)0iH (qaemineque vero cancamotribuit pio9coRiiyE&, n€K
(IMiB^inJACOt^noItnideprehendimas). Ferrieam exArmenia (quodite^
filliqi i^ieoum planb ab utraque gummiam fpecie) , ^qua coctum prae-
bere pigro^ntum, nomine Ae/Twe^ renditum 9)/ Quae ▼eto omnia
quam erronea llnt, poftea latius patebit.
-^^ J^fym #il^rs?^jt4?f?^o{* ?P>,a«ctot0fifcf Aif ab^rich^, qu^ gali>
^ u J44 ^it^p^etatpsr i^^ti^ , ex; quo f a u i^il i yerba oum adduafit, k b^a s -
f^Ayo,L,At V/} jspind^iiunCJLTABARiiCH cumiPA'u][^jLO habet^ Id quod
ratioae c^ere miJbi quid^A vide«iir.' .Et(^nim exftitit omnino tjab^B^i
quj^damy natione iND.us, quii^t OA&jENUfi arabicei^iterpretatu^fuit,
et fua etiam.comme^tariUiJiaJiu^em edi^t^ nom^^ freq^enter obvia
fjt apud avAZBUM et apudlSBKAPiojfW». Quo vero.teippqife ilje yi-
a^^, iio^4^inpoi)iut*^).
7) BflA2. contin. lit. XXni. c. 701. f. ^b;.- b.
S) Siraf juhb fita eft in provincra Laziflaxi per/ici reeni. Eaiponiud auicni fu it r.eWhetrt^
rmxm aA iecukm ttCriue «lecjiiium. (trRENGBL*! Gefdr- der gcogtSf T». Eatdetk. S.
9) SBSAriaj^ fiinplk. aggreg. c- 181- £148.«. ,^ »
«0) Ib. ,
^ii>Kx4men om«. fimplic^^ 4<>^ (g/Luga. 155;.) ' ■. • • . .*
ia> BALLSB^ biblioik sMd. praoc. fol I. p. 2(63 t &
Digitized by
Google
AY^CENKA d^niqtie primtim , de (^ /aecaptBedpiens^ ea re-
petit, quaoPAULLus de xreyx^i^do docuerat. Elle, qui^mdem krbi-
ifej;ituracU.^£= C/^rijAe^(fuccinum), fed omnino Uttiimque di£^
ferre »3). Deinde aliud dercribit fimplex remedium nomlti^ A^^
Kankehar^ pro quo legendum arbitror pl^JU5 Kankeham (hz^a-^
/^or) '4). Id elTe ^♦jo gummin virofi guftus, ^uae (ufj^^ Jk.Oj'0^) ex
refgionibus Arabiae ^5 ) advehatur : varios haberV eam pro {••i/^yJ^ San-
daracha, (fiverrara tamen efle: fuffumigari e4^ It\rpce et myrrjia*
Quae quidem luculenter oftendunt, avicennae laccam, quamvis
alio loco defcriptami eamdem tamen ab eo haberi^acx^yie^^^y dxo-
SCORIOIS*
'' •• ' . ' ' ".'1
120. * ' ^
Taceam abfonam plane matthaei syi.vatici* expoCtio-
nem^^), qui fub voce aecaha, /7«c//£(/iz^ habet laccam, arboris'
giH^min ultr^marinae, qua panni tingantur. 'Novus^ehimvpatet ipfius^
error^ xniCHii^iL^ Unctoridm, xopA%ijy Graecorum^ cum^ laccacom*'
mutantis. . i ^ . > j ^^
.- r - •-'. ..- M . .- ' •'■:■" - ''
i3) Ctnon, lib. H. tr. a. p. 199. ' . ,. , .
14) Ih. p. 347. Iiivenir« eum iocum neqoiit «ALMAftTVff» qtliim interpretAtione latina>
quae Kcikhen babet , feductus , alibi eutn auaereret. Miror autem, sCALiOfiiiUM, yi-
rum doctlQimun;, (ad OARcrAM a cilu6to editum, p. 24^) verba AVicjiMNAB ita
^tare, qua£L , ^Mft,j|Aiy^:tw fJ^JC /tfrh^fig clUAif dam /fimmift dixerit , adeoque emendarc
.^fuMX^^MA^ in 0<^Mk>m Q| (vXiv DiosconfDis reCi^at. Miroi', salmasium (horaon^m.
hyJL iat/. ji. i5o. ) vindicare eanfi ^^cu^en^ AviCENkfAi> cuitt* Iqcum t/imen qynqudaii «
introrpexerit , dum e paullo funlluKe verba , i*nmtifous^ a viCBMM^xf. cOntandit.
N^que ehim frtMy ^ego apud r AuLLuii/Jieqtie ^Aj^/MfV- apud avicemmam.
\5 ) Male itaque interpres vulgaris e regionibm Occidentit habet. Legit fozte pro ^^J^
i^^JbOf quod Occidentem exprimir. * ^ * « 1 V ^
■/'..' . . t . . ^ *
iG) Pandectar. c i3. f. 5. a. . ,
Digitized by
Google
84 c A p u r VI-''
Pr(aiu& aat«ii(ierev qftti nuperis* teniporiUus tUymficH^ oiosco-
Rli>f s lite ia^nirere -liltageret, ittit AKTOisFius m^sa brassavo-
Lu&^?.), qui'*ncc VffRAPiONis laccdniy nec Di<js-caKiDts canca-
ttiumnofri^am autfiiorumpoaas temponun laccam effey inde efficit^
quod pullo odore praedita fity neque luiFumigiis adliiberi pollit. Iii
eo vero filMt vir doCtus mihi videtur , Quum nofiram laccam in gra-
^V> etodard praeRawtipraeditam eflfey et fcarlatino aut pairpifrBo
p0fle colore tinger^ Ia^S| certum Ct. Loqge alla prom|Br^, UcuxQet
argumenta > ijuibus ^ rfuantopere alienum d i o s c o b. i dW cancamum
«fi»fo-akcca(£h:r e^ucljpDi^ \ ^ '
Qui eum ISquebatur, p e tr. akdr. matthiol us , fatetur qui'
dem ^)^ lacca^ noftram et cancamum dioscohidis intereffe viromm
laporem , qvo vacet omnino lacca hoffra, Quunt tamen neque f a u l*
Lus, xte^zte SSRAP10N, exfcripto illo ioco DioscoktiDis^ (aporis
0am ^commemorem indolem^ fuppofititiu» matthiolo fUe Iocus^
^^ue ri R^wfMoies hr rp "^Mef exukre debere videtur. Quodfi vero
mQum.interponerezKdicimn licnerity nefcio fene, cur Ttxfiyy^nm^ay
€t tJTToiSeAj^Abrhabereoporteat illum locum, Etenim ad literam iwim
AViCENNxexpreffity quum fuo cancamo tribuit ^t)n\J S^J^=yjJa^
porem virofum, ideoque eadem etiam verba legiile avicbnkam in
luoDioscoRiDE opus cft. Quae cum ita fe babeant, matthiolus
videtur in Arabum abire fententiam^ qui cancomum diosco riims
prolaccahaberent. . ^
Difiicultateff autem , quas gignit m opimo, &eiie perfpexit x m a*
Tirs Lu^rTANus^9), primiis fer^ auctor y qui laecae mftoriam natu*
rdiem prioribtis meii«5iHu(traverit.i^pejifis yariorum iiuciprutn fen-
leridis^ mkxime imprbbat eps» qux laccam e!^^ credide^
173 &tiiL man, Cmpirc. p. 40^,
iS> Gomraent^ ur Diofcorid. lib. L c. ai^ p. ^,
r^) fiMnrAf.. ia DioCcoriiU lUbt. L c. a5» pr 44. (4« Argentr i554. )
Digitized by
Google
X> B e A V C ^A M o. ' , 85
rintpiUam :ei&m « rndisc ©rientaliy m regno Pegu jJroverarey hoo
vero Axabicae arboris; effe Iacrimain.T illam effe fonniMrmn: ia arbo-
ris ramis nidulamimn ftercusy hoc vero guimnin ex arbore exHaian-
tem. }{ino itaqa& efficity ^^km gummin effpffvibfut^endam, tteque
dubitaty BRissoTi lententiam projume ad vericatem accedere, qui,,
cunt in L.ufitania degens refin«lm.^niil|Le vi^iflet y. fu^un eomefle vete*
nip» qai^cwirvya fibi pe ' ] . ;. . i , .' ,
' • Qfuaevert^ fentfentia qtiamvfe<icynfifl»iAta fif st Cttifcrs^rop»ORo a
cosf A*o), mnho minus mihi rem ipfam tangeire videtun Namque
primum ac validifiinmm confra etim militat argumen«Um^ quod hy*
ifiirT/AEtft. Courharils qtrae refinain atiime largitur, nequaquam ia
Atabiay fed in Ameriea duitfteatmeridionali provenfat «). Aitemjip
vero argumentmn petendura mihi effevidetur exvfr^fi fapoiis defieM
ctu ii« anime refipav quam multoties mandere meminl. Color etiam
anim^e refinae longe dmert a colbre laccacy quam izhak ebn am-
R AM dercribijt,; cuique omninQ fimile pffe debnit Graecorum canca-'
mxun.i AniHie enim refiha pallide ilayet , lacqa fufco rubore tingi-
tur; Acc€(dit odpi^ifi null^ p^aijfiajjitji^a in gnime refinajj qualis in
cancaiho pi^a^^dicaturj. ..t^icj^ \\.^K^p ^}}^^ 4octiffimorum\yirorum te^
ftiino5fiis' fidciirtur feajq^^lpii^^ ea'
te-
qui-
Ke^u^infirniV^ potefi meteih opinionem, qt^idquid quartus
ftis, GAi(c*iA^ Ai! irRTii^y^^addtfx^Ht, ut! eabn^^fiahiliret.' Is q^
deul primum beneobfervat, ex ramis Ber (TiHAMNiIuiubae) arbo
ris,'^alB^in3rfglandis maghitudihem crefcat, in regnis Pegu et Ben-
galia cdU^Iaccam: carpit avicennam merito, qlipd culn ittyrtha
cortT^ifety a qua tamen odoris fiiavioris defectu dffferat. Deinde ad-
dit, magnopere^ascirrdffe, qui in Arabik aut ih 'Ai-itfiBnffr^rovenire
eam arWrem y atque vel melpiK vel fbtbi fpeei^^ prae fe ferre arbi-
^o) Arooiat. C. S. p. a5S. arf CLtt. exot.
ai) f isoH. biXl. nal. BrafiL p.^ ia3. (fol. Amif. i658.)
oai A^MBM. InA. lib. I. c. 8« p. i58. ad cLuSr^exot.
Digitized by
Google
iiiRti (u^lnt; T^itc afTentm fefdpuudnLiaori]miaiai;uii;fi.^ai aadiAe iai-f
beauc refinjmi^amdebi cam.ciEmcaino. [r>ri :>> - [•.. ;. ; LrA or; '
Neque tatmen credo / c a it tiit a 4i tefinram anime (blatri, <jilam ff¥-
M E l^ A E A Conrbaril la^^tar , eb noitijne comprehendiffe , ^ cjudm tria'
faciat feiils^ genera: j.-folvum, pelluoidum, quod fuccinurti criiduitV ^
referat; a. nigricans, velut taurinum gluten auSJc^Iopliomfrm; 5. pA^
lidum et reHnaceum. Omnia yero fuavem fpirare odorem. Noftrorum
anime ultimoigeneri tanti|fl>,j^n^r|iaiieAf:.j?tripra yero.videntui: ad refi-
na^n e^^wf vel Orientalei^ Y;^a<;ci4^pta)i$m referenda eflje. Oripntftlid
^nim aj: AM Y^ia>£ zeylikrUpff- ^) ,,^ccid^jxtalis ex a m yh jd 15 eUimife^
m ex/iillat H)*. ]V^il;:p prppitus ^t^ hanc gai^cijlb refin^^ quam^
kifeM/>72<> f«}f .^^/ vscaimj§^:a4. fifti^^ yetarmn apcQdeje,
1 laS.
Videor autem milil in Arabum'more, quo cancamuiii veterum
laccae fuae compon^re femper folerent, yeritatem perfpicere, Se-
qiienti auWm' m6do res fe haberfe videttiri ta!cpa Arabum^ i.' e. rha-
zis alioruihque, bmniho eft Cahiciamum. ]Nec|ue tkpieh eatkcca cilTfi
nofiraN coinmutart debet. Ula eniW adlltoVi' iharis^ pbrfici, in provin-
cia Lariftan occurrebat, haec in Bengalia provenit: illa virofuni liabe-
batguftum, haec nequaquam eo praedita efle mihi quiderii videtur:
illa myrrhae limilis, haec nuUo modo cum myrrha componi poteft:
illj^ in.arbore! forbo fimiU reperiebatur, baec vel in Kji^i^ ^^pluiul^a ,
vel iu Ri cu religip/a^ quibus nulla eft cum forl^^Q fimilit^d^pl- ^^
Recentk>nim autf^m laccam , cuius naturalen^ hifif^riam x.^,aa i u s -
egregie adumbravijt ^5)^ prima fere vefligia ,in ^z^ a^i , Aiprami filiiy
fragmentis apud ^5Ra.pipnem exiftimo deprejhendi. Jlle. eniiy^ i^o-,
dum, :^^<tii>gendi pannps et lanas , coiti;nemor{U,- qixodL nequaquam .
Vie Qanc^paut; 4cl^cca»5Ln A,^is v^lere potpfu . .^^u, J ^
%
a?) «CT/. lardcul. obferv. bot. IV. p. a5. .; .^i ^
%4) MAKcr^iiAv. Lill. ntt. BraGL p. 98. (Fol. Arnli i6.\i^.) 1 .
:i5)Philof. iranfkct. vol. T.XXI. Y. 1781., p. 3;4.— 582. - . 1 .. . ,
Digitized by
Google
D ft C A N C A M O. ^ »7
(fybttctp yer0 :fox^facaae^ ivel orientalis, ^odyis 4?fignat pig-
snentum ^^^), vel graeca rubrum miemvis aut purpureum defignat co-
lorem. Siquidem conftat, >6aA%nf nomen , eoc quo deinde AatK%>fv mu-
^a^tum St^S^ ^Ki^M^si vs arb^ri^^ar ^7), non folura Tfp^Ciocs n eiio^ ^^),
fed KOKiUYov ; quodt^is j^^ f 9.) ^ ^orw/^v maxime oivBo(pifov ^^ )y quin
^AS/^^v^ /k^ tmQlari^m}^) fi^niiicaire. Hinc,eitiam imdecinio feculo n a-
vii^Es^^^Mcwi^iij^is.^^fe^V^^
€oIqr(^\nr^eJ]e guf/is/lf2,cca}^). /^il^l j.,mqpe^irun>^J(i et cancanuim,
ob p^iip^re^m cQlQre^n , vel feriores Graeci vel Arabea, laccae nomX-
^e iii^gnivgrjnt; nij^lmirum, li , ciqn vera pri.mi^n^ ex Ind^a lacca acl-
yecja fui^t, eoji^^cancamo obiter compoii|.am pro eodem habuerint,
utramque fubrtantiam eo^em nonyne appellaiites.
-"jf.T^^ ,Tnciir. '':.»l'>ib yi;.:; .. .■: .*^^^.7*' /^'i« :.fMS": r ;. <.-: • . .", ( •
-! I. .Ia|BiirMO!iikaure an^e^unus v^^id desiism fberit coi^omnu^i, P.^^
Tero nobis ad cognofcendum icl, funt fequentia;'' .
->4j*jT%7i©t|i(|^srigfryii^£fguih<s^i^ Yetcres
•ad;fufil*mJgia:^I^ftl»).r-:n. d;:.-... '■m\'':, ..«{. i- H:. , ,^ - .
- ^lA^Drl ^*^^^^^^ fui/Te Golons/ciim ArMj^ tatiCci^ riBitrine li
mficmvermug. 11 8.}- . >* ,»^ ^ *
3. Myrrhae fimile fuit (§. ii5.). ..^ ,y
4. Ex arbore ftillat arabica , cjppiola praecipue ad oras finus per-
fici(§. n5.) ^ ., / ,
AjS) Peri^9^ j^njnmp t^\J * \JlS pigmenium ouodvis diatur. Hinc in iiSu uiuir iroittA
«7) Plin. exercit. pr Sio.- -^.'^l I «' i i
28) Scbol. sopkocL. Anttgon. v. 20. -* Schol. nicanoiI. arexiplianii. "^jZ
if)) ftTAABO lib^ XI. p. 802. Cf. suiD. tom. 111. p. aft«? vfjc,iWpJtt|^P //h «ct : ^
3o> HBStCH. Volr n. -Col. tZo^
3i ) Schol. NtcAiTDR. •^^""^ •' ^^" I rtiT ^ihili ■rHrT" rof|uitur^ r(UOTuil» ak^-
rum gemis, anchusam noarain, Hidfcliaaes H»\xf* ^^^^^- (^f* S* i^o. )
5a) Ad U^ ChroDv ll^ 6« ckante c»i.sio ia hMxobottf voL U. p. loav
Digitized by
Google
88 * C' A p u T r ji a ,
5. Arbol' illi forbum domellicam rjeferre dicitar (§. 1 18.>
6. Oummi$^e$Eii mtQ&tDe JBdHnisii^flaciraiiio^^etiir.^^^
E qmbtis «fficio , cancamum d i o s c o* id x d iHhil a^riddle^ifMsk
gumnun exAMTRiDis quibuidlmi fpecilBblia , {ii^a«ibrtim ex A^ yi^ i^ e
Katafet Ka/al)p6nsiilLEi 33) promatumtetou Iftriique ¥ero fpeci^
adeo funilis fibi, uty^ii vere dXftocta fijE ^ . liefi iie^' hoiidmh conftet
Copiofe inv^riitiirliaec arJ>or inregione Aitabiate^ Abu-Aiifch dicta.
Procera dft» ligno albo Vdl rubrbi foliis ternat6-piiihatis, ^i^bfe fer-
i^atis , quae omnino forbi quamdam fpeciem prae fe ferui^t.^ 'iftacCas
«tiam fert forbis iimiles , tC quibiis 'balfamum Itmat fafagr anfifJStn ^iW^-
Arbor myTrham ferens Afiic arbori Iimilis .eit. '^* '^ -" - ! *
Quovis anno menfibus pluviofis*^intumefcere dicitur arbor, prae^
cnansqu^ evadere pi^^ere rubfb JBsmgranti^ 4^uo ab^^
Q)ergerevel lavare folelit. f N ^ x^.j b;. J ^o . m -
Lignum]U£al.magiia cominerbiorum pans <e{l, etmA(Qgprptmitraiis*
f ertur , ubi vafa hydrophora fictilia huius fumo. ilhprai^gpitMStir!» :tl)t gur
ftum contrahantl^uiqgenti expedituip. Oummis huius ar^ops alvum
dudt, adeoqueobefbs «niaciiit, xnenfbuaprolicit.^oblirhctidAtil vifce-
rum abdominalium referat Gancamum itaqOe iSios^cbiiiDVa effb
videtur. * : ^ = '-
- . - ■ -jjjA- - v -V.- .... ,^
Elemi autem , ex eiusdem arboris ;alia quadam ^et iU^ericWk^ ib^^
4iQi^ %)Q<fie,) AM YAiDB ^/e/n</<?r/z> iTtillans^ parunji^ cli£Fert r yerp caii-
eaHMrt iUt^oAacfAJ? ortmi^ ighofcef e poflh/Vti^u^
. Alia4eiKimhfpecies,^HvniA^^/^^^*^^ priefitale d^mi profe-
rens^ eaforteefi, quam ^b#yx)hi^vs indicum vocavit ie^ryiiii/u«y (§•
ii6. 117« )• ^ - .
Digitized by
Googk ♦'-'S
8^
mj^a^^j ^ i
C A P U T VIL
D E M r R O B A L A N I S.
lAv^9^osXuvos Grnecoriim. t^4}ii0cvci {4V(^^^
. J}{i^ Been^ {\^)Arnbum.
^— k>jiS^6M'A^doekkidkinenfisiiOvt:£'t^^
HYPERANTHERA ^<?7'<9g/7/Za FOIS^SKaX*.
iiYVBK AKTHEKxJemidecandra vahl.
GYMNOCLADUS ar abl-da ^l^AMAKK.
.^ •.'''. j ' <• ' . ' ' . '••i3o. • ' ' -^ ■'■■•'' "'^' ''^
Plurlmum iriterelTe inter eos fructus , quos <5raeci ixv^o^uKoivcve, ap.1*
pellarunty eosque, qiiibus Arabes id nomen impertierunt, iamclu-
dum, tum a mat^haeo sylvatico^), tum a vai.erio^cordo*)
animadverfum eTt^ Neque tamenad^himc ufqtuBf diem diferte ubeni-
u) Pflndectar. c. 548. f. i3a. a.
a) Annout. in DxdscoAio. Ub. IV. c. 160. p. 74.
M
Digitized by
Googk
meqxLe niurtratum eft ulmmquegenus. Utmam meis kaque^ fiudiis sii-
quia lucis tam diiHcili planiarum geoeri faeoer»i pojQTet!
^ i3i» j .
Ordlar a fructu , cuius plurima mentio apud antiquos y. a rn e o-
PHRASTi inde temporibus , fit. Transfcribam autem ipfius verba^
quae deinde amplius exponam. 'RciKotvo^ , inquit , rxfl fi^y Tffv cr^ci--
'tjyo^lccv ohri tcXj Ko^ncv (pvX^ov ii otvr^ ifUfocTfkiivtov rS T?f fi^^lvn^ i
TfKviv yi^ojMffKi^fov. E^} Si ro iivi^ov oiTfo&Sh ia^v nm evfjiir/tdi^ , ov» ec^pvh
( ev^vhj ie^ ecJkoc Tra^^^^otfi^vov* Tdo.Koci^op ae rols Kehv^ea^t XfZvrocf
^l fAvfe^^cif Koylocvre^' t-voi^fe^ ycff n exet' riv ie KUgTTov o^x^elov. 'E^) ie
rc fAfyid» Kfl TV .^^^ 7:o^ocnhn<rw rS rriff Kec^nci^to^' ^^v ie ?<r%u-
fovy KSH «^ ^Afl« re Xfw;/.<«y hs^ w rocs vocvTrrjyiocs. L e. Glans a
fructu nomen accepit, Folium fimile atque myrto i magis ^vero
oblongum. Arbor ael na^as^dtirata y^' et magna,ni)erum non
recta 3 feet contorta. Fructus putamine contufo unguentarii uth
foletUT efi enim boni odoris. Sed frucCus ipfe ( ad hocj inutiHs^
magnitudine mfuque capparis proximus. Materies ^valida^ ef
tam ad alia quam ad navigia percommodq. 3), '
Alio vero eti^ loco praedicat unguenta ex glande Aegyptias
atque Syrica confecta , quae Qnov^oc nominat, putamina enim fructu»
odorata reddere olea , iaquae cooiiiciaatur. Jdc^^i^.ole^m, (jU^^it J^^to*
v^tirofif % lio kW nvfovfAevov^ uocht*ioc diTocdes • maxime durahile, et,
igne adflaturii , rninime offeiifum^)^
AtiteTHfioi^HK ASTusi nullum memini auctorem hunc fnicfuHti
^ommegy>rare, qui Alexandri tandem expeditionibus in Graeciam
advectus AiiiTe; videtun lure itaque fuo dixit de myrobalano m A>|(e^
f1IAX;i$5):
Quod nec P7rgiliusjt n^ei ct^nfine 4Cxit Home^mjt , , • \
; hQC exurhguento confi^t^^d^ ft^fax^^ . . r" !
S) &tt. plant. lib^ IV. i. i. p. 26^ ecf. SoJ*
4) TiizapRnAST. <!e^odoribu», p. ^4- f<i- ed. Hekffi
5> lifc. XIV. 57 -
Digitized by
Google
Ol) fyjlabarum fereomnium, quae^hanc vocera coiifiruunt, brevita*
tem,. poetas noapotuilTeillama^hibepe, p^ la cbkba addit.
Solet f|tndem^ addtuu locus de myrobalanis pritnus ex ajiisto-
TELE ^), fed alibi iam probafle mihi videor, vTfcBohifxalop eflfe, multo-
que iuuiorem eum librum r). Auctor ille, more aristotjelis, cuius
tamen dicendi gemis omnino imitari nequit, exponit dulcem mjrpba-
lahorum faporem , qui poftmodum au/terus evadat etaroarus, ex ra-
ritate frondium arboris , quae a calore dilatatae atque diductae a fri-
gore deinde contrahantur et ilringautur^ ut dulcis iructuUro fapor in
^ufierum abeat et acerbumu
Quam DJOscoRiDES nobis reliqiut>,mjTobalani defcriptLo ex
tbto quidem congrui?; cuo^ THEOPHJi/^ys^i liiftorja, neque, ta,raeii
cliflere^itiis vacat. Nafci arbprem in Aetliiopia , Aegypto et Arabia et
ad Peiram in ludaeae confiniis,.fpeciein aiuem^ivfici/c, i. e. tamaricis^
prae fe feijie. Fructuiu fimilem e%^aYelIani3 aut dactylis^ eumque
ceteris praertare, qui Caiididn^ llt ac r^cens et %\i^iiSk^osx cuius q.ox^
tex facile tecedat; Interioremfructus /partem, vefut amygdala amara^
tritam humorem praebere; quo unguentarii ad iinguenta pretiofa
x:onficienda utantur 8). Confidera»dum hic quidem venit, diosco- "
RiDEM coraponere hanc airborem cum tamarice, quod alienum omni-
Jto ttima THEOPHnXS Ti defcfiptiojie , tum ab ipfa veritat^^ quum
ii^frrti potiu» foKa referre videatiir. Mendofus; itaqoe texims oro-
sooatnisi atque pTo* /bwf/>eif^, jict^lwjf legendom Me^credibil^elr,
qiiarawi» OR«»ASius ipfe, jN^aoifotipto hoc feKx>^ 1^^/«^ l^gerkJ>
Deinde otJam discrepat a theophrasto, quod interiorem fructus
partem tritam oleum unguentcirium exhibere conteudat, quum rflBO-
PHRASTUS potius putaminc contufo odoratum reddi illud oleum do-
ceat, ficut et recentiora id prbbant experimenta. Oleum enimipfum
pdore expers, putaminibus fructus contufls additis, fr^^grans evadit.
M 2 .
c > '-'■'..
4i) Do pUntit» Ub. H. c. lo. p. 1071.
7) Gefcb. der Armeyk. Tk L S. 336.
.8) Ub. IV. c. 160. p. 304. Cf. ILb. I. c. 148. p. 7^
9) Lib. XI. f. 19«- bv
Digitized by
Google
X
. 9
i
f
.4
^. o A p v r vw.
,..'■. V-. '". ^ . . '1:54*^, .•■•- - ^ ' .- ^ '. w ;o
et p E RSii locus .^®) inde ni^clarap poflif: , et medicr fruotum^ taRqtiam
alvum dut^entem et vomitum cienrem , et adftringentem adbiberent ").
Neque tameii derunfi .jpiura^ Romanorum auctorum Ibca, ubi iQOge*
aliumfruCtumy 4^Qtylos nemper ep noTOihe.inri^|i^j;um faipPe patj^.
PL i Nru5 (;p^^ myrob.^ani ;fap;nij>^^^^^
d^rri mpdQ aercrfl^ij; aq t if ic. o p h k a s t ij s et* d i o, $»to jH »*ijt^^^pf^^pt€j:
folia , fluaie' jQui]^ jpeirotpom toliis con^prarat , ' ij^uo^l' a ,Y,ent^te ft^i|xju)j,p^
reGemt. OptimEim glahdem feffePetfaeam,,nigro cortjce, pucl^p cait-
dido : praBterea' crefcere in Aethiopia, Arabia' ac SyriaVTDehe qno-
que addit , cortices tantum- ab ui}||Si^ntariis premi ,; a medicis^ uucleos,-
tund^ntes. affufar^ijllatimagua."3- U^ enim plinius ferenusquam
«bi^ifift*fal^'fd#, ifa[er Ibco Hdbet '£tvttmn uaX-
%ae^^tike;''citii^jt^^^ rta etfkm cE^tis^^^x W^miais urt-
l ■ . guinittmr para^kJicitV i^(io fxvgo0Ji£K(^^^ iSimui plahe mi^-
; '
Sblus fere G^^AjfcEirui8T*cum ifev qni iplUia Verba transfcripCemn^
jirirttn^km^fen^Kyfftlbqu^a^ lutuim. Bi»iMv0if /titr^npiieifv «idTBhi*ek£mrbiPd^
)^cifu^^^wi'j£ Qi^lidt^ 'f o^idifceilQi;iReU<{]^ dama^^
Cum tu maxiUtJ balanfif,um Maufap^ pcciii'-
■ .i». ■ '/' ' ' .' ■' jv «» ^*' r T J' r ; . - -r;..^ ^i -'^ •* u " - '
n) 4^BT..cqrat. ^int. UIk I. c. »4. p. laS. ,ed,- ^orrA: -f*. o.\lb^. ipetK.' mi?<|. VS*, Xmr
]p. 179.— oD]^68feOR. 1. c. — oiyiiE*.>l^tm'1ilBi*:H«b m. ftni a. e. a. coR^^^
la) PLrtr. libk XHi c. ax. ' ''
i3) ub. xxur. c. 5.
14) Llb. IV. c. 9. ' • "I ' '^^
i5) trikodor; pRfsciiN. logic. lib. II. c: aS pr; 109. (^, fialit. i5?i.) ' ' ' '
r6)ALEx. TBALL. Ub. VIII. c. 8- ^.'436. ©d.' GiiWrA. Andcthac* — «alb4A8. TliniiB.
«xercit. p. 930. / .*; »
Digitized by
Googkri
OB MTHOBALilKIS. gi?
Ibingente *n poUere et amara eflk/ hinc iiicidenl^m habere' faculta-
tem , Vomitun autem^qiuxpeciere et alTittn^dttCere^X
/ i36.
Arabes vero' aliud nomen huic ilriictui jrapmieHint, (^XyBeeh
aut (jW3f ^s^ ^rt3'-^ii&i<?^/^ appellantes. pfefcdpfiones kutem ^orum
^ad unguem fere cooifentiupt cum piQsCiOn^pis lurtdri^, nifi avi-
ct N.N A addat, cfceris fornuitn femina .h|a<^c ^ahere : aubdr utique ciim
veritate congruit '8), Hinc etiam , qui priiui feculo decimo fexto Ara-
bum plantas cum Graecis coraponerent, facile perfpexerunt, Been
Arabumnil dUudelTe,' quam i8«A<<Vp* /Lct?^^\|//jo}i^ Graecorum ^9). Quin
ipii autoptae prosper alpin.us*®), pbtr. BEtiiolriCs ^^) atque
VoiBi*^§ ALDixus ^) iiberius eam defcripfefunt arborem, ut^ pro*
i^e 'id^^et^teih' acoederef T H E o p Hii A s r r hif&iSam^
' ■ cn^fii^rq^no^ii^ k cos^a tartdem' nomine Indico JVtoririf^a
nmileip Arhorern cum fructn atqu^ f ^4*9^ ijlufti^avit , rfu^^qp^u Ippple-
re \n lu^a upicorfiu-et lapidis B^jlez^^bar vi^
loco adhlber^ qU ac^eui, v^m atque.incideht0m-23)i, y^erhis auj;en:} de'-
fcripfit, Mo7^u7i^a:e homin^,- npk dilTinulesu .plantwi ha; airn i vs;
folia arboris bipinnata oleribiis kjiferv^re,- Ci;^iofequp ad eum ufuu)
decerpi, unde ccTtecdk the Ophras ti lumeil accipere videtur. Cor-
texT^aiRinii l-aAift^^^^^ ^or^ hdber&,tFfe^j8m!^efde«%^*lum ,
quiuque 4»teii| piet#te iqngiiRma effe eb adea itegwjAi^i «ti ,peed«if^<*dritm
ipif^mit^ai^t;^f]in holrii^ medio aUa:qUatuor;Iobih> petal«,ipauUb la.
tiora , ' itidem reflexa , ex albo flavefcen tia , ad ortumt ^uteui^ virefc^*
tia: quintum vero ac iufimum pecallun longius elTe' ac inftar lingulaie
, r i^ V • Ai> tf zv* vlMi^urt. Hmplic Jib« Vl. pj 77:; i iivi.ii.i Rb* VlK :p.. :i5i.^ . ; 1 i : i . /
19) BT\A«AvoL. exam. omri. /implic. p. 3oo.- — 'AMAt. lu§it. enarrar. in n ioscor. lib-
1. c. r35. p. 157. lib. IV. c 160. p. 471. -^ dodon. pempt. VI. lib. U. c 17- p. 778-
ao) De planti$ Aegypti, c. iG.- f. 2s6. a; ' ''• .
21) Obferv. lib. U. t. 6r..p. fr'26. Ad montem Sinai 'arWeto copiofe pi-ote.iitrTtetri iep^rir
32) Apiul BODABPH in THSOPBA. KC. f^. 5oi\' ^ • ^
a3) Aiomat. c 35. p. a^S. ' ^ .........
Digitizecl by
Google
c^pli^^i^tttpft^ quincfue g^n^s jQ^itiiua cum andi(H«is Idtek^ Plotes tnaris
omnes perire^ n^o A*iiptji$(^relinqaere : feminae autemJloires exare-
fcere in ingentem filiquam, duodecim, imo octodecim poliices lon-
gam, trigono-rotundam, cuiusiubftantia fit alba, herbacea, quae-
que in>tres.dividipartefi ppffit. In hac fublU^^ia medidloCa cpotineri
inllar maiorun^ piforum vel lupini femina haud male referentia , crtuim
non fint rotunda, fed fere trigona, iribusque .membraiuilis , peilicu-
lis dictiSj filiquhm diftinguentibus adnecti^ Quod ftipereft, pier totam
fere Indiam popiof^ eam ^borem provehire, JCenorqae eliam vo-
cari«^4): ' ' / ■ • ' •. ^^
Qnam in hac curatiiriraa defcriptione nuMPHips.ej^Qtjij ilra-
ctutam^ ^orisj ^am bv.rmannus ita exponit, ut clecapet^h^ nofi
proprie poITe vocai'1 fiorem exifumet, fed inferiora petala calyci colo-»
f ato adnumeranda elle , interiora vcjro irregularem conftituere corol-
lam 25 }. Praeyiis his arboris hiftoriis fidenthactenus habuit immortalis
iLH^"KAEus, ut dedimae clafli adnutneraret Mortngafft , (uigidariqui^
geheri , quod guilandinae hbinine infigniretT Quum vefp firucttis
forma tantoperc diffenre a c^eris Gtiilanainae Q)ecifebuS' acutiQimu$
liiftoriae naturalis ftator videret , polygamamque effe' ex nuMpntt
defcriptione conieCtaret, monrfit eos, quibus Vivos bbtinere fldre&
contigerit^ ut attente eos examinerit ^^). »
lisdem «notM «rgumeiwSs ArtXiif^oww^ feg^e^vir*Mdtiiigaiii
Hliam(faeOiiilaii4k«i^ fpeoiiem, iSon«i^c, Hium huil^s i^^meiVtimld^
Gulare, itlius multiloculapey h\iiu8 grania 4*piHietic^^fint>'iUd^
triaiiigidariafltquettlata*?). • ' ^ - r ,.
i3g.
Noftris tandem temporibufi dihicide exp^ofitum eft Moriiigae ge-
nus a triumviris clariflClmis f'^ai eodem fere t^npore in hanc plaiitmi
04) nnifPN. herbar. Amboin. lib. I. c. 63. p. 1S4. tab. 7.}^
^5).BujBkUAi«tf. tbeDtur. ZeYlan. p. i63. Gf. flukbnbt. [ahi^gQlt |>* Ji5^
26) LiNif. rpec. plant. vol. II. p. 261. ed. Reifhqrd- ^ , . ,
2") AOAN8«jf famill. des plantes, fol. IL p. 3i8/ (8. Pajii. tyi^. }
Digitized by
Google
^igenter iA(|uifiverant , ioakkb^ nimirum tiOtrREiHO^ zosepho
€ARTNER et OJLAVO SWAKTZIO*
Primu8 ^mdemnovQm con/lituit genus , cui , ob Horum irregula-*
A^tem y A K o M A E nome» impertit. Gorollam effe monopetalam , pra-
fifnde decempartitam y laciiiiis lon^udine 'fubaequalibus , oblongis^
ftibtiirbinatis , parti%n obtufis> partim acutis, fuperioribus adfdenden^
t&usr Filamenta decem fubulata, quorun quinqne alterna J^rdviMa^
porollaebaiiiiifirtentia, ^oroDa breviora; Germen lineare, luperum:
fijlum longiorem ftaminibus, itigmd fimplex. Siliquam Mngam, re
etam, pu^ofmi^, unilocularem, multivalvem , pofyrperniaih. Huii^
generis alteram fpeciem in Bengala a. fe oblervatam , Mtningam ap-
pellat: foliis alternis, bipinnatis ; iiliqnis polygonis, feminibus tri-
Xuetro- alatis differre: alteram vero, Morungam , per Cochinchinam
)onte provenire, folia habere oppofita , bipinnataj filiquas trigonas,
^nuna triquetro - alata : tertiam vero cocTiinchinetifem dictam, fo-
Irrs distingui iij^dem , quaeMorunga babeat, feininibus autera fubro-
tundis „ nudis. Medicas virtutes trium fere Ipecierum eodeni. modo
«xponit. quoveteres atque RPMPHius ^S). / .'.... ^ j.. j
Iniignem d^ffer^aitiain quivis'obfervabit int^ hanc mrimr^ ^
ijOSEP«i ©ARTMB,M> '^'^^i^''^^ .^^^^*"^^» defcriptionemj Hic en^fli
ji/orz/2^^4?^^ner]^jpfl^tala e3E,teriora caiyci, interipi» corpUae adnuf
jnetatf ^am^a habet ^^cejrn , inaeqiiali^ ^ ^&pi?ej:a ; CM^f^ru IiQiVr
g^flij5i;^p.,,,ful?nJ4^^ trivaUeip, unUoQularero»: fepfnajVb-QCFi,. ^^
p^ra. aut , apt^f ^ , ^albumfnofa-^ J^umen, non ; d^ci . ;^f ult capfulaifl.^
quia femma non marginibus, fed iplis mediis valvulis ad^xa hnt. Tri^^
ptera femina habere Moningam r o mph 1 1 , aptera autem Moringam ,
3uae Been album /it ^). Quum vero x^qu k e i r o Moringae- feminibus
tas etiam tribuat^ nil fupereft, quam a^omam cochinchinenfem
credere balanum myrepficam veterum^
^S) touaBTR. doTk Coc!iuichifi. p. 379. (^4* Wyi&p' »790« T
29) oAJi9if£iv ^« firuct. et lem. phot« to). A. f^ ^ir^v t«bi i4f-
Digitized by
Google
^pli/e^tmsL) quincfue g^r^ns li^ihiviik eum andims kitek^ Plotes tnark
omnes perire^ n€^e frHjcttt^.relinquere : feminae aufcemJlores exare-
fcere in ingentem filiquam, duodecim, imo octodecim poliices lon-
gam, trigono-rotundam, cuius iVibftantia fit alba, herbacea, quae-
que invtres,dividi partes ppflit. I;i hac fublUt^tia medidloEa coatineri
inliar maiorun?[ piforum vel lupini femina haud male referentia, tfiuim
non fint rotunda, fed fere trigona, iribusque .membraijults , p^llicu-
lis dictiSj filiquimi diftinguentibus adnectii Quod ftipereft, per totam
fere Indiam popiofQ eam ^rborem provefaire, JCenvrqae eliam vo-
cariH); ' ■ / ' /**''.
Q)Liam in hac cujr^atiinra^ defcriptione RUMPHiy^.ej^qnij itra-
ctutam 4^ri^> pa.i?j,,BVRMANN,us ita exponit, ut decajpet^k^in nofi
proprie pofle vOcaA florem exifiimet, fed inferiora petala calyci colo-»
f ato adnumeranda efle , iriteriora vcjro irregularem conftituere corol-
lam ^^)j, Praeyils his arboris hiftoriis fidenthactenus habuit immortalis
Li K K A E u s , ut deCimae clafli adnutneraret Mortngani^ ^guiariqu^
gehiBri, quod ouilandinae ribinine infigniret. Quum vei^O * fructiii
forma tantopere diffenre a cfetdris Giiilanainafe Q)ecitebuS aQUtiflimti?
^iftoriae natttralW ftator videret , polygamamarue efle' ex nuMpntt
defcriptione coniectaret, monrfit eos, quibus >5vo8 obtinere flote&
contigerit, ut attente eos examinerit: 2*). »
lisdem 4notM «rgumemis A^^styKrv^ fegi^e^vif M^ringani
HliamqdW Onilaiidkide (beciem , Bondtic^^^^wikiimtLs iegumeiitimlo^
Giilare, i|lias multiloculare, h^ius grania;fp(iaeWda<%^/i]Jtes Verc»
triangulariafltquettlata»7). * - * ^ f t
Noftris tandem t^mportfeus dihicide exp^ofitum eft Moriiigae ge-
nus a triumviris clariOjlmi^ /*qui eodem fere tempore in hanc plaiitmi
^4) nvMPH. herbar. AmLoin. lib. I. c 63. p. 1S4. ub. 74^
^^),BuaMANN. thfiCtur. ZcYlaxi. p. i63. Gf. plukbnbt. «^ln^goft. |>. :i55*
26) LXNN. rpec plant. vol. II. p. 261. ecL Reichqrd- . ^
2") AOAMs^jer faxnill. des plantes* fol. IL p. 3i8, (8. Paiii. t^i^. }
Digitized by
Google
M MTROBALANfS. gS
£Iigenter iA(|uifiveraiit , ioakkb^ nimirttm tiOtrREiHO^ iosepho
OARTNEa et OLAVO SWAKTZIO,
Primu8 ^pcridem novQm con/litmt genus , cni , ob Horum irregula-*
Atatem y a k qm a e nomen impertit. GoroUam effe monopetalam , pro-
fiinde decempartitam ^ laciiiiis longitudine fubaequalibus , oblongis^
fubtnrbinatis , partkn obtu&s^ partim acutis, fuperioribus adfeenden^
tibus* Filamenta decem fiibulata, quorum quinqne aherna brdviorej
COt^ollaebafiirtfift(Batia, coroDa breviora. Germen lineare^ luperum:
%lum longioVem ftamina>u8, ftigm^ fimplex. Siliquam i<^ngam, re
etom, pulpofam, ilnilocularem, multivalvem , pol^rpemiam. Haiua
generis alteram fpeciem in Bengala a,fe obfervatam, Mx>ringam ap-
pellat: foliis alternis, bipinnatis ; filiquis polygonis , feminibus tri-
Xuetro- alatis differre: alteram vero, Morungam , per Cocbinchinam
>onte prqvenire^ folia habere oppofita ^ bipinnataj filiquas trigonas,
(emana triquetro - alata : tertiam vero cocTiinchineiifem dictam, fo-
liis distingui ii,sdem , (juaeMorunga habeat, feminibu& autera^ fubro-
tundis, nudis. Medicas virtutes trium fere Ipecierum eodeni inodo
^onit^ quoVeteres atqu^ RyMPHius^s}.; ^ . .;^^; V , ; ^;; \
Infignem differpntiajn qmvis "obfervabit inter haiio $t/vTo^r$v ^
lOSEPBti ©AiiTMB,Rr, meritiflimi auctoris, dercriptionem; Hic enj?p
Moring00 JBpneni^ fiiat^ e^^ caiydf interior:^ cor^Iae adnut
meraty ftanMoa |ia^et ^ec«n , inaeqiiaU^ t /disp^refa ; cfipC^Ia^ Ipivr
g^fl(l^l^^,fiibnJ4^^ trivah^eipy unilopularema feiiifnajVbQfaf ^i^
pt^ra aui . apt^^ , ^x^bunifnofa. JL^umen. non dijci , ;vfult cftpfufari).^
quia lemina non marginibuSy fed ipfis mediis valvulis adfixa fin^^ Tri^^
ptera femina habere Moningam r o mph li , aptera autem Moringam ,
quae Been album fit ^). Quum vero t qu k e i r o Moringae feminibus
alas etiam tribuat^ nil Gipereft, quamANOMAM cochinchinenfem
credere balanum myrepficam veterum^
0%') touaBTR. flora Coc&incBin. p. 279. (4. Ulylftp. 1790. J
^9) ©AJi»ii£iv it* firuct. et lem. pfeot* to).' ft. p* Sf^v t«bi i4f^
Digitized by
Google
Simili fere modo Morin^am dercribit: olavu^ s^AVA^KTiiTjrff.
Calycem nempe habet peutapliyllum , foliolis tribus fuper.ioribus,
dtfobtts \ iufeworibu^ , ..QiunUiiJir. aequaiibusf j rellftxiay : i^^eohitis^ ob- •
tufi^ , colferatifi , albidis , feupaUidfe -: ruhrisv pubefcentibMaj TCoroUae pe^
tala c^diricrue , (juofaai quaiiior:anteiiiara!aec[uaiia.^.dt^flexa, pall^bda.^
unuin {>aUicum erao^un , paullo maius , aibiduna;: ,fundum iiectiurife^
inim: ian^ina deiniaiie trigoni» ec ^ialatai, alis menibranaoeii; ;Proye^
nij^e i« Jam^tca cnmam , feminibukexlndiit.orientali, ut diisatur, plim
petiu& ..Yid^ri,itac|ue diverfqm a Gndl^iUnae gepene^ fruc^tu-, fiami-*
Hibus!et.liabitn4 ila<Mcpm eiTer' (uooe^aneuiti praeiiantiflimtim ; coirCH^
• .s .! ;••'.;* : t - '■ ' 142. •:. . . ; -•',.
HY^ER Ano^h^rae ^^r^^rm^e nomiue f o 41 fi K]5i.E u ^^
propofuit ;arborum ge^us in Arabia p^^pvenientiuni*,' qiip'^^^ ,
inodo clefcribit^ ut anomam loureiri expriVnat. Llegumeapro^
ferre fpithamale , teres*, fexcarinatum , articula^Im incruftatum 3i).
Golieam inplanitiebiip Arabiae, ob.odorem fragrantem, praeler&[n
circa Beit-,el-fakih 32),
Id genus fervavit marttnus vahl, characterem tribuensei:
CorpllSn^ itiaefqualem^ cdlyci infidentem , 'leguin^n' ' ti^ivalve ,' torulo-
ftimr Eius l^ecuem habet Hnr^PERiktAKRA vijerm^ecahdrafn^ floii-
bus- femidckiandris , foKii bipinnaiSs', apice fithpUcfter pSnnaj^, (piae
eadem eft >c HYiP:ERA^ThEitA roy^ii^JptBf eft A-NtoMW^icbcAmeA/^
H^JtL o u RB I R 1 83), Eamdem fpecierii , qtiaiH/noftWm itat^ueariSitrQr
efle glandem un^eutMifem , l kHi A r kI^u^ dicii^t?* m* d dfc a ht^t drai^
bicam. ' ""^' ' ■ ' '■ • -''^' -'^t -' •■ '^J^''' '.• ■ '"^ i. M
.\\^
3o) iWARTi obferr. botanic. p, 1G7. 168. (8. ErUng. 1791,)
3i ) FOASKAL. flor. Artb. p. 67.
32) Ib. p. XCV. CVU.
53) vABL r^-mboL botan. P. I. p, 3p. (fol Hani. 17^.) .
Digitized by
Google
Mt^R^«ATLANus>^mi&ww. ^«^^Aa ct 'Lcf Heliledfch ^ EmiedfcJi.
. . . S C
ki JBelikdfch. EYnhlica A% Bejlirici..
PHyi.LANTHus EmbUca j.iir3?.
TERMIKAXIA Chehule RET^..
""• ^ ' -^^-
INlultoinagls ralebrofum adgredior difputatioijis -g^^us., f^od ita il-
liiftrare, tx nulla •amplius indigeat uberiore ^expofitione , plane %de-
fpero. Adeo^^nim abrupta atque .obtoura ^pHd or^etesVArabas myrp-
b^anoruW aut berilecMch-occurrunt veltigia, iut n^quaqii^m protimjs
upronunciari polTit, quaenamarboris:fpecies«eosirildlU9%uIerit.'^VI^
tamen eo nuuus experiar ^ quid jneis, .utut ieyidimis^ conatis :tribuere
pojDlimadillurtranjdumid genu^ /
.'■■ '■'■■ -■ - ;■ H4. ■■■ •" ■'>'•■'■ •■■'
, Qui priml ^^v H^iJ^fch. et ^Envledfc^ Ill^wwwi»*iy6ilt^^
^ Arabes, |iHO,NAiNi^^ ,M^5>w^4fl[vs ict s^RAiP.wic,. ieiWlo iiii^^
^/IdTOntes^ xiii,U#SMu;ii iam^lWtuor.;^8i:uwii^6*^u» J^P^^iee ;. .
^^^ a:^^J^ "^ citrinos^ Viridr|)ropi{)-
x;es,'plenos, ruierrugis. . r , , . •
i _ :^. xJ^xk^\ Oyfii}\, C/il^qfi^ ^l-JiiJuiiJ^ uigrios^^^iidicp^, :r
"* 3* ^M-^ fKdbeliJquoskehu/osjce/^ffios^^e^^Rir^^
quidem m^roflf dHfe,. diierre itoieh a fecunda ^ecife^MeKorem ctB-
teris habere Xaporenu
, 4. ^i^ CSiniJ finenfes, qui olivis firailes , cortice nigro.,
cetenuu .citrini fint 34). ' ^^ ^ • .11
54) 8IRAP10WC. 107. f. 137. b.
N
Digitized by
Google
v
Ab bis deiiium diverfi babentiu: ' ^
ppW C BmledfchJ :^ Eir^Uci , qu(>s t(imeiv HH0»w*a^u5
cpmponit cmn Hehledfch , Kaheli > ut et -gXxVj (BeliledJchJ,
Belliricas, quos idem componit citrinis 35), ^
Saporem Heliledfch efle ftjpticum et amarlurcuhmi : virtoten
effe frigidam primo et fecundo gradu ficcam. Purgare flavam bilem et
firmare ventriculum , conferre iufarctibus abdominalibus et Iiaemor-
rhoidibus. Maximevero et scHAHKnlndus , et iihonain bilem fta-
vam a citi'inisy atram a nigris propetli, a kab^linis vero ^>stergiBb-
' machum et exfilccari perbibent. Edulia ex iis p^^r^ cum £acd>vo et
terendfch^bin, aut cuip prtmis , febeTten et imubis. Eodesi modpiii-
dicat a H A z £ y s 3^ ). . •,, a l y , Abbatis filius , ignorat quartaia heiiledfc^
^eciem, (Ineafemy ceterum eadem habet 37)« .,
146; , - *- '-^^ ' . .
Praeter ea, quae reteres iam monuerunt, AViccNirA addit^
Behledfch componi poITe cum Emledfch et nuce avellana. Inter /Te-
Hledfthil)^ em imttflituros fnictus, velut cr^cec^i i^6s ^dturos,
vakitiugrosytkleoqne dit^rlii^ haudquaquam efle fpecies^^ fed eius^
demarbwis^^f^iomatumEienisgradu. Sinenfesefleminutos^^e JtiUUo
frojtratosj. Emledfch pertinere adhelile4fch fayiliaiyi uarari inde
ciim lacte ^i^ J^ CSchir-EmledfchJ eciuUum :^ Jdiuaqiie pra^
paratum vocat C^lL fSuchJ^ quod adulteretuf gallis ef dactylis ^5^^
Mircd^^autem, oioscorid^m ao aVicenic a titari, qWippe <|ui iiihi|
Elane de helil^dfdi protulerit, quod explicandum arbitror ex Ara*
iu;3Liaterpre)w)ii&orei fuaaddereiidlibrisi quos verteiienu
3^) •EBAPtOM t, 95. f. iS^. %i
S6) Cmitiii. lib* XXIV. c. 8a5. f. 476. t»
37) Praa. lib. U. c* 3^. f. loi. «.
38) AvicBifx. omoit. lib« U« p< i^« 144« t6a. %%%>.
Digitized by
Google
'-* Q#am propofti^rtt Av*c«arwA, opiflio^H^ eadem «rb<n*i3 fpe^
cie, qiiae qHAtuorUlos^frftoiiiwprGlerat, commemoratur etiam^aMc*
s'uach39): arborem nempe bis fructus largiri, de prima meffe nigros
eSe et cntrinos^ kebaliflos de fpcunda. Neque tamen negat, fe in
aliam abire fententiam y quae diverfas potius arbores A/itu^t, ^uum
facuItas^VatPeb 4i^^vL?od^t eum^ qui primus firihgentes bos fru-
ctns cmm fcamtijtoneb 4tiM menus agerertt. Kebalino.s debe-
te eflfe ftibnigros et riAediiri^ paucae* et graves' pondere et craffos.
Optimds autem'citrinos verg^^e debere in virorem , gummofum quid
monftrare, ubi cojifracti jQnt, atqoe fub cprtice tpiSo contin^ro ofli-
culaparva.
■•■■•■ ■■•■■■' »48. ;"■ ■■ .■■••;
Poft hos taxidem Arabas Gra^ci recejjtlares ifivgeJ^hp^ySv npmBx^
transtulerunt ad hoc frucruum cenus , et primus quidem, qui hunc
-commifit errorem, zosimu^ mit PanopoMta , qui ^civmoBotXmcvs
interpretatus eft cAiAiy h^Aguypti ddditis gloffis^ xtif^h (lA/Ary) «fle
1 A N N ES deinde A c T v ah t u s^ntW* ea y iju^e perquam ^Afiodice
jurgent, fructus efle quosdam ligrfofos, qiri ex Aegypto et 'Syria^ad-
vdiiantur*). Eornm a&Mutei, quidkm Chebuie efle, et qui nigri nun*
^ipentur , omnes cotnfnuni ubhiine myrohalani vocati. Non folum '
eds purgareventriculum , ffed robcir ipfi etiam adc|ere. Eamdem obti^
liere ftrcultatem, qttosr Barbari j&h^/^i'/^^* ^pelletit^ undeet ex fais
quinque commifiis barbaros lapientescomponere tryphalam parvam.
Porro , quod Seni nuncupetur , fimilem efle fructum , e Sina advp-
ctum: drachmae pondo adfumtum fine noxa purgaie, pituitam ac bi-
.N 2 '
3j9) Simplic. f. 48. d, (foL Venet. 1^46; )
40) D c FABSKE Du c A ic o E ^lofikr. ad rcriptor. med* et infiM. gmecitAC voL L p. SyS»*-*
SAL-MAI. I. C. p. 930.
*) Manifefto bariolatur bonus actitarius, qni incoDAderanter tmd«que corradere fua Toleret;
£a myrobalana , ouorum coj^tionem ex Agarenis infeftUlimis mattiat , iieqii«<piam in Sy«
ria auc Aegypto» led ia India orieatali prOYaBLittiK.
Digitized by
Googl^
soo c x p tj'^t * Vit.^
lem educere 4^)^ Antidotum quotjiic^ nicolaus Myrepsicus praC'-
dicRt, quod aiA:anca}k{^eiyyi?^ccAopy.i^oi9m^ n^J^^ff^Vf eitu-
nis' j cepulis > ijcidici^ ^ beUiricis , et emblftoia parajum 4^), , . ^ '
- HfefubfuteJrT^t^;^U^dfi AeYi i^tu^^ <juWvi?;CU3»;,M^^.T^
SY^VATic^o cojj^efjefi&iit,' ^qibjtcj^; et .beli|r|p^ afL^yr<^bfuanorum
geims h^vidqiBaquAni,pertii:|;ere;,43).. Pa^ica,^ qp,aejad4jBret nf^-k^iNu^
Venetu^ \44j) , , anagl^ adbaCjimplki^T^c^^ doeirina^. de ,myjpbajAHis,
Refert quidem , emblicas e Syria advjehiy belJirictJ?^ ex Memplii, fed
myrobalanos reliquos credit ex Perix et Hifpaniola apportaii^, quuni
eorum* fpecies, quas ex herbario ant6nii mi chaelis, pitricii
Veneti y acceperat ^ apprime expfmere viderentur Arabum myroba-
lanos. Hic verp AmericamiS' fructus produc^Cur s f o n d i a. Myrobnla^
ho j (juae neque iii Afia ,, ileqxieiii AfriCa provenit *)i.^ ; '
Qptmi nefciamv q^uonam iure IummusJ>irvi>r«ci«rAE«r8^ Ajufiirr
Agiahalid 45) credat myrobalanum efle chebulam 4^), quippe cuiu*
%/^OTi p^t^ ^lyj^^iMm re^rat , Aiiflm;n idf acere c^feo ^^ ch r is t ojp h o-^
Ro autem A COSTA gratiam liabea^ quod-primus- illuftraverit horum'
fructuum cOgnitionem 47)^ Citiino^ i^jyrobalcinos, st medicis^ Ariti-
qui, a plebe Arare vocatos ,; nafpi in. arbor^ medipcris magmtudi-
iiis, foliis ioT\\. EmhliQas^^un^udle^^tB^ y foKa xtnnutipi incifa, fi-r
Uci fere Jilmilia^ fed pauUa craiS^va I^^^mstq,. tf^i^orum^ ^ui Kej^^
4iJ AtfTtTAK. meAod. raed. lib. V. c. 8. col. ay^. coW. Step^an:
4%) zficot. NYRBPS. de aniidot.- feict.- 1. c- ^. col. 363.' coll. Stephayf.^
45*) Pandeaar. f. 77. a.-
44) Cbmm. itiMEsuEMr limpllc. f. 49. a. (fol. Venet. 1546.))
*) Eam prrmti»- defcriplit sloanbus hiXl.^nat.lamasc.tpni.>II/tafr. 319.- Einrat ADAirftomrusV
<][ui Litclhl ean> elre autmnat. iMchi cltD xmo C a »i» u s £ichlhO v he i b. p. 233. B b ro^^i v t
^n:Leckereyeov Tfa.-I.S. f()/\^ 1
4^^) ALi^Tzr. de pfant. Ae^pt. c. 11. f. 16.
46) likk; mat. mcd. n. GG2* ed. Scktelfet,
47) Aromut. c. 20. p. 270 ad calc. cSx.u5.e>:of.
Digitized by
Google
DE' 'MYROBALAyiS.
JOl
fitnimfd '^ocentwTy. foliaerfeMicis fimilia. Belliricos rotvaidos , inco-
fis Gotin dictoSyf folia habefefimffia lauriiiis, fed minutrora ettenoi-
ora. Invenhiauterrtfer^-per totam Malabariam, Dabul, Cambaya et
Batecala. CA^^da/orz/wrirborem fe non confpexi/Ie, fed narratum fibi
memrnifre, folia efle* perficorum fimilia : arbores* onme& prunoruiB
mag^nitudinem habere.
i:>i.
Acceirit G A RC I A E Ab HO R T o 48) hirtoria , contra eos praefertint
znilitanti^ , qui eiusdem ^rboris efle fructus contenderint. Quinque
enim efle dlverfa arborum genera , in reglonibus LX aut C leucis a fe
remotisnafci.. Prpvenire nonnullas in Goa et Batecala, alias in Male-
baria et Dabul.. In toto regno Gambayae quatuor earum genera inve-
Xilrir Kebalinamyer6>inBisnagar,^I>ecan, Guzurate et Bengal^. Qua-
tuor illis uti medicos Indos , praeter Emblicam , quae coriis denfan-
dis inferviat. Errat tamen garcias, quum, avicekm^am Bellirico-'
»um non meminiOev atque Delegi dici apud Arabes,, contendat.
In eamdeiBi quoq^e fententiam abit xo u r ice^fo r t tus", qui toto
coelx>differrearl>orefr «a5^docet49)^ /^ . . )
Tandem RHEEDiuS 50) ac RUMPiritrs 5») eas arbores uberius de-
fcriplerunt. IUe nomine Nillicamaram ^ hic nomine Bdh 'MaTa'cca
aTborempingere curavit, quam phyllantmi fpeciem e/Te, veram-
^ne Emblicam y nemo negaverit. Spohte etiaiti^per ^chitfdiinam
provehire l o w r e i ii o tefiatur 52 ) ^ atque fe a r t k t r u s fructiis- defcri-
ptionelni exactilfimam immortali fuo operiinferuit 53 ). '
48) Aromar. liiil. lib. Il c. 2/. p. 194*
49) Mat^medic. lib. I. c. 10. p. 94.-
50) Hort. Malab. vol. I. p. 69. tab. 38.
Bi ) Herbar. Amboin. auctar. c 2. p. i.
Sq.) Flor. Cochioch." p, 553.
55) L. c- lib. U. p. 123. tab. 108.
r^rf^
r^
Digitized by
Google
noa c ^ J» y T V I T.
Arbores ftutem duos aliqbs ^ quae ntjarobdanpSi ferre dlcuiittcr , fe«^
beUkicos potius , Panel et Tani tu^mine 4^f€np(\t , piiqtaaqua ferva-
▼it RHEEDIU6 54). J^{iiinque F^LUKBNjiTic opini/p. .5^), l^u-Midla
RHEEi>ii5^) magis fimilem effe belliricae, izulu non arridet, quum
ea arbor potiufi « ap ivDv^fpino/us hah^dus lellie yidea^n
ADANSOiNXUM quoque adfendentem habeo , arborem Panel ferre
myrobalanos j qui fequentibus verbis , Ipecie hos fructus haudqua-
quam differre, iatetur: » Le Mirobalaii Lidlen est ce fruit encore pe-
»tit et dans sa jeunesse defigure idongee: le BeUiric esf le ip^me
ji>4i^ns sa maturit^, aussi oblong: enfin le Chebul et le Citpn ne sont
».que des varicites plus raccourcies et presque sph^riques: c^est ce qui
MA et^ yerifi^ dansl^ Indes tout recemment par uii bbservateu^ ver»6
>)dans la botanique 57). cc Is etiam deqem huius arhoris J[lor!i tribtut
{lamina et quinque petala.
Tahdem k6nigii et Oartneri Iludiis accidft, M Vev^ ea arbor
finiretur. Is enim primus Terminaliim generi eam adfcripfit, quam
Chebule nomine infignivit 58): hic vero>ob cotyledonum fpiralem con-
volutionem omnes myrobalanonmifoecies ad Termioaliae genus per-
tiaereegregieprobavit: belliricam folam a ceteris differre, ie^Wo^
y^o acgilrin<is fdtindiQos manifeTto eiusdein arboris efle fipuctus S9),
Inde efficiendttm duco^ et kebuIouS , et citdnos, etindt»^ Tcnjdi-
NA1.IAE Chebide restz. fructus effe. £eUiricos V(arp tribi^ere audeo
TERMiNALiAE^/a^r<*/tf^rORST£jii, quam^ cum yarieta^^m t^ Ca-
54) Hort. Malab. vol. II. p. 9. tab. 9. voL IV. p. 23. lab. 1%.
SS ) Maiitifi: p. tSS.
J56 ) Hort. malak voL FV. p. 45.
5; ) Families des plantes, vol. ll. p. 44j.
58) asT2 obrenr. bot. fafc. V; p. 3x.
5^ ) O A RT KB R Tol. II. |). 90.
Digitized by
Google^^^
T)E 5ITR0BALANIS. lo3
snppaehBhnerit imiiiFHi trs-^), optime ab oa diliiiixit fo rste RtTS ^O*
Diftert enim Torminalia glabfata tum foliis utrinque glabris, tum
fructu non fulcato, glabro, ovaU, apiceacato, compreflb^t mem-
branaqao , appeudici;i^to ^ qui bellincoe noftros apprime refert. '
Ex liberalitate amicifllmi ro ft s tk^r i acceptam frondeTn florift-
ram huius arboris , nunquam antea piqtam , aeri incidi curavi. Singu-
larem autem iliuftns amici in me benigi^tatem, quapi ofiiciis. cuiu^is
generis ubique et patefecit et ]^ot]f^i)t ^ perii^ apud me aut evanefce-
re nimquam paiuar*
&>) Heribt^. Anbqip. vot. L p. 174. 17^
Sx ) Oe pUndt efpul. infkl. ocMn^ «uAr. p. 5a. SS-
•* / ■ ^" ''?■ ' : •■ " ' . \*i '' [. . ^ ■ ;.-, .»V
mmamMm m 1 r 11 ;
Digitized by
Google
JL abulam alteram, ^uam ^^^^ditni^littldo^lke/expli^ gra-
tor uticjue , artificem me fortitum fuiile , et intellectus perfpicuitate et
ingeniiluigulari quadam alacritatepraeAttim, quiin fronxie ea ex vi-
gintifex aanis ficcata non mariifeftas tantufmnodo partes, qiiae fp6-
ciem fignant, fed; eias eti^ notas 'JBXtri^ifverit ac delineav^rit, quae
' occultiores genus ab aliis disftiemmlftotcL - ' ' ' » '. ' '
Vides itaque , lector benevble , ramum ilorifetian i^itegt^tt A aiv
boris , iji focietatis infulis ad tuguria ,et coemeteria cultae.
i^o/m obovata , utrinque glabra; tejrminalia, conferta, petiola-
ta, integerrima, patentia; peliolos ter^tes^ vill^ breii&tufefQ^iatte (c.)
veftitos. -' .. ., ^ ;. ., . ,
Coiiftituunt iiutem folia eius formae differentiam , quae hanc Ipe-
ciem aliasque ipfius generis intercedit. terminaliae enim Catappae
foliaduplo maiora fubtus pubefcunt: CAe^e^^e ovata funt, oppofi-
ta , petiolis fupra biglandulofis : latifoliae obovata, fubferrata.: arbit»
ybw/ae ovato-lanceolata, pubefcentia^ rami dichotomi: nngujiifo^
//ae lanceolalB.
i*7ore5 xacemo fimpliciflimo ^dhaerent: mafculi (e) in parte fu^
prema pedicellati : faeiuiaphiudili«.i(«ld) fimillimi, fed vere feOiles^
quum ipfum igermen inferum vices pedicelli agat.
Perianthiiim (ED) campanulatiun^ quinquefidum^ laciriiis otji^
tis, acutis, aequatibus.
Fimdus .eiusdem iiftit ^ec^ri///72 glandulofum, harbatum^ <;uius
pili totum fere implent calycem. Quem characterem genericum licet
bene obfervaverint forsterus ,et konigius, male tamen «omillt
RUMPuii artifex, neglexit etiam 4>melinus. (Syfiem. jiat. tom. IL
P. I. p. 701.)
• Filamenta, liuic .calyci, -citra oorollam, adhaerentia ^ecem
funt. Maleitaque RUMPHitJSquinque tantummodo delineavit. Ho^
rum quinque^exteriora (C, a) longiora; totidemque interiora (C, b)
brcviora funt.
Antherae (E) didymae.
Digitized by
Google
^Ki^fi^iyrt^iiu^ynkyrf^^Vf^A^c^^^
I N D E X A U C T O R U M,
QUORUM OPERA CITANTUR.
(Tiff^r}ts par/^raphum defignae.)
Abdollatipbns 5. 92.
Arabarich 118.
.*^M t' ,\j. -j'f
Abu Hanifa 73.
'■ • f ' •'.
Aihenaeus 80 f.
'* "'■ ■ ■ '^'''
Abu U Fadli 64. 73.
Avicenna 44 f.
Acolla (CbrillO life. 137: i5».
V
V - .- !
Aciuarius (lo.) 148.
■ "' '-
Bauhiaus 56 f.
^ •, ■' -i'';/{
Adanfon i38. 149. i53.
' '. ' '1
Bekmana 35 L
^ .M r.'1n'-:Jl
A^iius III f.
• .i.Mi.„if
Bellonius 59. L
Aiton i5.
■ ... ■ /r
Bellus (Honor.) 59 L
•t fjn-^l^
Aldinus (Tob.) i36.
.'/
Bcrgius 95.
Alexander Traliianus i34.
i ;. ' ■ - .
Bodaeus a Stapel ^.
. ' ' . . *
Alpimis (Profp.) i36. i5o.
BralTavola lai.
' ,^ ' . t. ♦
Alvam (Ebn) 73.
' •!■. . J^
Brocke 36.
Aly Ebe Abbas 145. ^ '''''"
t'f < -ioK
Burmannus 57. i38.
Amatus Lulitanus 122. * '
• f;,aiiM.L(!^
.^U i.':;i
Anacreon 83.
' •
Callimachus 23 f.
•j,-v» «fcdcA ^-.^i
Apollonius Rhodius 39. '
# ' *
Callixenus Rhodius 63.
K'l ''-
Aratus io3. f.
Cafirl 28. f.
•5 .; . .r,.i- * '
Aretaoos i34-
) 1 ' ... ,V;
Cavanilles i5.
- , . iuio' ' -r
Arillomachus 55.
Cellius (01.) 18. f.
*' .■: .'■♦ ..-u ;[
Arillopbancs 9.
Celfus i34.
.- l ' ^':c.->>. I
Ariltoteles 4g. 60. f.
>
Cerda 12 f.
••'<• 'U. -<.MJ'^C]di
Artemidorus iio.
Chr}'foAomus loi.
' ;; -^-u". K
Digitized by
Google
,>"
io6
ColumeHa 55>
Commelyn 95.
Cordiw (Val.) roj. f.
CortuHus (lo. Ant.) Sq.
Colla (Cliiift.) ia5.
Crauflni 8. ^ • \
Dalediamiy gS^ .^ ^^ y
Desfontainea 70^
Diodonii Siculus So^
Dtofcondct 5r Lr
Dodonaeus 8Ur j
Dun» K5r
^■■^.•^
Eoripidei iror
EnftalhiOT *o& ;
Fortkat 5. r.
ForHer »54^ L
Fuehllut Li. ^
Oalemis Jf '*
Oflrciaa ah Oito f24^
OartHer i^b.
Geaner 9 £
Halie^ ttS«
Haly Abbas 146.
Herbelot 67*
HeAnanfliti oo#
Herodotus a^ f«
Heliodtti ft r.
Hefydiiui 63 L
Hippocrat6i 69«
HoFmann 107«
Homenii 9« C
.81
1 ir D B X
" ' ' ' firo^ain''!^^, l .^--^* •
Hyde 88.
luHus Pollax 67*
kfaak ebn Amram 118.
; -Kalklas 78. A^ ,s
Keyfsie/-25-
•v^- ^ . .Kjjnig »^ n^ Ma
Lamatk 142-
Linnaeus i^ C
Lobellui 6r.
Lotu^iro t^»
Lycophron ao<
1, . f /. Mabudel 62/
Maranta (Bartliol.) 5^,
Marcellus Empincus 65. {<
p.,i„ fi Marcgray 124.
^,n:; ' Marinus 149«
i , i,.l. '\ Martialii iSs.
• r I. . ; Mafawaih 144*
1 Maffcrdfchawaili iiS.
j/?; Mattfaiolus 59. i. ,
.! . il la Matilliiron 9.
.? / . V Mefuach 148*
,.,,,,; MofesMaimonides 91-
Muncfahaufen t6. , ^
Muiray 97.
Myrepficui (Nlc.) 148*
' ' • ' . ^
' KiOnder 6.
Oribaflus tt^*
Orto (Garcias ab) 124.
Oviditti ^.
\L
Digitized by
Google^^
A t7 e T
R TT »f . 105
Paullus Acglneia lit. ' ^
Serapion iZCr
.Semus 3.
Pftulanias ag f^
Seftini 69..
Pauw Sz^
Shaw 70.
Peribt 134.
jSophodes iio*
Pifo i^Z.
fipanhemius 82.
Plinius 5. £.
fitephanus Byj^nt^oi B^-
Vh^n&. 162, ,f 3 iL V^ V* V !cv
iSt^ba 9i. ^X i.i /; '.
Pluurckuc 77^
Suidas io5p
Poir«t 70. Af. ,\ \. T \
\\ ^wfrt^ i4'/
Polybiut 7av
;6)rlraticus (Maith-) tS§*
Pone (lo.) 5^
Pojrphyriui 1081, - - *^* - -
- gaiewwsuieauii»' 6c.
Pi^Coi^ttt <34*
^abri 118.
Theocrittis 3. f.
jElaiiwolf 90^
Theophra&s 4. t. ^
Keudut 124 1 " ;^^' '
^Toumefqrt i5. ' ^ ' ' '
lUuMus 146. t. .' - i
ftlie«4e 152.
iTahl «4^1. ' '
EonMT II.. • ' ' t'.^- ^' • ^^
ISrirgilius 3. £. v«^»<iA
Rumphiat 76.4 ^ ' *" ''
Vitruyiue 5. ^ ' "
Euffet 126-
1 ' , ' '
V fi^oufiui lou £ . ' '
WiWenow i5. 71. JT. . a
Saati i5. . . '
Wri«ht 90,
SdiAfkli 146. » *
;\ 1 . ■ . — -
Scwioli 6a£ ■ -^'^
^ofimui PAnopoUu i4^' '^ * i .
'^ ■ 1 ' f, -r^' .
: , -: ■ ., ....: r\H- .A
• : . ..-^ ■ * • \
i
r i * . ' i.t/» T . ■ j A
"l 1 1 "(. . ". >
•'. ,; r.. t'K.;4 ^ -
» .1 iiir\'^ . ^: ' *
^ «ii». tf . ' ''»'0 ' —
»
O fl
Digitized by
Google
*^^^" ^ " "^ "nn i mr^nn i m ir~agn_i nij^j|~_Tr[i_r^
" i
/ iV D'E X f^Z A N T A RU M
/ L'V IP^f^ K A T A RU M,
• HW P JB i f
1
xVdanronia digitata ii#.
Aefculus Virgilii ai.
' Agiabalid i5o.
Albucum 99.
•'AXi^f 10«.
Amvris gileadenils ^5.' t
— * elemiFera 124.
— — Kataf ia8.
. Kafal laS.-: ..
— seyJanica la^*
Andiura tinctoria 119 C
Anemone corooaria 1$.
Anime relina ia3.
Anomft Moringa
■ * ' Moninga.
■ cochincliinenlis
'A»5/f#f , u9^ifM%% toa.
Anthericum Liliafbiim loS.
Antbyllis cytifoides 61.
Antinoia corona 8a.
Arum ColocaliA 89.
/ «^
1 .(^ ^ux.
.'LT/l i.' .^
, - 1 *a^t,'
.59.
<. o
Afphodeius ramofus 107.
B«X«rof ^£tiiK9 i3o.
, Been i3&
Behen r36.
Bclilcdfch 144.
Bellirici 144*
Bcnefsedfch 5.
,Ber 124.
Boa-Malacca 162.
Bonduc i38.
Brailica £ruca 57.
"tetteJVub ^SKcSSISs 12.
Caltha IX
Cancamum ii5.
Cehis auXbralis 66.
Cepuli 144«
Cerrus 33.
Cbantfi loS.
Chebuli 144.
Cheiranthus annnus 6. L
Digitized by
Googk-
. i
1 N D EX
Clieirantlius Cheiri Si C
• ColocaHa ^.
Crataeva rejiglola i|o.
Croctis vcmus 8*
Cyperus jj3.
C^iifus 47 — 6l.
Delphinium Aiads t» ' ' ' -^ ^
Dimocarpus Lidil' i49* ^ •- -
Diospyros Lotus 74*
A^f 20. , ;
Dudaim 64*
Ebenus cretica 5&
*£X/;it;jM*f»# 8. '
Ekmi gummis lA^. ^
Emblicx 144} £
'H/ff/a««i3i/f 8. .
Emlcdfch 144.
Faba aegyptia 75. -"
Geni/la canarienlis Ci,
Geatiana veraa 11. . ..>^-
Gians unguentaria i3o.
Glycyrrhiaa glabra 108.
Gnaphalium orientale 8* t. . .
Guilandina Linn. i38.
Gymnodadus arabica 143.
• :. [
Handakuk 88.
Heiiledrch 144.
Hyacinthus 3. t
Hyperanthera peregrlDft
>* femidecaadra
Idu-MuUu i5a.
)
142.
L A >f T A R tJ M,
lo 8.
"Uf f. f.
Ktt>^«e»oy ii"'
Kaid 74.
Kafai 128.
Kataf 128.
Kebuli i4^j.
Kelior 137.
Kheiri i3.
Ki/Stifi9¥ Bo. 92.
Koikas 92. '
K«XsK«Visy 80. 92*
K§£7tov 90.
Ke9/U97x>0«Xoy 8.
Kfivo» 8.
Ki/T#w 8, 47—61.
Lacca 119.
Aeiftop 8-
AfVKoVs» 2. 10. f.
Leucoium vemum lOi*
LiJium 8.
Litfchi 149.
Lotas 62 — 95.
Medicago ar]>o^ea 8. 58.' «• '->^
MfXarifi 2. »
M'XA«ro/ 8. ^ »^*
Mfioitha gentilis 8.
er 68.
Moringa 137.
Morunga xS^.
Myrobalana Graecomm iSo— 142.
I ■ I ■ Arabum 143 — 154.
109
> ^ ...
.... »
\
t^ ^-
X
Digitized by
Google
^xo ^ l'^ H ^ X
_Nabekt 75,
Kenufar 85.
Milli<:ainaram i53.
NUufar 85.
Nymphaea Lotus j5, f.
N^umbo 75. t
OraiAogalum pyrcBUlicum 11$. ,
Panel i52.
Perlaro 68.
V
PliyUaotbus £mUica i5a«-.
.«i *lC></\->/»
Quercuum fpecies 14. i5.
Quercus Ae^ilops 35.
■ r^ Cerrus 33.
^ ■ ■ coccifera 44.
•^— ETculus ^.
Bex 39.
— — pedunculatft afi;
— pubefceiis 3^ .
■ Robur 16. L
Suber 38.
Rhimnu luiuba ix^,
' Louis 6G. ^-
'?ihv 8.
Eefa eentifoUa 8.
-0.' aiJ
A ^r T A R U M.
Sapindiis •fpiiiofus t52>-, • , ^
SciUa amoena. 8^ ^ ^^ j . _
Scder 73. ^ '\^^^^ ^^ ^ \^^
Sirifcha 78/
Sium grgecum 8..
Sputium compUcatom fif . - . .
jSpondias MyrobalaiiUA l42i,[ "
Tani i5a.
Tmnifialia Catappa *J
■ > -^ Chebule > i54.
■''■■■ ^abrau J *;^
Termos 85«
lliymus SeijpyUuin 8. '
TMms 5^. ; ••^ : "' '
rTrifolium MeU}ocus 8. 5)^.
• ;*■ - - -^ '^i
Vacciaipm S-.
Yiburnttm Tiaus 5/^ r^ ^*^ i :'. ^ «^^
Viola x:alathina^ii.
•-^ canina 4. :"'•-- >
•--^ odor«u 2* • I ; ! . r
Zisyphui 71.
;p- ' ■^ •Puil- H . > ;r >
... \ f :. . .' ;■)
' > ' 4 (. . :^
Digitized by
Googk..^^
y -m-
.Google
Digitized by ^
Digitized by
Google
Digit£ed by VtiOO^
■ >•
'#» .-
h
tl'i:
■'■J:
*!'- ^
fi.
'^. \
/*'--
't1'-
-
...-.
pft*J,:^
vtwi?'. ,
IIhP*
^' ■-.r^-';
^w
r . :v< vi
^^■KS
t ' ! ^
H>^
,v ^-^ ..^,
pSp^
-*t .
,^^^=
',\^^^^
^p
L > itixa^
'^
lif^H
^^^s
fe^-^J^I
-^
^^JM
jle
^si
^/yi^sn^
Digitized by
Google
Digitized by
GooqIc
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Live Music
Archive
Librivox
Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland
Museum of Art
Internet
Arcade
Console Living Room
Open Library
American
Libraries
TV News
Understanding
9/11